Letonya ve Ukrayna'dan sonra sıra Türkiye'de mi?

Letonya'da hükümetin düşmesi nedeniyle, Fitch IMF programının uygulanması riskini artırdığını belirtti. S&P ise program uygulama riskine hiç girmeden, direkt olarak Letonya'nın kredi notunu BBB Seviyesinden BB+'ye düşürdü.

S&P tarafından Letonya kredi notu düşürüldükten sonra dış finansman bulamadığını açıkladı. Moody's Letonya'nın kredi notunu, hükümet düşmeden zaten düşürmüştü. Letonya’da hükümet düşmüş,IMF ile program yapmış, Cari Açık/GSYIH oranı yüzde 15'e kadar dayanmış bir ülke.

Dünyada en büyük Cari Açık/GSYIH oranları veren ülkeler içerisinde yer alıyor. Letonya'nın kredi notu düşürülmesine rağmen, Türkiye'nin hala 2 basamak üzerinde!!! S&P, Türkiye'nin kredi notu yine IMF ile görüşmeleri ile ilişkilendirmiş ve dış finansman sıkıntısı ile özetleyerek Türkiye’nin ekonomik görünümünü negatife çekilmişti. Türkiye'nin Cari Açık/GSYIH oranı yüzde 5.5, Letonya'da bu oran yüzde 15’e yakın ve dış finansmanını sağlayamıyor ama kredi notu Türkiye'nin 2 basamak üzerinde.

S&P dünde Ukrayna'nın kredi notunu 2 derece birden düşürdü ve Pakistan seviyesine çekildi. Sebep, IMF ile yapılan anlaşmaya uygun hareket edilmemesi nedeniyle IMF'in kredi dilimini serbest bırakmama riski olarak gösterildi. Letonya, Türkiye'nin 2 basamak üzerinde yurtdışında finansman bulamıyorsa Ukrayna, Pakistan derecesine düşmüş kredibilitesiyle finansman bulabilmesi imkansız.

Geçen hafta yazımızda derecelendirme kuruluşlarının Doğu Avrupa’da ülkeleri ederinin üzerinde derecelendirdiğini belirtmiş ve not düşürmelerin gelebileceğini belirtmiştik. Eğer bu ülkeler ederinin üzerinde derecelendirilmeseydi, ederinin üzerinde bir sıcak para girişi olmayacak ve şu anda dış finansman sıkıntısı hissetmeyeceklerdi.

Letonya’da hükümetin düşmesinin nedeni IMF politikaları oldu. Artan işsizlik üzerine artan vergiler eklenince yürüyüşler düzenledi ve hükümet ortakları istifa ettiler. Ukrayna’da Letonya gibi vergileri artırmıştı. Otomotiv vergisi 4 katına çıkarınca, Ukraynalılar da sokaklara döküldüler. Ukrayna siyasi endişeler üzerine IMF’in istediği bütçe revizyonunu gerçekleştirmedi ve derecelendirme kuruluşları Ukrayna’nın gözünün yaşına bakmadı.

IMF ile anlaşan Macaristan’da halkta sokağa dökülmeye başladı. IMF politikaları elektrik, doğal gaz, su gibi temel ihtiyaçlara yüksek oranda zam yapıldı, ekonomik tedbir paketleri çerçevesinde, hastaların her muayenede vizite ücreti ödemesi, okulların ve hastanelerin kapatılması Macaristan hükümetini zorlamaya başladı. Buradan önemli sonuçlar çıkıyor. IMF ile anlaşan ülkelerin kredibilitesi artmadığı gibi hepsinin kredi notu düştü.

IMF anlaşmasının kredi dilimleri daha serbest bırakılmadan uygulanmaya başlanan IMF’in sıkı politikaları halkı sokaklara düşürdü. Buradan Türkiye’ye önemli notlar çıkıyor.

IMF ile diğer ülkelerin yaptığı anlaşmaların sonuçları görüldüğünde Hükümet’in neden bir anlaşma için neden ayak sürttüğünü ortaya koyuyor. IMF ile bir anlaşma Türkiye’yi krizden koruyacağını ve kredibilitesini artırabileceğini söyleyemeyiz. Ukrayna Borsası yıl başından bu yana kaybı yüzde 36 ve Macaristan’ın ise yüzde 20’dir. IMF ile anlaşmanın İMKB’yi yükselteceğini de söyleyemeyiz. Türkiye IMF ile anlaşma yapmayacaksa, bütçeyi yeniden revize etmeli ve belli bir kaynak yaratmalıdır. Türkiye IMF ile bir anlaşma yapacaksa, dış finansman sorununu halletti diye rehavete kapılmamalıdır.

(Turkish Yatırım Menkul Değerler)