ABD ekonomisi düzeliyor mu?

ABD'de geçen yıl büyük yatırım bankalarının iflasıyla başlayan ve altı aydır süren çöküşten sonra sonunda ekonominin düzelmeye başladığının işaretlerinin alındığı bildirildi.

Ancak ekonomideki sarsıntıların sona erdiği düşünülmese bile borsa yatırımcıları, tüketiciler ve konut satın alanlar daha az gergin ve kredi piyasaları yavaş da olsa hareketlenmeye başlıyor. Bir dönem çok kötü olan ekonomiye ilişkin veriler, halen sıkıntılı seviyelerde olsa bile istikrar işaretleri veriyor.

Dün Wells Cargo bankasının güçlü kar tahmini, geçen hafta işsizlik maaşı başvurularının önceki haftaya göre düşmesi ve bazı perakende mağazalarının bu aya ilişkin sağlam satış öngörüleri durgunluğun miadını doldurabileceğine işaret ediyor.

Olumlu olarak değerlendirilebilecek bu işaretlere rağmen işsizlik oranının artışını sürdürmesi bekleniyor.

Hükümet geçen ay yaptığı açıklamada, tüketici harcamalarının 6 ay düştükten sonra şubat ayında birbirini takip eden ikinci ayda da yükseldiğini açıklamış, bu ekonominin iyileştiğine işaret eden verilerden biri olarak değerlendirilmişti.

SUMMERS: DÜŞÜŞÜN SONUNA GELİNDİ
Bu arada Beyaz Saray Ulusal Ekonomi Konseyi Başkanı Lawrence Summers, ekonomideki keskin düşüşün sona geldiğinin göründüğünü söyledi.

Summers, Washington Ekonomi Kulubü'nde yaptığı konuşmada, ekonomide geçen yılın sonunda başlayan kötüleşmenin sona erdiğine dair cesaret verici işaretler bulunduğunu belirtti.

Toparlanmanın ne kadar güçlü ve ne zaman olacağını tahmin etmek için çok erken olduğunu ifade eden Summers, ''Gelecek birkaç ay içinde ekonomideki düşüşün sonuna gelineceği konusunda makul bir nedenimiz olabilir ve artık daha fazla keskin düşüş anlayışına sahip olmayacağız'' dedi.

Gayrisafi yurt içi hasılada yüzde 1'lik büyümenin işsizlik oranının yükselmeye devam edeceği anlamına geldiğini söyleyen Summers, sürdürülebilir düzelme başlamadan önce işsizlik oranının ne kadar yüksek olacağına dair bir tahminde bulunmaktan kaçındı.

Geçen hafta hükümet mart ayında işsizlik oranının 25 yılın en yüksek seviyesi olan yüzde 8,5'e yükseldiğini açıklarken, birçok ekonomist, ekonomi bu yıl sonunda büyümeye başlasa bile işsizlik oranının yükseleceğini ve gelecek yılın başlarında zirve yaparak yüzde 10'ün üzerine çıkacağı tahmininde bulunuyorlar.

ABD ekonomisi geçen yılın son çeyreğinde yüzde 6,3 daralırken, bu yılın ilk çeyreğinde ekonominin yüzde 4-5, nisan-haziran döneminde de yüzde 2-2,5 küçülmesi bekleniyor. Ekonominin, belki bu yılın son çeyreğinde büyümeye başlayacağı tahmin ediliyor.

IHS Global Insight danışmanlık kuruluşunda görevli ekonomist Brian Bethune, ''Şimdilik sanırım durgunluğun en korkunç bölümünden geçtiğimizi söyleyebilirim'' diye konuştu.

ABD Merkez Bankası (Fed) yetkilileri, kredi ve finansal koşulların bazı düzelme işaretleri göstermesine rağmen, normal işleme sürecinden halen uzak olduğunu belirttiler. Fed Minneapolis Başkanı Gary Stern, kredi piyasalarının durumu göz önüne alındığında toparlanmanın zaman alacağını, 2010 yılının ortasında ya da ötesinde sağlıklı büyümenin başlayacağını görmeyi beklediğini söyledi.

Birçok ekonomist, durgunluk bu yılın sonunda sona erse bile ekonominin, gelecek yılın sonuna kadar yüzde 3 ila 3,25 olan normal büyüme hızına dönemeyeceğini düşünüyor.

Wachovia bankası baş ekonomisti John Silvia, ''Evet muhtemelen en kötüsünü gördük, ancak düzelmenin biçimi Nike logosu gibi görünecek'' diyerek, bunun ekonominin hızlı değil derece derece iyileşeceği anlamına geldiğini ifade etti.

ABD BANKALARININ DURUMU
Öte yandan küresel kriz döneminde iflasa yakın duran bazı ABD'li bankaların durumunun düzelip düzelmediği sorularına yanıt aranmaya başlandı. Piyasa uzmanları, Wall Street'deki bankaların yakında açıklayacağı ilk çeyrek sonuçlarından bu soruya yanıt bulmayı umuyorlar.

ABD'li bankalardan Goldman Sachs gelecek hafta salı, JPMorgan Chase perşembe, Citigroup ise cuma günü ilk çeyrek sonuçlarını açıklayacak. Daha sonraki haftada ise Bank of America, Wells Fargo ve American Express'in sonuçlarını açıklaması bekleniyor.

İngiltere merkezli Barclays bankasında görevli uzmanlara göre, ABD'li bankaların durumunda bu yıl ilk çeyrekte geçen yılın son çeyreğine göre iyileşme görülürken, 24 büyük finans kuruluşunun toplam 7 milyar dolar kayıp açıklaması bekleniyor.

ABD ekonomisindeki kötüleşmeye rağmen, bankalar bu yılın ilk çeyrek sonuçlarına ilişkin olumlu yönde açıklamalarda bulunuyor.

Örneğin, Wells Fargo'nun, yılın ilk çeyreğinde 3 milyar dolar kar açıklaması yapması öngörülüyor.

İngiltere'de yayımlanan The Times gazetesi ise Uluslararası Para Fonunun (IMF), daha önce yaptığı ABD'li bankalarının aktiflerinin 2,2 trilyon dolar azalacağı tahminini, 4 trilyon dolar olarak revize edeceğini yazdı.

(AA)