İran gerilimi petrol fiyatlarını tırmandırdı

İran'ın nükleer programı konusundaki gerilimin tırmanması dolayısıyla, ham petrol fiyatları son sekiz ayın en yüksek düzeyine yükseldi.

Brent tipi petrolün bir ay vadeli fiyatı varil başına 1,14 dolar yükselerek 120,72 dolara ulaştı. Fiyatlar en son geçen yıl Haziran'da bu düzeye ulaşmıştı.

Amerikan tipi hafif petrol ise 1,93 dolar artışla, varili 105,17 dolardan işlem görüyor.

Dünyanın en büyük beşinci petrol ihracatçısı olan İran'a nükleer programı konusunda uygulanan yaptırımlar, ülkenin en önemli döviz girdisini oluşturan petrol satışına yönelmeye başladı.

ABD ardından, Avrupa Birliği satışları durduran yaptırımları Temmuz'da uygulamaya hazırlanıyor.

27 üyeli birlik, İran petrolünün yüzde 18'ini alıyordu.

İran petrol bakanlığı ise dün, bu adımın uygulamaya girmesini beklemeden bu konudaki yaptırım girişimlerinde başı çeken İngiltere ve Fransa'ya petrol satışını durdurduğunu duyurdu.

İranlı yetkililer, aleyhlerinde tavır alan diğer Avrupa ülkelerinin de benzer adımlara hedef olacağını kaydetti.

İran'ın açıklamasının ayrıntıları için tıklayın

Tahran yönetimi nükleer programının barışçıl olduğunu vurgulasa da BM Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu, elinde İran'ın "nükleer bir patlayıcı geliştirilmesine yönelik" denemeler yaptığına dair bilgiler olduğunu kaydediyor.

İngiliz düşünce kuruluşu Chatham House'dan Profesör Paul Stevens, AB ülkelerinin şimdi alternatif petrol kaynakları, İran'ın ise yeni alıcılar aradığını; fiyatın da bu belirsizlik nedeniyle yükseldiğini belirtiyor.

Küresel etkenler

Artışta küresel ekonominin performansı da etkili oldu.

ABD ve Çin ekonomilerindeki büyüme, talebi artırıyor.

ABD, 2008 mali krizinin olumsuz etkilerine rağmen hala dünyanın en büyük petrol tüketicisi.

Buna ek olarak Avrupa'da etkili olan doğuk dalgası ve Güney Sudan ile Suriye'den Avrupa'ya arzın kesilmiş olması da fiyatın yükselmesine katkıda bulunuyor.

Profesör Stevens İran ile yaşanan gerilim çözülürse fiyatın yeniden gerileyebileceğini düşünüyor; "ancak bunun olacağı şüpheli" diyor.

Stevens'a göre "İran'a saldırı düzenlenirse, o zaman tüm hesaplar değişir".

İran, daha önce nükleer programı sebebiyle gündeme gelen yaptırımlara misilleme olarak Hürmüz Boğazı'nı geçişe kapatma tehdidinde bulunmuştu.

Basra Körfezi'nden petrol taşımacılığı için kilit önemdeki Hürmüz Boğazı dünya petrolünün yüzde 20'sinin aktarıldığı önemli bir geçiş noktası.

Gerilime rağmen İran Dışişleri Bakanı Ali Ekber Salihi, İran ve altı BM üyesi tarafından yürütülen çözüm görüşmelerinin İstanbul'da devam edeceğini söyledi, ancak tarih vermedi.