Kartellerde ihbar dönemi başlıyor

Rekabet Kurumu, kartellerle mücadelede yeni bir dönem başlatıyor.

İçinde bulunduğu karteli ihbar eden şirket veya şirket çalışanları pişmanlıktan faydalanarak, ciroya göre milyonlarca YTL'ye ulaşan para cezalarını almaktan kurtulacak.

Kartel olmaktan pişman olan şirketlere de para cezası indirimi uygulanacak. Başvuru sırasına göre ilk pişman olan şirkette en yüksek olmak üzere yüzde 15 ile yüzde 50 arasında ceza indirimine gidilecek.

Pişmanlık uygulaması yalnızca şirketleri değil, şirket yönetici ve çalışanlarını da kapsayacak.

Rekabette pişmanlık uygulaması için yasa değişikliği Şubat ayında yürürlüğe giren Rekabet Kurumu, uygulamayı başlatmak için bir yönetmelik taslağı hazırladı. ANKA'nın edindiği bilgiye göre, yakında görüşe açılacak düzenleme ile "etkin pişmanlık'tan hem teşebbüsler hem de ihlalin gerçekleşmesinde belirleyici etkisi bulunan yönetici ve çalışanlar yararlanabilecekler. Pişmanlık sadece kartelleri kapsayacak.

Uygulamada büyük oranda AB örneği izlenirken, AB'den farklı olarak ise Türkiye'de yönetici ve çalışanlara da ceza uygulanması söz konusu olacak.

İHBAR İLE İLK PİŞMANLIK GÖSTERENE SIFIR CEZA

Pişmanlık programları, hiç ceza uygulanmaması ve verilecek cezada indirim yapılması şeklinde, ceza miktarını iki türlü etkileyecek.

Hiç para cezası verilmemesini sağlayacak haller şunlar olacak:

- Rekabet Kurulu'nun varlığından haberdar olmadığı bir karteli bildiren ve ortaya çıkarılmasına yardımcı olacak bilgi ve belgeleri veren ilk teşebbüs.

- Bir kartele ilişkin incelemenin başlatılmasının ardından, daha önce bir başvuru yapılmamış ve Kurul'un elinde yeterli delilleri olmaması koşuluyla, rekabeti ihlal edildiği sonucuna ulaştıracak bilgi ve belgeleri sunan ilk teşebbüs.

Süren soruşturmada ilk pişman olanın cezadan kurtulması için başvurunun soruşturma raporunun tebliği aşamasına kadar yapılması gerekecek. Soruşturma raporu tebliğ edildikten sonra yapılan başvurularda cezadan bağışıklık yapılmayacak.

PİŞMANLIK İÇİN İHBAR RAPORA KADAR GİZLİ TUTULACAK

Cezadan bağışıklık elde edilebilmesi için bazı koşulların da yerine getirilmesi gerekecek.

Koşullar şunlar olacak:

- Başvuruda bulunan teşebbüsün kartele ilişkin ayrıntılı bilgi vermesi ve elinde bulunan veya elde edebileceği tüm bilgi ve belgeleri rekabet otoritesine sunması.

- Başvuruda bulunan teşebbüsün, yönetici ve çalışanlarının ifadelerine başvurma imkanı sağlaması.

- Başvuruda bulunan teşebbüs ile bu teşebbüsün yönetici ve çalışanları, başvuru konusu kartelle ilgili bilgi ve belgeleri gizlemeyecek veya ortadan kaldırmayacak.

- Başvuru konusu kartele taraf olmaya son verilmesi.

- Başvuruda bulunan teşebbüs ile bu teşebbüsün yönetici ve çalışanlarının, Kurum tarafından aksi kararlaştırılmadıkça, başvuruyu soruşturma raporunun tebliğine kadar gizli tutması.

- Başvuruda bulunan teşebbüsün, kartele taraf olan diğer teşebbüsleri ihlale zorlamamış veya ihlale açıkça liderlik etmemiş olması.

PARA CEZASINDA YÜZDE 50'YE VARAN İNDİRİM

Pişmanlık çerçevesinde ikinci uygulama ise verilecek idari para cezasından indirim yapılması olacak. Dünyadaki uygulamalar indirim miktarının yüzde 50'yi aşmaması yönünde olduğundan Türkiye'de benzer bir sistem benimsenecek. Düzenleme ile genel olarak üç kademeli bir ayrım yapılması öngörülüyor. Bir kartele yönelik olarak inceleme başlatılmasından sonra ilk başvuran teşebbüse yüzde 30 veya yüzde 35'den yüzde 50'ye kadar indirim uygulanacak. İkinci teşebbüse yüzde 20-25 ile yüzde 30-35 arasında indirim uygulanacak. Diğer teşebbüslere ise yüzde 15 ile yüzde 20-25 arasında indirim uygulanması söz konusu olacak. İndirim uygulamasından yararlanabilmek için yine cezadan bağışıklıkta olduğu gibi belirli koşulların yerine getirilmesi gerekecek.

Gerek cezadan bağışıklık gerekse indirim elde edilmesi için olsun, etkin pişmanlıktan yararlanmak için başvurunun teşebbüs tarafından yapılması halinde, ihlale katıldığını kabul eden ve Kurum'la işbirliği yapan yönetici ve çalışanlar da bağışıklıktan yararlanacak veya cezalarında belirli oranlarda indirim yapılacak.

ŞİRKET SUSARSA ÇALIŞAN BAŞVURABİLECEK

Etkin pişmanlık uygulamasında yönetici ve çalışanların teşebbüslerden ayrı olarak başvuru hakkı olacak. Teşebbüsün kurumsal olarak başvuru yapmaması veya gecikmesi durumunda, bireysel olarak cezalandırılma tehdidini hisseden yönetici ve çalışanlar kendilerini muhtemel cezadan kurtarmak için Rekabet Kurumu'na bireysel başvuru yapabilecekler. Bu durumda sadece başvuruyu yapan kişi cezadan bağışıklık veya indirime hak kazanacak, gerek diğer yönetici ve çalışanlara gerekse teşebbüse ceza verilecek.

Rekabet Kurumu tarafından hazırlanan taslak, önce Kurul'dan geçecek, ardından görüşe açılacak. Bir aylık görüş sürecinden sonra son şekli verilecek olan düzenleme yürürlüğe girecek.

BAYER İHBAR ETTİ, ENI'NIN CEZASI KATLANDI

Türkiye'de yeni uygulamaya geçecek pişmanlığı yoğun olarak kullanan Avrupa Komisyonu, son dönemde sektörlerinde önde gelen uluslararası şirketlerde pişmanlık durumuna göre ceza artırım ve indirimine gitti.

Bu kapsamda, Avrupa Komisyonu, Kasım 2007 tarihli kararı ile, Bayer, Denka, DuPont, Dow, ENI ve Tosoh gruplarına, AEA içerisinde bir kloropen kauçuk karteline katıldıkları gerekçesi ile toplam 243 milyon 210 bin euro para cezası verdi. Çeşitli sanayi ürünlerinde, dalgıç ekipmanı, prezervatif ve ayakkabıların iç tabanlarında kullanılan kloropen kauçuk için kurulan kartelde, daha önceki benzer davranışları nedeniyle İtalyan ENI'nin cezası yüzde 60 oranında artırıldı. Alman Bayer ise kartel hakkında bilgi sağlayan ilk şirket olduğu için Pişmanlık Duyurusu kapsamında cezadan muaf tutuldu.

Böylece Bayer'in 201 milyon euroluk cezası sıfıra indirildi. Bayer'in bildirimi ile ortaya çıkan kartelde, Japon Tosoh'un pişmanlık indirimi yüzde 50 oranı ile 4,8 milyon euro oldu. ABD'li DuPont yüzde 25 oranı ve 19,7 milyon euro tutarında pişmanlık indirimi ile 59,2 milyon euro ceza aldı. Cezası artırılan ENI 132,1 milyon ve ayrıca pişmanlıktan faydalanmayan Japon Denka 47 milyon euro cezaya çarptırıldı.

AVRUPA KOMİSYONU PİŞMANLIK İLE SONY KARTELİNİ DAĞITTI

Başka bir dosyada, Avrupa Komisyonu Kasım 2007'de aldığı karar ile, profesyonel videokasetlerini Avrupa'daki müşterilere, AT Antlaşması'nı ihlal edecek biçimde sattıkları gerekçesi ile Sony, Fuji ve Maxell firmalarına toplam 74 milyon 790 bin euro para cezası verdi. Sony, Fuji ve Maxell'in 1999 ile 2002 yılları arasında bir dizi toplantı ve diğer yasadışı temas aracılığıyla fiyatları kontrol ettiği belirlendi. Soruşturmayı engellediği gerekçesi ile Sony'nin cezası yüzde 30 oranında artırılırken, soruşturmada işbirliği yapan Fuji ile Maxell'in cezaları Pişmanlık Duyurusu kapsamında yüzde 40 ve yüzde 20 oranında azaltıldı. Böylece Sony 47,1 milyon euro ceza alırken, 8,8 milyon euro pişmanlık indirimi alan Fuji 13,2 milyon euro; 3,6 milyon euro pişmanlık indirimi alan Maxell de 14,4 milyon euro cezaya çarptırıldı.

Ayrıca, her iki dosyada da, rekabet karşıtı davranıştan etkilenen her şahıs ya da şirket, şikayetini üye devletlerin mahkemelerine götürüp tazminat isteyebilecekler.