ABD'deki kriz kent ekonomilerini de vurdu
Amerikan mali krizi, sadece şirketleri değil bazı kentleri ve arka ofis çalışanları olarak da nitelendirilen kesimi de vurdu. Krizden kötü etkilenen şehirlerin merkezlerinin ve ofislerinin bulunduğu kentler, alım gücünü kaybeden çalışanlardan dolayı oldukça olumsuz etkileniyor.
Krizden sadece şirketler değil, şirketin "arka ofis" çalışanları ve şirketle veya çalışanlarıyla büyük küçük bağlantılı olan birçok kurum da olumsuz etkileniyor. Bazı büyük şehirlerde göç dalgası yaşanabileceği belirtiliyor. Amerika'nın kötü giden ekonomisinden en çok etkilenecek yerlerden biri New York. Büyük yatırım şirketlerinin bir bir iflas etmesi sadece üst düzey yöneticileri değil, 12 bin New Yorklunun işini de etkileyecek. Bu şirketlerin büyük bir yer kapladıkları Manhattan'da ofis fiyatlarını yerle bir edebilir. Wall Street çalışanlarının en çok oturdukları New Jersey ve Connecticut, gelecek için karamsar. New York ise, 'Kara Pazartesi'nden sonra, ekonomisinin lokomotiflerinden biri olan Wall Street'i endişeli gözlerle izliyor.
Wall Street, pazartesi günü ekonomik kasırga ile savruldu. 1930'daki Büyük Bunalım'dan sonra en büyük mali krizini yaşayan Amerikan piyasası, tahribattın muhtemel ekonomik etkilerini tahmin etmeye çalışıyor. Piyasanın girdiği bu büyük afette belki en çok etkilenecek bölge ise New York. Lehman Brothers'ın iflası, yatırım bankası Merrill Lynch&Co.'nun aniden devredilişi zaten zor günler geçiren New York ekonomisini daha da etkileyecek.
New York'un baş hesap kontrolcüsü olan William Thompson kriz için "Bugün üzücü ve çok kötü bir gün" dedi. "Binlerce insan işini kaybetti ve yarının ne olacağını bilemiyor. İnsanların aklına Wall Street deyince, yatırım bankaları veya piyasa hissedarları geliyor. Ancak, unutmayalım ki, Wall Street'de bir de asistanlar ve arka ofis çalışanları da var ve bunlar da şu anda işsiz kalmış durumdalar" diyen Thompson gelir seviyesi çok yüksek olmayan kesimin yaşadığı sıkıntıya dikkat çekti.
LEHMAN'IN KAPANIŞININ ARDINDAN 12 BİN İŞ TARİH OLABİLİR
New York'un ekonomisinin büyük bir kısmı Wall Street'e dayanıyor. Sadece vergilerden 70 milyon dolar gelir sağlayan şehir, bir de piyasalarda çalışan işçilerin harcamalarından, bütçesine katkı sağlıyordu. Wall Street'teki her işin, bir ya da daha çok işi doğurduğu düşünülürse, uzmanlar bunu tersinin de mümkün olabileceğini hatırlatıyorlar. Bu da Lehman'nın kapanışının ardından, 12 bin işin tarih olacağı anlamına gelebilir.
Diğer yandan New York Belediye Başkanı Michael Bloomberg ise hemen telaşlanmamak gerektiğini söyledi. Wall Street'te eskiden çalışmış bir CEO olan başkan, kriz karşısında soğukkanlı davrandı; ancak California'ya yapacağı bir geziyi iptal edip, krizi takip için şehirde kaldı. Bloomberg krizi "İyi değil tabi; ama felaket de değil" diye değerlendirdi. Başkan, bütçeye getirmek istediği emlak vergisi indirimini erteleyebileceğinin de işaretini verdi. New Yorkluların "gelecekte alınması gereken çok zor kararlara karşı" hazırlıklı olmasını isteyen başkan, "Kendimizi kandırmayalım" dedi. Bloomberg, şehrin geçmişte, bazı mali sıkıntılar yaşadığını ve her açıdan kesintiler yapmaya giderek bunu aşmaya çalıştıklarını hatırlattı.
Pazartesi günü Wall Street'i vuran krizin etkisinin sadece Manhattan'ı değil, New Jersey ve Connnecticut'a da ulaşarak, eyalet sınırlarını aşacağı tahmin ediliyor. Çünkü New Jersey ve Connecticut, aynı zamanda New York'ta çalışan üst gelir seviyesinden birçok yöneticinin yaşadığı bölgeler.
"BİNLERCE KİŞİ YA TAŞINACAK YA DA HARCAMALARINDA CİDDİ KESİNTİLERE GİDECEK"
New Jersey Valisi John Corzine ise krizi Bloomberg kadar soğukkanlı karşılayamayanlardan. Corzine çok önceden sert bütçe tedbirleri alıp, bütçede kesintilere gitmişti. Ancak bütçesinin yüzde 25'i Wall Street'e bağımlı olan New Jersey Valisi, daha zor problemler için endişeleniyor. Goldman Sach'ın eski CEO'su olan Corzine, federal hükümetin Lehman'ın iflasına müdahale edip, şirket hisselerinden alması gerektiğini söyledi. Ancak hükümet ve Merkez Bankası'nın Bear Stearns'ün devri, Fani Mae ve Freddie Mac mortgage şirketlerine el koyulmasıyla daha önce el atmıştı.
Sadece New Jersey Hoboken'de yüzlerce broker Wall Street'da kredi krizinden nasibini alan şirketlerde çalışıyor. Hoboken Belediye Başkanı David Roberts, işlerini kaybeden ve bu nedenle ev kredilerini ödeyemeyecek çok sayıda insanın taşınacağını veya artık harcamalarını kısıtlamak için daha az restorana gidip para harcayacaklarını, bunun da şehrin ekonomisini etkileyeceğini hatırlattı. Hoboken "Bu kadar çok gencin işini kaybetmesi tabiî ki endişe verici" şeklinde konuştu.
Fairfield County İş Konseyi kamu politikası Başkan Yardımcısı Joe McGee ise Connecticut'un krizinden kaynaklanabilecek ekonomik zayiatı değerlendirdi. Connecticut bütçesinin neredeyse dörtte biri Wall Street'den gelen gelir vergisinden sağlanıyor. "Lehman Brothers'da işini kaybeden çalışanların önemli bir kısmının Fairfield County'de yaşadığını" kaydeden uzman, gelir vergilerinde düşüş olacağını belirtti.
Satış vergisi geliri ve emlak değerleri de metro bölgesinde mali kasırgadan nasibini alacaklar arasında. New York, bütün ülkeyi etkileyen ekonomik durgunluktan en az zararı gören yerlerden biriydi. New Heavan'daki DataCore Partners'ın ekonomi uzmanı olan ve Vali Jodi Rell'in Ekonomi Uzmanları Kurulu başkanlığını da yürüten Donald Klepper- Smith'e göre, "Bu zincir (yani istihdamın yer değiştirmesi, emlak kaybı ve çalkantılı piyasa) bir felaket."
Manhattan ise son ekonomik kasırganın en çok hissedileceği yerlerden biri. Lehman Brothers, Merrill Lynch ve AIG ,bu üçü sadece, Manhattan'ın 9,5 milyon metrekare ofis arazisini kaplıyordu. Bu da ülkenin en güçlü ofis piyasasına sahip Manhattan için, sarsıcı etkiler getirecek.
Ekonomik sıkıntının bir diğer adresi de, şu anda büyüme masraflarını karşılamak için mali desteğe ihtiyaç duyan bir o kadar da borcu olan Atlantik City. New York'un sahil kumar merkezi, yapılmakta olan iki yeni merkezde, yaşanan kredi krizleri nedeniyle projeleri ertelemişti.
New York mağazaları yoğun yabancı turistlerin akınına uğrasa da, lüks tüketim ürünleri, krizden payını almış görünüyor. Ancak bu yabancı turist, dünyadaki mali çalkantıdan etkilenirse değişecek gibi görünüyor. Bunun ilk işaretini ise, Saks Inc'ın Beşinci Caddedeki büyük amiral mağazası gösterdi. 2008'in ikinci yarısı kötümser olan mağaza, seçkin müşterilerinin geri çekilmeye başladığı bilgisini yatırımcılarına ulaştırdı.
