Reel kesim güveninde büyük çöküş
Reel kesimin güveni, küresel krizin Türkiye’yi de vurması ile birlikte Ekim ayında 16 puan birden düşerek 69.2 düzeyine indi. Düşüş bir yılda 36.3 puana çıktı.
Merkez Bankası, İktisadi Yönelim Anketi ve buna dayanarak oluşturduğu Reel Kesim Güven Endeksi’nin Ekim ayı sonuçlarını açıkladı.
Ekim ayında imalat sanayinde faaliyet gösteren bin 517 işyerine anket formu gönderilirken, bin 2525 katılımcıdan yanıt alındı; yanıtlama oranı yüzde 82.5 oldu.
Ekim ayında endeks, bir önceki aya göre 16 puan gerileyerek 69.2 seviyesinde gerçekleşti. Genel gidişat, gelecek üç aydaki ihracat sipariş miktarı, gelecek üç aydaki üretim hacmi, sabit sermaye yatırım harcaması, son üç aydaki toplam sipariş miktarı, gelecek üç aydaki toplam istihdam miktarı ve mevcut toplam sipariş miktarı eğilimine ilişkin beklentiler endeksi azalış yönünde etkileyen faktörler oldu. Endeksin üçer aylık hareketli ortalamaları Ekim ayında bir önceki aya göre 8.9 puan azalarak 83’e geriledi.
Sonuçlar genel olarak değerlendirildiğinde; son üç ay'a yönelik değerlendirmelerde, üretim hacminde Eylül ayında başlayan azalış belirtenler lehine olan seyrin, Ekim ayında da güçlenerek devam ettiği gözlendi. Son üç ayda alınan toplam sipariş miktarı, ihracat siparişleri ve iç piyasa siparişleri eğilimlerinde de azalış diyenler lehine olan seyrin güçlendiği görüldü.
Mevsim normallerine kıyasla yapılan değerlendirmelerde, mevcut toplam siparişlerin son bir yılın en düşük seviyesinde olduğu gözlenirken, mamul mal stoklarının mevsim normalleri üzerinde olduğu yönündeki değerlendirmelerin devam ettiği görüldü. Katılımcıların son üç ayda Avrupa Birliği içindeki ve dışındaki, yurt dışı piyasalarda rekabet gücünün azaldığı yönündeki değerlendirmelerinin bir önceki üç aylık anket dönemine kıyasla arttığı gözlendi. Yurt içinde rekabet gücüne yönelik değerlendirmelerde de eğilimin rekabet gücünün kötüleştiğini düşünenler lehine olan seyrin güçlenerek devam ettiği görüldü.
Gelecek üç aya yönelik değerlendirmelerde, üretim hacmine yönelik beklentilerin azalacak diyenler lehine döndüğü gözlenmiştir. Ekim ayında gelecek üç aydaki ihracat sipariş miktarı ve iç piyasa sipariş miktarı beklentilerinde azalacak diyenler lehine olan seyri devam etti. Sabit sermaye yatırım harcamalarında azalış yönündeki beklentilerin artarak devam ettiği görüldü.
REEL KESİM TALEP YETERSİZLİĞİNDEN ŞİKAYETÇİ
Ankete katılan işyerlerinin yüzde 14.0'ü üretimlerini kısıtlayan faktör bulunmadığını belirtirken, yüzde 51.5'i talep yetersizliğinin üretimlerini kısıtlayan en önemli faktör olduğunu belirtti. Bunu da sırasıyla işgücü yetersizliği, mali imkansızlıklar, hammadde-ekipman yetersizliği ve diğer faktörler izledi.
Ortalama birim maliyetlerinde son üç aydaki ve gelecek üç aydaki artış yönlü beklentilerinin devam ettiği, gelecek üç ayda satış fiyatları beklentisinin azalacak diyenler lehine döndüğü gözlendi.
Gelecek on iki aylık dönem sonu itibarıyla yıllık ÜFE enflasyonu beklentisi yüzde 12.5 oldu.
Sanayi dalındaki genel gidişat konusunda kötümserler lehine olan seyrin artarak devam ettiği gözlendi. Ekim ayında, içinde bulunduğu sanayi dalı hakkında bir ay öncesine kıyasla daha iyimser olduğunu belirtenlerin oranı yüzde 3.9'a gerilerken, daha kötümser olduğunu belirtenlerin oranı yüzde 62'ye yükseldi.
