Dip görüldü mü?

Mart ayı ortasından bu yana borsalarda yüzde 30’un üzerinde yükselişler olunca dip tartışmaları yeniden alevlendi.

Vatan'ın haberine göre, borsalarda dip görüldü diyenlerin sayısı eskiye nazaran daha da arttı. Ekonomilerde negatif büyüme devam ederken borsalarda geçmiş yıllarda yaşanan ayı piyasalarındaki toparlanmanın uzun süre aldığı da dikkat çekiyor.

Piyasalarda "Dip görüldü mü?" tartışması kriz sürecince hiç bu kadar alevlenmemişti. Son yapılan yorumlarda dibin görüldüğünü savunanların sayısının daha fazla olduğu dikkat çekiyor. Bunda borsaların Mart ayı ortasından bu yana hızla yükselişe geçmesi ve yüzde 30’un üzerinde artış kaydetmesi etkili oldu.

Ancak "dip" tartışmalarında şu ayrımı yapmakta fayda var. Borsalar için yeni bir dipten bahsedebilmek için daha önce görülen en düşük seviyelerin altına inilmesi gerekiyor. Bu Dow Jones için 6.443 puan (8268’den kapandı), S&P 500 için 666 (882’den kapandı), İMKB içinse 20.912 puan (33.484’ten kapandı). Her ne kadar borsalar açısından dibin görülmüş olabileceği söylense de buradan endekslerin gördükleri en düşük seviyelere yeniden yaklaşmayacakları anlamı çıkmıyor. Ekonomiler için dibin bittiğinden bahsedebilmek için büyüme negatiften pozitife dönmeli.

Borsalar için dibin görülmüş olabileceği söylenirken ekonomiler için en kötüsünün geride kalmış olabileceği belirtiliyor. Yani ekonomilerdeki küçülme azalan hızda devam edecek ancak pozitif büyüme için henüz erken.

EKONOMİLERDE "KANCA" HAREKETİ
Uluslararası Para Fonu (IMF) Başkanı Dominique Strauss-Kahn geçen hafta yaptığı açıklamada, kriz açısından en kötü dönemin geride kalmış olabileceğini, bununla birlikte ’çok ihtiyatlı’ davranılmasının gerektiğini söyledi. Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Moody’s, hükümetlerin canlandırma politikalarının 2009-2010’da "kanca" şeklinde bir global ekonomik toparlanma sonucunu ortaya çıkaracağını öngörüyor. Moody’s, "kanca" şeklinde ifadesi ile kademeli ve zahmetli bir ekonomik toparlanmayı işaret ediyor. Moody’s, "U" şeklindeki senaryoların işaret ettiği gibi keskin bir düşüşü ifade ederken, "U" senaryolarındaki gibi keskin bir toparlanma olmayacağı görüşünde. Moody’s "kanca" senaryosunu "L" ile "U" arasında bir yere koyuyor.

Deutsche Bank Özel Varlık Yönetimi Baş Stratejisti Marshall Gittler, "İlk çeyreğin en kötü çeyrek olacağını zaten düşünüyorduk, bu ikinci çeyreğin daha iyi olacağı anlamına gelmiyor. Yalnızca daha az kötü olacağı anlamına geliyor" diyor.

ROUBİNİ YİNE KÖTÜMSER
Borsalar açısından dip tartışmalarına bakıldığında ise son aylarda yaşanan yükselişin bir "ayı piyasası rallisi" mi yoksa yeni bir "boğa piyasası başlangıcı" mı olduğu ayrımı öne çıkıyor.

Krizi önceden tahmin ederek ünlenen ve adı "kahin"e çıkan New York Üniversitesi Profesörü Nouriel Roubini’ye göre borsalar ayı piyasası (düşüş trendi) rallisinde.

Roubini’ye göre global hisse senedi piyasalarındaki ralli bu yıl içinde, zayıf kâr rakamları ve ekonomik haberlerin yatırımcıları şaşırtması ile tersine dönecek. Gelişmekte olan ülkelere yaptığı yatırımlarla tanınan Templeton Asset Management Başkanı Mark Mobius ise "Gelişmekte olan piyasalarda düşen faiz oranları ve azalan enflasyon şirketleri daha cazip hale getiriyor ve yıl sonuna kadar bir boğa piyasası başlayabilir" görüşünde.

DÜŞÜŞ TRENDİNDEN ÇIKIŞ YILLAR ALIYOR
Son yaşanan krizle birlikte bugüne kadar borsalarda 4 büyük ayı piyasası yaşandı. Bunlardan ilki 1929 yılındaki Büyük Buhran, ikincisi 1990’ların başında Japonya’da başlayan ve yıllar süren durgunluk, diğeri de Wall Street’te Nasdaq Borsası’nda patlayan teknoloji balonu. Yaşanan ayı piyasalarının birçoğunda dönem dönem tepki çıkışlarının yaşandığı ancak düşüş trendinin çok uzun sürdüğü dikkat çekiyor.

BOĞA PİYASASI BAŞLANGICI DEĞİL
Felaket habercisi olarak tanınan Marc Faber’e göre, küresel ölçekte merkez bankalarının para basmaları varlık fiyatlarını artırıyor ve bu nedenle hisse senedi fiyatları yeniden Kasım ve Mart aylarındaki düşük düzeylerini görebilir. Faber, bununla birlikte bu durumun küresel ekonomide güçlü ve istikrarlı büyüme başladığı anlamına gelmediğini, bu durumun ayrıca 1982-2000 arasında olduğu gibi bir boğa piyasasının başlangıcına da işaret etmediği görüşünde. Faber yüksek volatilite ve anlamsız gözüken fiyat dalgalanmalarının bu piyasanın en önemli özellikleri olacağı konusunda da uyardı.

Goldman Sachs analisti Abby Joseph Cohen, ekonomi düzelme yolunda çabalarken, S&P 500 Endeksi’nin bir yıl içinde 1.050’ye (Cuma 882’den kapandı) çıkabileceğini söyledi. Hisse piyasasındaki yükselme sürerken, gayrisafi milli hasılanın büyük olasılıkla yılın ikinci yarısında pozitif değerlere döneceğini ancak artışın yüzde 1 veya 2 olabileceğini söyleyen Cohen şöyle devam etti: "S&P 500 ve Dow Jones bir merdiven gibi hareket edecek. Dipten yüzde 35’lik yukarı hareket gördük. Bir süre bu yükseklikte kalıp temel göstergelerdeki gelişmeleri bekleyebiliriz."