Elektrikte yeni zam beklentisi
Yılbaşından bu yana elektrik fiyatlarına yapılan zamlar, vatandaşa yüzde 63 fiyat artışı olarak yansıdı. Maliyet bazlı fiyat ayarlama sistemi kapsamında kış aylarında şartların daha da ağırlaşacağını belirten uzmanlar, Ocak ayında elektrik fiyatlarında yeni bir zamma kesin gözüyle bakıyor.
TEDAŞ'ın 2008 yılı başından bu yana 3 kez yaptığı zamlar tüketiciye yüzde 63'lük bir fiyat artışı olarak yansıdı. TEDAŞ, 1 Ocak 2008 itibariyle konutlarda yüzde 19.5, 1 Temmuz 2008 itibariyle yüzde 21, 1 Ekim 2008 itibariyle de yüzde 9.07 oranlarında zam yapmıştı. Bu rakamlar tüm vergi pay ve fonlar hariç oranları ifade ediyor. Vergi ve fonlarla birlikte, 2007 Aralık ayında 15.81 Ykr/kilovatsaat olan elektrik fiyatı bu zamlarla, 24.98 Ykr/kilovatsaate çıkmıştı. Bu da bir yılda tüketici faturasının yüzde
63 daha arttığını gösteriyor.
Hükümet, yaklaşık 5 yıl boyunca elektrik fiyatlarına zam yapmamış, ancak 1 Temmuz 2008 tarihinden itibaren geçilen maliyet bazlı fiyatlandırma sistemi ile tüm elektrik KİT'leri maliyet artışlarını fiyatlara yansıtma imkanı bulmuştu. Maliyet bazlı fiyatlandırma sistemine göre, maliyetlerin yılda 3 kez tüketiciye yansıtılması gerekiyor.
TEDAŞ'a bağlı 20 elektrik dağıtım şirketi, vatandaşa sattığı elektriğin yüzde 55'ini TETAŞ'tan, yüzde 35'ini EÜAŞ'tan yüzde 15'ini de Piyasa Mali Uzlaştırma Merkezi-PMUM, yani özel sektörden alıyor. Bu dağıtım şirketlerine elektrik satan TETAŞ, yıl başından bu yana artan doğalgaz fiyatları ve özel sektörden yüksek fiyatla elektrik almasını gerekçe göstererek, TEDAŞ'a sattığı fiyatı artırıyor. Uzmanlar söz konusu tablonun önümüzdeki 3 ayda da değişmeyeceği görüşünde. Çünkü yağış rejimindeki istikrarsızlık ve barajlardaki doluluk oranlarının düşmesi nedeniyle elektrik üretiminde hidrolik santrallerin payı azalırken, doğalgazın payı artmaya devam ediyor. Maliyet bazlı fiyatlandırmaya göre her ay BOTAŞ'ın doğalgaz fiyatlarına zam yapabilme hakkı bulunuyor. Bu durumda da EÜAŞ'ın doğalgazla elektrik üreten santrallerinden elektrik alan TETAŞ ve ağırlıklı olarak doğalgazla çalışan özel sektör elektrik üreticilerinden alınan elektrik fiyatlarının yükseleceği belirtiliyor. Uzmanlar, bu durumda elektrikte yeni bir fiyat ayarlama gerekeceğini ve Ocak ayında benzer oranlarda yeni bir zam yapılamasının zorunlu olacağını belirtiyor. Sanayi elektriğine ise yılbaşında yüzde 12, Temmuz'da yüzde 22, Ekim ayında da yüzde 9.27 oranında yapılan zamlarla sanayicinin 1 yıllık fatura artışı vergi ve fonlarla birlikte yaklaşık yüzde 50 oldu.
