Likitde kalın
Dün akşam saatlerinde Tayland’da askeri darbe oldu. En son 1991 yılında askeri darbe yaşayan Tayland’da darbe söylentileri son bir kaç senedir vardı. Siyasi kaosun bir türlü sona ermemesi üzerine yapılan darbe asker ve polis güçlerinin ortak kararı olarak gösterildi.
Tayland’da 1932 yılından bu yana 17 darbe gerçekleşmiş. Darbelere alışık bir toplum olarak görülemesine karşın Asya bölgesinin gelişen ülkesi Tayland son 25 yılda darbe görmemişti.
Tayland’ı dünya ekonomileri 1998 Asya Krizinden tanıyor. Asya Krizi 1997 yılında Tayland Baht’ının değer kaybetmesi ile başlamıştı. 1980-1990 yılları arasında Asya’nın parlayan yıldızı olan Tayland, 1990’ların başlarından itibaren artan batık krediler nedeniyle zor günler geçirmeye başlamış, bunun bir sonucu olarak da 1997 yılında pek çok finansal kuruluş iflas etmişti. Tayland Bahtının ABD Doları karşısında değer kaybı ile başlayan kriz once Asya, ardından tüm gelişmekte olan ülkelere yansımıştı.
Dün darbe haberleri ileThai Baht %1.3 değer kaybı yaşadı ve ABD Doları 37.7 Bahta yükseldi. Şimdi merak edilen konu borsalarının darbeye nasıl tepki vereceği. Borsanın %10’nun üzerinde değer kaybetmesi halinde işlemlere ara verileceği açıklandı. Asya Borsalarının Tayland’daki gelişmelere nasıl tepi vereceği, gelişmekte olan ülkelere yansıması izlenecektir.
Bugün akşam saatlerinde FED faiz kararını açıklayacak. FED’in faiz artırması beklenmiyor. Peki bu durum dünya borsalarında kalıcı bir yükseliş başlatmak için yeterli mi? Zirve seviyeleri yukarı kırılabilir mi ?
Burada önemli olan bir kaç soru var. Birincisi FED’in faiz artırım süreceinin sonuna gelindiğine yönelik kesin bir işaret bulunmaması. FED enflasyonla mücadele etmek istiyor. Büyüme ile güçlenen toplam talep enflasyonist baskı yaratıyor. Bu nedenle FED faiz kararı verirken öncelikle iki veriyi izliyor; aylık çekirdek TÜFE ve aylık, çeyrek dönem sektörel büyüme rakamları. Aslında bu verileri bizim merkez bankamız dahil tüm merkez bankaları takip ediyor. Gelişmekte olan ülkeler buna ek olarak bir de sermaye akımlarını, döviz kurları karşısında paralarının değerini istikrarlı tutmayı amaç edinmiş durumdalar.
İnşaat sektöründeki duruklama ve çekirdek tüketici fiyatlarındaki yavaşlama FED’in 4 Ekim 2006’daki toplantısında faizleri artırmamasına neden olmuştu.
Ancak Ağustos ayı perakende satışları beklentilerin oldukça üzerinde %0.2 geldi. ABD ikinci çeyrek cari açığı tüm zamanların rekor seviyesi olan 218.4 milyar USD’ye yükseldi. ABD’nin yükselen cari açıklarını sıcak sermaye girişleri ile çektiği biliniyor. Aynı Türkiye’de olduğu gibi sıcak sermayeyi memnun etmenin bir maliyeti bulunuyor. Risk iştahının azaldığı, risk priminin arttığı noktalarda sıcak sermaye yüksek faiz istiyor. Aksi halde çıkıp gitmekle tehdit diyor. Hükümetler de, Merkez Bankaları’da faizleri yükseltmek zorunda kalıyor...
ABD Merkez Bankası FED, gerek cari açığı yurtdışından fonlayabilmek, gerekse kamu açıklarının yarattığı enflasyonist baskıyı dizginleyebilmek için faizleri %5.25’e kadar çıkarttı.
ABD’de cari açık rekor kırmasına rağmen ABD doları Euro karşısında değer kaybetmiyor. Yatırımcı %5.25 olan ABD faizini şu anda %3 olan euro faizine tercih ediyor.
ABD’nin ikiz açıkları FED’in faizleri aşağı çekmesine pek olanak vermiyor. Aksine FED kamu açıklarının ve enerji maliyetlerinin yüksekliği nedeniyle faizleri bu yıl içinde Ekim veya Kasım ayında bir kez daha yükselltmek zorunda kalabilir.
FED’in Çarşamba günü yapacağı kurul toplantısı öncesinde piyasalar bir faiz artırımı beklemiyor. Ancak yapılacak açıklamalarda enflasyonist bekleyişlerin devam ettiği vurgusu yapılabilir.
Sonuç olarak 20 Eylül sonrasında risklerin daha da artacağını, olumlu beklentilerin sona erdiğini daha önceki yorumlarımızda belirtmiştik. Döviz kurlarında yeni bir dalga yaşanması ihtimalinin yüksek olduğunu anlatmıştık. Şimdi yeni bir değişken daha bu denklemin içine girdi. O da Asya ülkelerinin ve gelişmekte olan ülkelerin durumu. Tayland darbesini, dövizde hareketi erkene alabilecek bir gelişme olarak görüyorum.
Borsada gelişmekte olan ülke borsalarına benzer sert düşüşler biz de de görülebilir. Likit enstürümanlarda yer almayı öneriyorum.
20/09/06 08:00
