Girişimciye 250 milyon TL hibe

Para dergisinden Rahime Baş Uçar'ın haberine göre, Bölgesel kalkınma ajansları 2010 yılına hızlı girdi. Birçok ajans bu yıl fiilen çalışmaya başladı, birçok mali destek programları oluştu. 24 ajans, bu yıl 250 milyon TL’lik mali destek çağrısına çıkacak...

Türkiye’de planlama ve kalkınma deyince akla hemen Devlet Planlama Teşkilatı gelir. Çünkü DPT, 5 yıllık kalkınma planlarıyla Türkiye’nin sosyo-ekonomik geleceğine adeta şekil veriyordu. Tabii merkezden yapılan bir planlamaydı bu. İşte hükümet, 2006 yılında tarihi bir karar alarak bu merkezden planlama ve kalkınma modeline son verdi...

Söz konusu karar, bölgesel kalkınma ajanslarının kurulmasıyla ilgiliydi. Sonrasında da 6 Temmuz 2006 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan Bakanlar Kurulu kararıyla, bölgesel kalkınma ajanslarına öncülük edecek İzmir ve Çukurova Kalkınma Ajansları kuruldu. 2008 yılının ortalarına kadar 26 bölgesel kalkınma ajansının kuruluşu tamamlandı. Türkiye’nin kalkınması artık bu ajanslardan sorulacak.

1 MİLYAR TL’LİK KAYNAK HEDEFİ
Bölgesel kalkınma ajanslarının yetki alanları hayli geniş. Yerel yönetimlerin planlama çalışmalarına teknik destek sağlamaktan tutun da bölgenin iş imkanlarının artırılması için ulusal ve uluslararası yatırımcılarla görüşme yapmaya kadar birçok konu sorumluluk alanlarına giriyor. Ancak ajansların can alıcı sorumluluğu, bağlı bulundukları bölgenin ekonomik ve sosyal olarak gelişmesini sağlayacak projelere destek vermek. Yani işin ucunda para var.

Devlet Planlama Teşkilatı’ndan sorumlu Devlet Bakanı Cevdet Akçay’ın açıklamalarına bakılırsa; bütün ajanslar kurumsal gelişmelerini tamamlayıp tam olarak faaliyete geçtiğinde 1 milyar TL’lik kaynak bu yolla dağıtılacak. Bu desteklerden sadece kentlerdeki işletmeler değil kırsaldaki köylüler de yararlanacak.

1 milyar TL’lik kaynak hedef. Bu hedefe kaç yılda ulaşılır bilinmez ama bugün kurumsal altyapısını tamamlayan her bölgesel ajans 10 ila 20 milyon TL arasında kaynak dağıtıyor. Birçok ajansın yeni kurulduğu dikkate alındığında, yarısından fazlasının bu yıl ilk kez destek programı oluşturup çağrıya çıkacaklarını vurgulamak gerekiyor.

Peki ajanslar bölgesel kalkınma için kullanacakları fonu nasıl sağlıyor? Ajanslar, genel bütçe vergi gelirlerinin binde 5’ini kullanabiliyor. Yani Hazine aracılığıyla vergi gelirlerinden pay alıyorlar. Ayrıca belediye, il özel idaresi, sanayi ve ticaret odalarının gelirlerinin yüzde 1’i yine ajansların kullanımına tahsis edilmiş durumda.*****

BAZILARI HENÜZ ÇALIŞMIYOR
Para dergisi olarak Türk basınında ilk kez tüm bölgesel kalkınma ajanslarını ve çalışmalarını inceleyen kapsamlı bir araştırma yaptık. Ajansların oluşturduğu destek programlarını ve bunlardan yararlanma şartlarını inceledik. Araştırmamıza göre, son aşamada kurulan 16 ajanstan 6’sı halen fiziki personel alımını tamamlamaya çalışıyor. Ajanslar genelde 20-30 uzman personel, 5-8 arasında da destek personeliyle çalışmalarını yürütüyor.

Bazıları genel sekreter atanmasını bekliyor. Genel sekreteri atanmayan ajans fiilen çalışmaya başlayamıyor. Örneğin Kastamonu, Çankırı ve Sinop illerini kapsaman Kuzey Anadolu Kalkınma Ajansı’na henüz genel sekreter atanmadığı için fiilen çalışmalarına başlayamadı. Doğu Karadeniz Kalkınma Ajansı’na ise genel sekreter olarak eski Ürgüp kaymakamı Çetin Oktay Kaldırım atandı. Merkezi Trabzon’da bulunan ve Artvin, Giresun, Gümüşhane, Ordu, Rize illerini kapsayan bu ajansın da fiilen çalışmalarına başlamadığını belirtelim...

KİMLER YARARLANABİLİYOR?
Altyapısını tamamlayan ajanslar, ilk olarak bir ön bölgesel kalkınma planı hazırlıyor. DTP’nin onayına sunulan bu planın sonuçlarına göre mali destek programı oluşturabiliyor. Mali destek programları KOBİ’lere yönelik olabiliyor. Ayrıca kırsal kalkınma, turizm, çevre ve küçük ölçekli altyapı projeleri için de mali destek programı oluşturulabiliyor.

Peki ajansların mali destek programlarından kimler yararlanabiliyor? Yelpaze geniş. KOBİ’lerden belediyelere, il özel idarelerinden kooperatiflere kadar birçok kesim bu desteklerden yararlanabiliyor. Hangi destek programında maksimum ne destek verilebileceği de kanunlarla belirlenmiş. Örneğin, KOBİ’lerin projelerinin en fazla yüzde 50’si hibe ediliyor. Üst limit 900 ila 400 bin, alt limitse 50 bin TL. Bazen eş finansman kredisi de sağlanıyor.

Bölgesel kalkınma ajansları teknik destek programları da oluşturabiliyor. Üniversitelerin Ar-Ge ve yenilikçi çalışmalarının desteklendiği bu programda da maddi kaynak veriliyor. Ancak yaptığımız çalışmada ajansların teknik destek programı oluşturmayı pek tercih etmediğini gördük. Bunun tek istisnasını, şimdilik Doğu Akdeniz Kalkınma Ajansı’nın oluşturduğu teknik destek programı oluşturuyor...

DEĞERLENDİRME SÜRECİ
Ajanslar hazırladıkları destek programlarının şartlarını ayrıntılı olarak sitelerinde duyuruyor. Söz konusu desteklere başvuranlar ciddi bir değerlendirme sürecinden geçiyor. Bu süreci İzmir Kalkınma Ajansı Genel Sekreteri Ergüder Can şöyle açıklıyor:
“Programlarda başvurular öncelikle idari uygunluk kontrolünden geçecek. Bu aşamayı geçen projelerin teknik ve mali değerlendirmesi, ajans bünyesinde yer almayan, alanında uzman ve tecrübeli tarafsız kişiler arasından seçilen bağımsız değerlendiriciler tarafından gerçekleştirilecek. Her bir proje, iki bağımsız değerlendirici tarafından incelendikten sonra değerlendirme komitesi tarafından son kontroller yapılıp yönetim kurulunun onayına sunulacak. Tüm bu aşamaları geçerek başarılı bulunan projeleri sitemizden duyuruyoruz.”

Bölgesel kalkınma ajanslarının desteklerinden yararlanabilmek için illa işletmenizin o ilin sınırları içinde olmasına gerek yok. Ajanslara oldukça geniş yetkiler verilmiş. Doğu Anadolu Kalkınma Ajansı Genel Sekreteri Dr. Emin Yaşar Demirci, “Özellikle KOBİ destek programlarında illa işletmelerin merkezinin sınırlarımız içinde olmasına gerek yok. Yatırım yapmak isteyen, bölgenin herhangi bir ilinde şubesini açan ve ticaret odasına kaydını yaptıran işletmeler desteklerimizden yararlanabilir” açıklamasını yapıyor.

İşte Türkiye’de kalkınmanın fitilini ateşleyecek ajansların son durumu ve destek programları...*****

İzmir Kalkınma Ajansı (İZKA)
İzmir Kalkınma Ajansı, 2006 yılında pilot ajans olarak kuruldu. Yalnızca İzmir ilini kapsayan İZKA’nın genel sekreterliğini Dr. Ergüder Can yürütüyor. Ajans, 30 Aralık 2009 itibariyle tarım ve kırsal kalkınma ile turizm ve çevre alanlarında iki ayrı mali destek programını başlattı. Bu kapsamda 31 milyon 610 bin TL’lik kaynağın dağıtılması planlanıyor. Bu tutarın 18 milyon 966 bin TL’si tarım ve kırsal kalkınma, 12 milyon 644 TL’si ise turizm ve çevre mali destek programı için ayrılmış.

Turizm ve Çevre Mali Destek Programı Çerçevesi’ne başvuranlara en az 50 bin en fazla 600 bin TL destek verilecek. Tarım ve Kırsal Kalkınma Destek Programı Çerçevesi’nde ise en az 30 bin, en fazla 450 bin TL destek verileceğini belirtelim. Bu iki program için başvurular 26 Mart’ta sona erdi. Tarım ve Kırsal Kalkınma Mali Destek Programı kapsamında 207, Turizm ve Çevre Mali Destek Programı kapsamında ise 128 başvuru alındı. Halen projelerle ilgili değerlendirme süreci devam ediyor.
Ajansın 2010 yılı toplamında yapacağı mali destek programları henüz netleştirilmedi. Ancak yine 20 ila 30 milyon TL arasında bir desteğin dağıtılacağı tahmin ediliyor.

Çukurova Kalkınma Ajansı (ÇKA)
Çukurova Kalkınma Ajansı’nın (ÇKA) merkezi Adana’da. Mersin ve Adana illerini kapsayan ajans, Türkiye’de kurulan ilk iki pilot ajanstan biri. 2008’in ikinci yarısından itibaren fiilen çalışmalarına başlayan ÇKA, 30 uzman ve 7 destek personeliyle çalışmalarını sürdürüyor. İlk kez 30 Aralık 2008’te çağrıya çıkan ajans, bugüne kadar bölge sanayicilerine toplam 19 milyon TL destek sağladı. Proje hazırlamak isteyen 1.200 kişiye eğitim verdi. Bu eğitimler sonunda ajansa 454 proje geldi. Bunlardan 96’sı desteğe hak kazandı.
Peki ÇKA ne kadar destek veriyor? Üst limit 400 bin lira. Ajans, KOBİ projelerinin bedelinin yüzde 40’ını karşılıyor. Üst limitin 400 bin lira olduğu düşünülürse Çukurova Kalkınma Ajansı’na en fazla 1 milyon TL’lik proje sunmanın mümkün olduğunu vurgulayalım. Eğer proje, meslek edindirme kursları, çevre atık yönetimi gibi sosyal içerikli olursa, yüzde 75’i ajans tarafından karşılanıyor.
Çukurova Kalkınma Ajansı Genel Sekreteri Veysel Parlak, bu yıl geçen yıldan devreden tutarla birlikte 25 milyon liralık kaynağı bölgedeki projeleri desteklemek için ayırdıklarını vurguluyor. Parlak, “Geçen yıl verdiğimiz 16 milyon 500 bin TL’lik destek karşılığında bölgemizde 1.200 istihdam sözü aldık. Bu yıl 1.000’e yakın projenin gelmesini bekliyoruz” diyor.*****

Doğu Anadolu Kalkınma Ajansı (DAKA)
Halen 22 uzman, 6 destek personeliyle çalışmalarını sürdürüyor. Merkezi Van’da olan DAKA; Bitlis, Hakkari, Muş ve Van illerini kapsıyor. 2009 yılının son günlerinde bütçesini hazırlayan ajans, bu yıl ilk desteğini kullandırıyor. İlk olarak KOBİ’lere yönelik mali destek programı oluşturan DAKA, 29 Mart 2010’a kadar proje başvurularını aldı. 14 milyon 177 bin TL’lik hibe programından yararlanmak için başvuran KOBİ’lere, proje bedelinin en fazla yüzde 50’si hibe ediliyor. Üst limit 400 bin, alt limit 50 bin TL. Bu da demek oluyor ki DAKA, 100 bin TL’nin altında olan projeleri desteklemiyor. Yine proje bedeliniz 4 milyon TL olsa bile en fazla 400 bin TL alabiliyorsunuz. DAKA Genel Sekreteri Dr. Emin Yaşar Demirci, “2009 bütçesinden ayırdığımız kaynakla sanırım en fazla 120 projeye destek verebiliriz” diyor. Demirci’nin verdiği bilgiye göre, 2010 bütçesinde 19 milyon TL’lik hibe kaynağı belirlenmiş. Bunun için ajans, kasım ayında proje çağrısına çıkmayı planlıyor. Bu destek programı da KOBİ’lere yönelik olacak. Demirci, az bir miktardaki kaynağı da hayvancılık projelerine ayırmayı planladıklarını, ancak bunun altyapısını henüz netleştirmediklerini söylüyor.

Orta Anadolu Kalkınma Ajansı (ORKA)
Kayseri, Sivas ve Yozgat illerini kapsayan Orta Anadolu Kalkınma Ajansı, Temmuz 2009’da kuruldu. Henüz altyapısını hazırlamaya çalışıyor. Mart ayı içinde personel alımını tamamlayan ajans, KOBİ projelerinin yüzde 50’sini hibe olarak karşılıyor. Desteklerde üst sınır 450 bin, alt sınır ise 30 bin TL. Ajansın halen 20 milyon TL’lik kaynağı bulunuyor.

ORKA Genel Sekreteri Dr. Mustafa Palancıoğlu, personel alımından sonra destek programlarıyla ilgili çalışmaları hızlandıracaklarını söylüyor. Palancıoğlu, ORKA’nın 5 yıllık bölgesel kalkınma planını da bu yılın sonuna doğru tamamlayacağını belirtiyor.

Orta Karadeniz Kalkınma Ajansı (OKA)
Merkezi Tokat’ta olan Orta Karadeniz Kalkınma Ajansı; Amasya, Çorum, Samsun ve Tokat illerinin bölgesel planlamasından ve kalkınmasından sorumlu. Başkanlığını Tokat Valisi Şerif Yılmaz, Genel Sekreterliğini Mevlüt Özen’in yaptığı OKA, ilk bütçesinin 2009 yılının son günlerinde yaptı. 22 milyon TL’lik bu bütçenin 14.5 milyon TL’si, KOBİ’lere yönelik mali destek programına ayrılmış. 29 Mart 2010 tarihine kadar 535 proje kabul eden ajans, idari inceleme ve değerlendirme sürecinden sonra KOBİ’lere mali destek verecek. Bu sürecin 8 hafta sürmesi bekleniyor. Sonrasında kabul edilen projeler için sözleşme imzalanacak. Projelerde destek için alt sınır 20 bin, üst sınır ise 400 bin TL. Bu yıl 30 milyon TL’lik bütçe yapan OKA, oluşturacağı destek programının detaylarını henüz açıklamıyor.*****

Doğu Marmara Kalkınma Ajansı (MARKA)
Bolu, Düzce, Kocaeli, Sakarya ve Yalova illerini kapsayan Doğu Marmara Kalkınma Ajansı, 29 Temmuz 2009 kurulan son 16 ajanstan biri. 31 uzman, 7 destek personeliyle çalışmalarını sürdüren MARKA, ön bölgesel gelişme planı taslağını hazırladı ve 350’ye yakın kurulun değerlendirmesine sundu. Bu plan onaylandıktan sonra ilk bütçesini hazırlayacak olan ajans, KOBİ’ler için mali destek planı oluşturmayı ve temmuz-ağustos aylarında ilk çağrıya çıkmayı planlıyor.

MARKA Genel Sekreteri Erkan Ayan’ın verdiği bilgiye göre, 2010 bütçesi tahminen 32 milyon TL olacak. Bunun yarısı KOBİ’lere kullandırılacak. Muhtemelen destekte üst sınırı 300 bin TL civarında olacak. Türkiye sanayisinin yüzde 29’nun MARKA’nın bölgesinde olduğunu vurgulayan Ayan, sözlerini şöyle sürdürüyor:
“Bölgemizde 28 organize sanayi bölgesi var. Bunları ulusal ve uluslararası yatırımcılara tanıtmaya gayret ediyoruz. Sakarya Kaynarca Karma OSB ve Kandıra Gıda ve İhtisas OSB’ne yatırımcıların çekilmesinde aktif girişimlerimiz oldu. Bizim için para dağıtmak bir enstrüman. Asıl amacımız bölgemize yatırım çekmek ve insanların kendi bölgelerine yatırım yapmasını sağlamak.”

İstanbul Kalkınma Ajansı (İSKA)
İstanbul Kalkınma Ajansı’nın resmi kuruluşu Kasım 2008’de tamamlandı. Ancak ajansa dokuz ay boyunca genel sekreter atanmadığı için çalışmalarına fiilen bu yıl başladı. 12’si uzman olmak üzere 19 personeli bulunan ajans, ön bölgesel gelişme planı hazırlıklarına başladı.
İstanbul Kalkınma Ajansı Genel Sekreteri Doç. Dr. Abdülmecit Karataş, halen Boğaziçi Üniversitesi’nde finans eğitimi veriyor. Karataş, bölgesel kalkınma konusunda da uzman bir isim. İstanbul’un kent vizyonunu oluşturmak üzere çalışmalara başladıklarını belirten Karataş, 2010 bütçesi henüz DTP tarafından onaylanmadığı için rakam açıklamak istemiyor. *****

Güney Marmara Kalkınma Ajansı (GMKA)
GMKA (Güney Marmara Kalkınma Ajansı), son kurulan kalkınma ajanslarından. Eski Biga kaymakamı Mustafa Gündoğan, bu yılın başında genel sekreter olarak atandı ama henüz personel alımı gerçekleşmedi. 30 uzman ve 6 destek personelinin önümüzdeki günlerde göreve başlaması bekleniyor. GMKA Genel Sekreteri Mustafa Gündoğan, bu yıl içinde mutlaka bir destek programı oluşturup teklif çağrısına çıkmayı planladıklarını söylüyor. Ajans bütçesi ve destek miktarlarıyla ilgili şimdilik bilgi vermek istemeyen Gündoğan, şu değerlendirmelerde bulunuyor:
“Ön gelişme planını hazırlayıp ilimizdeki taraflarla değerlendirdikten sonra destek programı oluşturacağız. Ön gelişme planından sonra hangi sektörlerin destekleneceği ortaya çıkacak. Bölgemizde tarım, gıda ve turizm güçlü sektörler. Biz de yine bu sektörleri göz önüne alan planlar hazırlayacağız.”

Mevlana Kalkınma Ajansı (MEVKA)
MEVKA, Konya ve Karaman illerinin kalkınma ve gelişimi için çaba harcıyor. Ajans, bölgedeki ilk iki destek programını kırsal kalkınma ve küçük ölçekli altyapı alanında oluşturdu. Söz konusu alanlar için proje başvuru süresi 29 Mart 2010’da sona erdi. Toplam 10 milyon TL’lik desteğin verileceği programlar için 550 proje başvurdu. Halen değerlendirme süreci sürüyor.
2010 yılı bütçesi henüz netleşmedi ama 18 milyon TL’lik bir destek programının oluşturulacağı tahmin ediliyor. Temmuz-ağustos ayında ilk proje çağrısına çıkılacağını belirtelim. Bu yıl KOBİ’ler için bir destek programı oluşturulması bekleniyor. MEVKA Genel Sekreteri Dr. Ahmet Akman, “İlk iki program için beklediğimizin ötesinde başvuru oldu. Üstelik KOBİ’ler için çağrıya çıkmamıştık. Net karar vermedik ama 2010 bütçesinden KOBİ’ler için de destek programına çıkabiliriz” açıklamasını yapıyor. *****

Kuzey Ege Kalkınma Ajansı (KEKA)
Merkezi Kütahya’da bulunan KEKA; Afyonkarahisar, Manisa ve Uşak illerinin kalkınması için çalışıyor. Temmuz 2009’da fiili kuruluşu tamamlanan ajansın Genel Sekreteri Doç. Dr. Hüsamettin İnanç. Dumlupınar Üniversitesi’nde uluslararası ilişkiler doçentiyken görevini bırakıp ajans genel sekreterliğini kabul eden İnanç, bu yıl eylül ayında ilk olarak proje çağrılarına çıkacaklarını söylüyor. İnanç’ın verdiği bilgiye göre, ön bölgesel kalkınma planı hazırlıkları dört ay içinde tamamlanacak. KEKA’nın kesinleşen 2009’da kesinleşen bütçesi 4 milyon TL’ydi. Bu yıl için 29 milyon TL’lik bütçe hazırlandı ama henüz kesinleşmedi. Muhtemelen bu bütçenin 20 milyon TL’si destekleme programlarında kullanılacak.

Doç. Dr. Hüsamettin İnanç, “Türkiye’de makro ve ulusal kalkınma planlarını başarılı olmadı. Ajanslarla birlikte yerel ve bölgesel kalkınma hamlesi başlatılıyor. Bu, AB müzakere süreçleriyle de doğrudan ilgili. Bizim için para dağıtmak amaç değil araç. Bunun içinde birçok görevimiz var” diye konuşuyor.

İpekyolu Kalkınma Ajansı (İKA)
İpekyolu Kalkınma Ajansı, Gaziantep merkezli çalışıyor. Adıyaman ve Kilis illeri de ajansın sorumluluk alanında. Son halkada kurulan ajanslardan biri olduğu için halen altyapısını hazırlıyor. İki haftaya kadar Gaziantep’teki merkezine taşınacak olan İKA, bir yandan da eleman alımı çalışmalarını sürdürüyor. Başvuranlar, ajansın uygun göreceği illerden birinde çalışmayı kabul etmek zorunda. Sınav başvuruları 27 Nisan-7 Mayıs tarihleri arasında yapılabiliyor. 10 Mayıs’ta ise sözlü sınav var. İKA Genel Sekreteri Dr. Bülent Özkan, 23 uzman, 5 destek personeli alacaklarını söylüyor.
Dr. Bülent Özkan, halen ön bölgesel gelişme planı çalışmalarının sürdüğünü belirterek ajansla ilgili şu bilgileri veriyor. “Tahminen 2010 yılı bütçemiz 22.5 milyon TL olacak. Bunun 15-16 milyon TL’sini mali destek programı için kullanmayı tasarlıyoruz. Muhtemelen eylül ayında proje çağrısına çıkarız. Henüz ön bölgesel gelişme planımızı yaptığımız için, mali destek programının hangi konuda olacağına karar vermedik.”*****

Bursa Eskişehir Bilecik Kalkınma Ajansı (BEBKA)
Adından da anlaşılacağı üzere Bursa, Eskişehir ve Bilecik illerinden sorumlu olan BEBKA kuruluş çalışmaları halen sürüyor. Mayıs ayında personel alımını tamamlamayı planlayan ajansın Genel Sekreterliğine Dr. Mehmet Sait Cülfik atandı. Merkezi Bursa’da bulunan ajansın 24 milyon TL civarında bir bütçe oluşturacağı bilgisini aldık. BEBKA Genel Sekreteri Dr. Mehmet Sait Cülfik, “2010 yılı bütçemizin henüz netleşmedi. Bu yılın sonuna kadar bütçemizi oluşturup destek vereceğimiz alanları ilan edebiliriz. 2011 yılının başından itibaren de proje kabulüne ancak başlanabilir” açıklamasını yapıyor.

Batı Karadeniz Kalkınma Ajansı (BAKKA)
Zonguldak merkezli Batı Karadeniz Kalkınma Ajansı, bu yıl fiilen çalışmaya başladı. Bartın ve Karabük illerine yönelik çalışan ajansın 19 uzman ve 4 destek personeli 1 Mart itibariyle atandı. BAKKA Genel Sekreteri Faruk Tezel, DPT’de 19 yıl görev yapmış deneyimli bir bürokrat.
Tezel, 20 milyon TL olarak öngörülen BAKK bütçesinin henüz netleşmediğini belirtiyor. Söz konusu bütçenin yarısının destek programlarına ayrılacağını kaydeden Tezel, “Muhtemelen eylül-ekim ayında ilk mali destek çağrısına çıkarız” diyor.

Batı Akdeniz Kalkınma Ajansı (BAKA)
Batı Akdeniz Kalkınma Ajansı; Antalya, Isparta ve Burdur'u illerini kapsıyor. Merkezi Isparta’da bulunan BAKA’nın Genel Sekreterliğine, İçişleri Bakanlığı Stratejik Yönetim Dairesi’nin eski başkanı Tuncay Engin atandı. Ajansa eleman alımı için çalışmalar sürdürülüyor. İlk aşamada 18 uzman ve 5 destek personeli alınacak. Mayıs sonuna kadar eleman alımının tamamlanması planlanıyor. BAKA Genel Sekreteri Tuncay Engin, 2010 yılı bütçesinin 31.5 milyon TL olduğunu açıklıyor. Bunun 18 milyon TL’si destek programlarında kullanılacak. Engin, “Kalkınma ajansları bölgesel kalkınmanın fitilini ateşleyebilir. Bizlere çok yoğun talep geliyor. Gerçek kişilere, kurumlara, kooperatiflere destek verebiliriz. Destek konusunda çok esneğiz. KOBİ, turizm, hayvancılık, tarım gibi konularda destek programı oluşturmayı planlıyoruz” diyor.*****

Doğu Akdeniz Kalkınma Ajansı (DOĞAKA)
Merkezi Hatay’da bulunan Doğu Akdeniz Kalkınma Ajansı, Kahramanmaraş ve Osmaniye illerinin de kalkınmasından sorumlu. DOĞAKA Genel Sekreteri Erdoğan Serdengeçti, 16 Aralık 2009 itibariyle bu göreve atandı. DOĞAKA’nın 2010 bütçesi 37 milyon TL. Bunun yaklaşık 25 milyon TL’si destek programları için kullanılacak. Ajans yetkililerinin verdiği bilgiye göre, 2010 bütçesinin tamamı bu yıl içinde kullanılacak. İlk etapta bir teknik destek programı oluşturuluyor.
Ajanslar içinde ilk teknik destek programını DOĞAKA’nın oluşturması önemli. Mali destek programlarında özel girişim projeleri ön planda oluyor. Teknik destek programları ise kamu kurum ve kuruluşlarının, üniversitelerin ve sivil toplum kuruluşlarının Ar-Ge ve yenilikçi çalışmalarını hedefliyor. Söz konusu teknik destek, proje başına maksimum 15 bin TL olacak. Mali destek programının oluşturulmasıyla ilgili çalışmalar da devam ediyor.

Dicle Kalkınma Ajansı (DİKA)
Dicle Kalkınma Ajansı, Ekim 2009’da personelini tamamlayıp çalışmalarına başladı. Merkezi Diyarbakır’da bulunan ajansta 29 uzman ve 6 destek personeli görev yapıyor. DİKA, bu yıl 18 milyon TL’lik destek dağıtacak. Bunun için iki mali destek programı oluşturuldu. Söz konusu programlardan biri KOBİ’lere yönelik. KOBİ projelerine yüzde 50’ye kadar hibe veren programda minimum destek 25 bin, maksimum destekse 400 bin TL.
DİKA’nın diğer mali destek programıysa küçük ölçekli altyapı projelerine yönelik. Bu programdan belediyeler, il özel idareleri, küçük sanayi siteleri ve OSB’ler yararlanabiliyor. Bu kapsamdaysa en az 50 bin, en fazla 750 bin TL destek veriliyor. 25 Haziran’a kadar proje başvurusu yapılabiliyor.
DİKA Tanıtım ve İşbirliği Birimi Başkanı Selim Duran, “İki destek programı için 1.000 başvuru bekliyoruz. Programlara ilgi yüksek. 4 il ve 26 ilçede yaptığımız 30 tanıtım toplantısına 2 bin 500 kişi katıldı” açıklamasını yapıyor.

Kuzeydoğu Anadolu Kalkınma Ajansı (KUDAKA)
Kuzeydoğu Anadolu Kalkınma Ajansı, ikinci halkada kurulan bir ajans. Ancak genel sekreter ataması gecikince faaliyetlerine ancak bu yıl başlayabildi. Genel Sekreter Rıfat Altan, bu görevi Aralık 2009’da üstlendi. Şubat ayı içinde personel alımını da tamamlayan KUDAKA’nın merkezi Erzurum’da bulunuyor. Ajans, Erzurum’un yanı sıra Erzincan ve Bayburt illerini de kapsıyor. KUDAKA, 2010 yılı bütçesi uyarınca 19 milyon TL proje desteği vermeyi planlıyor. Desteğin detayları DTP onayından sonra netleşecek. Söz konusu bölgede hayvancılık çok önemli. Bu yüzden ilk etapta hayvancılıkla ilgili projelere destek verilmesi bekleniyor.*****

Karacadağ Kalkınma Ajansı
Görev alanı Diyarbakır ve Şanlıurfa olan Karacadağ Kalkınma Ajansı’nın Genel Sekreteri İlhan Karakoyun, Ağustos 2009’da göreve başladı. Ajans da bu tarihten itibaren fiilen çalışmalarına başlamış oldu. Karacadağ Kalkınma Ajansı, bu yıl çağrıya çıktığı iki destek programı uyarınca toplam 22.9 milyon TL’lik destek verecek. Bu iki program için 17 Nisan’da çağrıya çıkıldı. Son başvuru tarihi 11 Haziran 2010.
Ajansın turizm altyapısı mali destek programı, Diyarbakır ve Şanlıurfa’nın tarihi, kültürel değerlerini ve doğal zenginlikleri tanıtmayı amaçlıyor. Bu programa vakıf, dernek, oda gibi kar amacı gütmeyen kurumlar başvurabiliyor. Bütçesi 10 milyon 400 bin TL olan program için başvuran projelerin yüzde 65’i karşılanıyor. Asgari tutar 50 bin, azami tutar 1 milyon TL.
Ekonomik gelişme mali destek programı ise işsizlik ve yoksulluğu azaltmayı hedef edinmiş. Bu programdan sanayi, tarıma dayalı sanayi ve turizm sektörlerindeki işletmeler, kar amacı gütmeyen kurumlar yararlanabiliyor. Karadağ Kalkınma Ajansı Genel Sekreteri İlhan Karakoyun, programın toplam bütçesinin 12 milyon 500 bin TL olduğunu söylüyor. Özel işletme projelerinin yüzde 50’sine destek verdiklerini belirten Karakoyun, asgari desteğin 30 bin, azami destek tutarının ise 500 bin TL olduğu bilgisini veriyor.

Trakya Kalkınma Ajansı
Trakya Kalkınma Ajansı, Aralık 2009’da genel sekreteri Mehmet Gökay Üstün’ün atanmasıyla fiilen çalışmalarına başladı. Halen 15 uzman, 3 destek personeliyle çalışmalarını sürdürüyor. Ön bölgesel çalışma planı hazırlıklarının sürdüren ajans, ihtiyaç durumunda 15 uzman daha işe alacak. Tekirdağ, Kırklareli ve Edirne illerinden sorumlu olan Trakya Kalkınma Ajansı, Tekirdağ İl Özel İdaresi’nde geçici olarak tahsis edilen binada çalışmalarını sürdürüyor.
2009 yılı alacaklarıyla birlikte ajansın 2010 bütçesinin 20 milyon TL’yi bulacağı tahmin ediliyor. Trakya Kalkınma Ajansı Genel Sekreteri Mehmet Gökay Üstün, bu yıl 13-14 milyon TL’yi destek programları için ayırmayı istediklerini söylüyor. Ancak bunun bazı alacaklarının tahsis edilmesine bağlı olduğunun da altını çiziyor. Henüz hangi sektörleri destekleyeceklerine karar vermediklerini belirten Üstün, eylül ayında ilk çağrıya çıkmayı hedeflediklerini açıklıyor.

Güney Ege Kalkınma Ajansı (GEKA)
Denizli merkezli Güney Ege Kalkınma Ajansı, Aydın ve Muğla illerini de kapsıyor. GEKA Genel Sekreteri Mehmet Aydıner, bu yılın başında göreve başladı. Ajans için 18 uzman ve 3 destek personeli istihdam edildi. Uzman sayısının 30’a çıkacağı öngörülüyor. Bu yıl 28.6 milyon TL bütçe yapan GEKA, bunun 20 milyon TL’sini hibe programları için kullanmayı tasarlıyor. Mehmet Aydıner, “Bölgemizde istihdamın yaratılması önceliğimiz. Bu öncelik doğrultusunda mali destek programları oluşturacağız” diyor.

Ankara Kalkınma Ajansı
Ankara Kalkınma Ajansı, sadece Ankara’dan sorumlu. Ajansın başkanlığını Ankara Valisi Kemal Önal yürütüyor. Genel sekreteri henüz atanmadı. Bu yüzden personel oluşumu da tamamlanmış değim. Ancak 2010 yılı için Ankara Kalkınma Ajansı’nın Hazine’den alacağı ödeneğin 12.7 milyon TL olacağını belirtelim. *****

Ahiler Kalkınma Ajansı
Ahiler Kalkınma Ajansı, Nevşehir merkezli. Aksaray, Kırıkkale, Kırşehir ve Niğde de ajansın sorumlu olduğu bölgede yer alıyor. Genel Sekreter Selim Biçen. Personel alımının bir bölümü henüz geçen ay içinde tamamladığı için ajans fiilen çalışmalara başlayamadı. İlk etapta 14 uzman ve 3 destek personeli istihdam edildi. Hedef 15 uzman ve 5 destek personeli daha almak.

Fırat Kalkınma Ajansı
Fırat Kalkınma Ajansı, Malatya merkezli. Elazığ, Bingöl ve Tunceli’nin kalkınmasını da bu ajans planlayacak. Eski TOBB global standartlar müdürü Fethi Altunyuva, Aralık 2009’da genel sekreter olarak atandı. Ardından da 25 uzman ve 5 destek personeliyle birlikte çalışmalara başlandı. Ajans halen ön bölgesel gelişme planını hazırlıyor. 2010 yılı için kullanılacak destek bütçesinin 15 milyon TL olacağı öngörülüyor. Fırat Kalkınma Ajansı Genel Sekreteri Fethi Altunyuva, “İlk yılımızda, bütün illerden proje başvurusu yapılabilecek ekonomik destek programı oluşturacağız. Önümüzdeki yıllarda daha spesifik konulara eğileceğiz. Sosyal konulara yönelik destek oluşturmak da planlarımız arasında. Eylül ayında proje çağrılarına çıkmayı planlıyoruz” diyor.

Serhat Kalkınma Ajansı (SERKA)
Serhat Kalkınma Ajansı; Kars, Ağrı, Ardahan ve Iğdır illerinin kalkınmasına yönelik çalışıyor. SERKA Genel Sekreteri Dr. Hüseyin Tutar, 5 Şubat 2010’da bu göreve atandı. Ardından ajans hemen personel alımı ilanına çıktı. 13 uzman ve 4 destek personeli göreve başladı. Halen ajansın logo oluşturulması da dahil kurumsal kimlik çalışmaları devam ediyor. Dr. Hüseyin Tutar, “Temmuz ayında yeniden eleman alımına çıkacağız. 17 uzman ve 2 destek personeli daha alacağız. Her türlü uzmanlığa sahip eleman alıyoruz” diyor. SERKA’nın 2010 yılı bütçesinin 19 milyon TL olacağı tahmin ediliyor. Bunun 12 milyon TL’si bu yıl içinde destek programlarına ayrılacak.*****

Bölgesel kalkınma ajansları ne yapıyor?
* Bölgesel gelişme stratejileri hazırlanmasına destek veriyor.
* Girişimciliğin desteklenmesi ve geliştirilmesi için çalışıyor.
* Kamu, özel kesim ve STK’lar arasındaki işbirliğinin geliştirilmesine katkı sağlıyor.
* Kırsal kalkınma ve yerel kalkınma faaliyetlerine destek oluyor.
* Bölgenin iş ve yatırım imkânlarını araştırıyor, tanıtımını yapıyor.
* Yerel yönetimlerin planlama çalışmalarına teknik destek sağlıyor.
* Yatırımcıların izin ve ruhsat işlemlerinin tek elden takibini yapıyor.
* AB fonları ve uluslararası fonların kullanılması için aracılık yapıyor, bu konuda koordinasyon sağlıyor...