"Çin TL'ye yatırım yapıyor, TL uçacak"

**Dünya Ekonomik Forumu ve Davos Toplantıları eski Yöneticisi Prof. Stephane Garelli, Almanya ve Hollanda’nın başarısının sırrının KOBİ’ler olduğunu belirterek, "Türkiye’nin zayıflığı bu. Büyük ve çok küçük şirketler var. Arada şirket yok" dedi.

**

"Yapı Kredi Bankacılık Akademisi Rekabet 2010" konferansında konuşan Garelli, dünyada kriz sonrasında bir düzelme yaşandığını, ancak düzelmeden sonra belli ülkelerde biraz hayal kırıklığı görüldüğünü söyledi.

Garelli, dünyada bölgelerin şu anda içinde bulundukları ekonomik durumlarına göre "ekonomik hava haritasına" baktığında gördüklerine ilişkin, "ABD’de durum fırtınalı. Üçte bir oranında fırtına, üçte bir oranında yağmur, üçte bir oranında resesyon ihtimali var. Üçte birlik oran göz ardı edilecek bir oran değil" diye konuştu.

Avrupa’da ise durumun çok belirsiz olduğunun altını çizen Garelli, "Türkiye’de çok güzel bir gelişme söz konusu. Latin Amerika’da da güzel.

Afrika’da değişim rüzgarı var. Japonya’da hava bulutlu. Asya’da sıcaklık havası hakim. Buradan da görüleceği gibi artık dünya senkronize bir biçimde değil" yorumunu yaptı.

Global krizin bittiğinin söylenebileceğini, ancak bunun bedelinin ödeneceğini ifade eden Garelli, ABD ve Avrupa’da ciddi bir bütçe açığı sorunu yaşandığını, Türkiye’nin ise bu konuda iyi bir iş çıkardığını ve diğer ülkelerin birçoğundan daha iyi bir durumda olduğunu vurguladı.

ABD’nin toplam borcunun 54,6 trilyon dolara tekabül ettiğine dikkati çeken Garelli, "İçinde yaşadığımız sistem tuhaf bir sistem. Her şeyi hemen istiyoruz, her şeyi hemen başkalarının paralarıyla istiyoruz. Bütün bunların sonunda sistem çöküyor" dedi.

Ünlü yazar Charles Dickens’ın "Kredi kişinin ödeme yapamadığı, başka birinin de ödeme yapamadığı, ancak ödeme garantisinin verildiği sistemdir" dediğini anımsatan Garelli, "Eğer burada özneleri hükümet veya banka olarak değiştirirseniz, iflas etmiş insanların ödeme garantisi verdiği anlamını çıkarabiliriz. Bu, çılgınca bir şey" diye konuştu.

"O KADAR ÇOK PARA BASILMIŞ Kİ MÜREKKEP BİTMEK ÜZERE"
Stephane Garelli, parayı bulmanın çok farklı yolları bulunduğunu, bunlardan birinin para basmak olduğunu ifade ederek, "Ancak o kadar çok para basılmış ki şu anda mürekkebimiz bitmek üzere" dedi.

Borç almanın da para bulmanın bir yolu olduğunu anlatan Garelli, "Bir diğer yöntem de vergileri artırmak. Hükümet olarak vergileri zenginler üzerinden mi fakirler üzerinden mi artırırsınız? Zenginlerin vergilerini artırırsanız zenginler bundan kaçmak eğilimine girerler. Dünyada şimdiye kadar olanlar bunu gösterdi. Vergilerin her yerde eşit artırılması, dünya genelinde ortak bir tutum geliştirilmesi gerekiyor" değerlendirmesinde bulundu.

Son global krizin kendisinin yaşadığı 5. ekonomik kriz olduğuna değinen Garelli, "Bu tür krizlerin her 10 yılda bir olabileceğini kestirmek için matematiksel açıdan üstün zekalı olmaya gerek yok. Bundan sonra önemli olan ’ne zaman kriz olacağı’ ya da ’bir daha kriz olacak mı’ değil, ’bir sonraki krizle yüzleşecek gücümüz var mı?’ sorusunun cevabıdır" şeklinde konuştu.

"GERÇEK SORUN, GENÇLERİN İŞSİZLİĞİ"
Büyük olasılıkla dünyadaki para birimlerinin birbirleriyle bir araya gelmeye çalışacağına işaret eden Garelli, konuşmasını şöyle sürdürdü: "Bence dolar daha da güç kaybedecek. Çünkü ABD, bütçe açığını çok kısa zamanda kapatamayacak. ABD’de seçimler olacak ve bu seçimlerin sonucunda, ABD daha da iyi yönetilemeyen ülke haline gelecek. Bu nedenle ABD doları güç kaybedecek. Avroya baktığımız zaman, avro açısından Almanya ve Hollanda çok güçlüler. Büyüme trendlerini sürdürüyorlar. Avro, önümüzdeki yıl değer kazanacak." Dünyada şu anda işsizliğin çok önemli bir tehdit olduğuna dikkati çeken Garelli, "Gerçek sorun, gençlerin işsizliği. Genç nüfus, Türkiye’de çok fazla.

Türkiye’de yüzde 25’lik bir genç işsizlik var. Genç insanlara iş verme konusunda gelişme kaydedilemezse çok büyük sorunlarla karşılaşılabilir" diye konuştu.

Türkiye’de yükselen bir ekonomiden bahsedildiğini dile getiren Garelli, şöyle devam etti: "Türkiye’nin benzersiz bir şansı var. Doğru yer ve doğru zamandasınız.

Bir ayağınız rekabetin döndüğü yeni dünyada, bir diğer ayağınız rekabetin eski dünyasında. ABD ile iyi ilişkileriniz var. Temel olarak iki tarafta oynayabilirsiniz. Bu eşsiz konumdan Türk şirketleri eşsiz bir kapasiteyle çıkabilirler. Türkiye, yeni dünya ile eski dünya arasında tam sınırda yer alıyor. Bence çok şey yapabilir."

"ORTA SINIF PATLAMASI YAŞANACAK"
Stephane Garelli, dünyada paranın bir kısmının yerel şirketlerin finansmanı ve gelişimine odaklanacağını, Çin’de önde gelen 22 şirketin Çin hükümeti tarafından finanse edildiğini belirterek, "Devrim, yeni markaların ortaya çıkışı şeklinde olacak" dedi.

2050’de dünyada neler olabileceğine işaret eden Garelli, "Gelecekte orta sınıf patlaması dediğimiz bir gelişme olacak. Bunlar her şeyi almak isteyecek.

Bu, büyümenin motoru. Gelecekte Türkiye için de büyümenin motoru olacak" diye konuştu.

Türkiye’nin zayıf taraflarına ilişkin ise Garelli, şu değerlendirmeyi yaptı: "Türkiye’de bir dizi çok iyi uluslararası grup görüyorum. Bir sonraki zorluk, orta boyutlu ekonomiyi, işletmeleri geliştirmek. Küçük ve orta ölçekli işletmeler büyük önem taşıyor. Dünyanın neresine gidersem gideyim bütün ülkelerin büyük, uluslararası şirketleri var. Nerede fark yaratabilirsiniz? Bir kademe altta. Yani orta boy işletmelerde. Almanya, Hollanda’nın başarısının sırrı KOBİ’ler. İşte şu anda Türkiye’nin zayıflığı bu. Büyük ve çok küçük şirketler var. Arada şirket yok. Küçük ve orta ölçekli işletmelerin dışarıya çıkması durumunda çok daha sağlıklı bir durum söz konusu olacak. Diğer bir konu da Türkiye, bence fazla Avrupa’ya odaklanmış durumda. Sizin iki dünya arasındaki sınırda yer almanız çok önemli. Gelişmekte olan piyasalarda da var olabilirsiniz.

Bu fırsatı kaçırmamalısınız. Orta Asya’da, Latin Amerika’da, diğer ülkelerde çok iyi imajınız var. Avrupa ile aynı düzeyde büyüme sizi tatmin edemez. Sizin daha fazla büyümeniz, gelişmeniz gerekiyor. Bu konuda Türkiye’nin en büyük riski, çok fazla Avrupa piyasasından büyülenmek ve diğer bütün fırsatları kaçırmak." Gelecekte yerel başarı öykülerinin daha fazla duyulacağını vurgulayan Garelli, "Çin, Türk Lirası’na yatırım yapıyor. Sizi temin ederim ki TL çok değer kazanacak"’ yorumunu yaptı.

Ekonomik gerilemeyi kara delik olarak tanımlayan Garelli, "Kara deliği nasıl yönetmeliyiz? Bir; küresel düşünün. İki; yerel hareket edin. Üç; içinizden panikleyin" dedi.