Piyasalara para saçma dönemi bitiyor

Ekonomilerini küresel krizden kurtarmak adına iki yıla yakın süredir bıkıp usanmadan bedava para saçan ABD Merkez Bankası (FED) ve Japonya Merkez Bankası (BoJ), krizden toparlanma umutlarının arttığı bir dönemde para musluklarını kapamayı gündemlerine aldı. Her iki banka da artık gevşek para politikasından çıkmak için yol arayamaya başladı. Bunun sinyali ise FED Başkanı Ben Bernanke'nin dün Wall Street Journal gazetesine yazdığı makale ile BoJ'un dün yayımlanan geçen aya ait para kurulu toplantısı tutanağından geldi.

Referans'ın haberine göre, Bernanke makalesinde "FED enflasyonu gazlamayacak, uygun bir zamanlamada para politikasında sıkılaştırmaya gitmek için gerekli araçlarımız var" ifadelerini kullandı. BoJ ise tutanağında para kurulu üyelerinin artık gevşek para politikasından çıkmak için bastırmaya başladığını ortaya koydu. BoJ üyelerinin likidite yaratmak için uygulanan gevşek para politikasını sona erdirmeyi tartıştığını gösteren tutanakta bu kararın eylül ayı sonrasında netleştirilmesi gerektiğinin altı çizildi. Öte yandan TSİ 19:00 sularında bankacılık komitesine yarı yıllık ekonomi raporunu sunan Bernanke'nin sunumunda da gevşek para politikasından dönüşe değinmesi bekleniyordu. Yani küresel ekonominin en büyük iki motoru kriz ilacını artık bırakmayı düşünüyor.

Ancak gevşek para politikasından geri adımın ne zaman atılacağı belirsiz ve bir o kadar da önemli. Çünkü gevşek para politikasından erken çıkmak yeni yeni gömülen resesyonu mezarından diriltebilir. Geç kalınması ise tıpkı daha önceki büyük krizlerde görüldüğü gibi yüksek enflasyonu körükleyebilir.*****

BERNANKE'NİN ÇIKIŞ HARİTASINDA 5 KAPI VAR
Bernanke'nin gevşek para politikasından çıkmak için ise 5 formülü var. Bunlardan biri rezervlerini FED'de tutan bankalardan alınan faiz oranlarının artırılması olabilir. Bu sayede zamanla gösterge faiz de artırılmaya başlanabilir. Bunun dışında diğer formüllerden biri olarak merkez bankalarının piyasada nakit fazlası olduğunda kullandığı "ters repo" işlemlerinden bolca gerçekleştirilmesi öneriliyor. Kısa vadeli hazine bonolarını satın almak, bankaların parasını daha uzun vadeli olarak kilitlenmesini sağlayacak vadesi uzatılmış mevduatlar sunmak ve uzun vadeli yatırım araçlarını piyasaya satmak da diğer yöntemler olarak gösteriliyor.

Faiz oranını yüzde 5,25'ten yüzde 0 düzeyine kadar indiren FED, bankacılık sistemine 1 trilyon dolar akıtmış, bankaların ellerindeki kötü varlıkları bile kendisi satın almıştı. BoJ ise faizini yüzde 0 düzeyinde tutmaya devam etmiş, bir yandan da 16 milyar dolarlık şirket tahvili ve 11 milyar dolarlık banka hissesi alımına gitmişti.*****

DÜNYA BORSALARI 9 AYIN ZİRVESİNE FIRLADI
Öte yandan küresel piyasalar krizde iyileşmeyi fiyatlamaya devam ediyor. Bernanke ve BoJ'un gevşek para politikasından çıkmayı gündemine alması da küresel resesyonda en kötü zamanların sona erdiği yönünde algılanabilir. Nitekim dün açıklanan şirket verileri ve Bernanke'nin ifadeleri de dünya borsalarını son 9 ayın en yüksek seviyesine taşıdı. Asya piyasaları son 10 ayın en yüksek seviyesine fırladı. Gelişmekte olan piyasa tahvilleri ile gösterge ABD tahvilleri arasındaki spread farkı da 10 ayın en düşük seviyesine geriledi.

Bank of America, Citigroup, JP Morgan ve Goldman Sachs dörtlüsü geçen hafta ilk 6 aylık dönem için beklentilerin üzerinde toplam 13,6 milyar dolarlık kar açıklamıştı. Oysaki daha geçen yılın aynı döneminde bu bankalar 20,8 milyar dolar zarar yazmıştı. S&P 500 şirketlerinin çeyrek bilançoları ise analistlerin beklentilerinin yüzde 15 üzerinde çıkmıştı. Önceki gün CIT'nin 3 milyar dolarlık kurtarma fonu ile anlaşmaya varması ise piyasalarda sahneye boğanın çıkmasını sağladı. S&P500 endeksi paritesi günü yılın en yüksek seviyesinden kapandı. Dolar ise euro karşısında son 6 haftanın dibini görmüştü.*****

PİYASADA BOGA UYANDI AMA HAVADA AYI RALLİSİ KOKUSU VAR
Ancak bu yükselişin gerçek bir "boğa"dan ziyade yine bir ayı piyasası rallisi olduğu düşünülüyor. Yani piyasalar anlık haberlere seviniyor. Çünkü bankaların yüksek karlarına rağmen ciroları düşük, batık kredi oranları artıyor ve kredi muslukları da halen tam anlamıyla açılmış değil. Piyasalara gaz veren CIT'in kurtuluşu bile şüpheli. Çünkü CIT'ın sadece bu sene bile itfası gelen 10 milyar dolarlık borcu var ve 3 milyar dolarlık fon CIT'in dişinin kovuğuna bile yetmez.

Bu hafta açıklanacak olan şirket verileri ise rallinin sürüp sürmeyeceğini belirleyecek. Veriler iyi gelmeye devam ederse bu tüketici güveni üzerinde de olumlu etki yapabilir, rallinin ömrü uzar. Dün açıklanan şirket verileri arasında Coca Cola'nın ikinci çeyrekte kârını yüzde 43 artırması moral verdi. Dupont'un kârı ise yüzde 61 çakıldı.*****

BERNANKE NE YAZDI?
* Ekonomi iyileştiği zaman bankalar daha fazla kredi vermeye başlayacak, bu da M1 ve M2 tipi parada artış ve dolayısıyla enflasyonist baskı yaratacak.

*Piyasanın fazla parayla dolmaması ve enflasyonu körüklememesi için FED'in bu paranın bir kısmını süpürmesi gerek.

* Uygun, zamanlı ve yumuşak bir şekilde para politikasından geri çekilmek için gerekli araçlarımız olduğundan eminiz.

* Politikadan çıkış stratejimiz FED'in bilançosuna bağlı. Şu anda rezerv dengesi 800 milyar dolar civarında ve bu normalden çok fazla.

* Rezervler önümüzdeki bir kaç yıl içinde her yıl 100 ila 200'er milyar dolar azaltılabilir.*****

BoJ TUTANIĞI NE DİYOR?
* Tüm üyeler Japonya'da ekonomideki kötüleşmenin durduğu konusunda hemfikirdir.

* Üyeler özel likidite önlemlerinin sona erdirilmesini savunmaktadır, bu konudaki kararın eylül sorunda verilmesi önerilmiştir.

* Dünya çapında merkez bankaları tarafından uygulanan gevşek para politikası fazla likidite yaratmış, emtia türü spekülatif fonlara aşırı para akmıştır.