Stratejist Friedman'dan Türkiye değerlendirmesi

Uluslararası ilişkiler uzmanı ve jeo-stratejist Dr. George Friedman, Türkiye'nin istikrarsız bir bölgede büyük bir istikrar adası ve olağanüstü büyük ticari ve askeri güç olduğunu belirterek, ''Ben Türkiye'ye baktığımda büyük bir oyuncu görüyorum. Siz bu bölgeyi şekillendirebilecek ama bunu istemeyen bir güçsünüz. Ama artık bu Türkiye'nin direnebileceğinin ötesine geçmiş durumda'' dedi.

İş Yatırım Menkul Değerler'in düzenlediği ''Geniş Açı'' toplantısına konuk olan Friedman, İş Kuleleri'nde ''Yeni dünya düzeni ve yeni dönemde Türkiye'nin ekonomik ve politik konumu'' konulu konferans verdi.

''Türkiye kim?'' sorusunu soran Friedman, Türkiye'nin dünyanın 17. büyük ekonomisi olduğunu, çok önemli bir askeri gücünün bulunduğunu, konuştuğu pek çok kimsenin ''laik-dinci mücadelesinin bölebileceği'' düşüncesine karşın, birlik halinde bir ülke olduğunu söyledi. Friedman, ''Türkiye istikrarsız bir bölgede büyük bir istikrar adası ve olağanüstü büyük bir ticari, askeri ve güvenli güç.

Türkiye'nin gücünün nereye bakarsak oraya doğru arttığına da şahit oluyoruz. Türkiye'nin faal olduğu 4 alan var; Arap bölgesi, Balkanlar, Kafkasya ve Kuzey Afrika. Birçok bölgede Türkiye'nin daha faal, kendini ifade eden ve olayların içinde olduğunu gördüm'' diye konuştu.

ABD ve Türkiye'nin bu bölgede karşılıklı çıkarlarının bulunduğunu vurgulayan Friedman, odaklanılması gereken yerin Arap yarımadası olduğunu, ABD'nin bölgeden çekileceğini ve burada başka bir maceraya girmeyeceğini söyledi.

''TÜRKİYE KRİZDEN DAHA GÜÇLÜ ÇIKACAK''

George Friedman, şöyle devam etti:

''Bölge zayıf, kırılgan ve Türkiye'nin arka bahçesi. Irak'taki gelişmeler Türkiye'yi ilgilendiriyor, çünkü güney sınırının nasıl şekilleneceğini belirleyecek. Zaten yaptıklarınızla da şu anda bölgesel güçsünüz. Bu gücü sınırlı, akıllı, mantıklı şekilde kullanıyorsunuz. Siz kimsiniz? Türkiye kim? Türkiye bu ekonomik krizde gayet iyi gitti. Özellikle bazı ülkelere göre. Avrupa ülkeleriyle kıyas bile kabul etmez. Bankacılık sisteminiz güçlü. Siz krizden daha güçlü çıkacaksınız. Halen çok büyük bir askeri gücünüz var. Ekonomik açıdan hem kendi gücünüz var hem de ticari ilişkileriniz güçleniyor.''

Türkiye'nin siyasi, askeri ve diplomatik açıdan son derece önemli kararlar alması gerektiğini savunan Friedman, şöyle devam etti:

''Türkiye bununla yüzleşmek istemiyor ama yüzleşmek zorunda. Irak'taki boşluk, Suriye, bunların geleceği, relatif zayıflığı, bunlar doğrudan Türkiye'nin güvenliğini ve ticari geleceğini etkiliyor. Özellikle Irak, aynı zamanda çözüm de üretiyor. Türkiye son derece ciddi biçimde Rusya'ya enerjide bağımlı. Türkiye çok dikkatli bir biçimde güney petrolüne bağımlı olmamayı tercih etti. Çünkü diğerleri daha istikrarlı görünüyordu. Ama Türkiye Almanya'nın konumuna geldi'' diye konuştu.

Güney petrollerine erişimin Türkiye için zorunluluk olduğunu vurgulayan Friedman, şunları kaydetti:

''Güneye gitmek için ekonomik ve siyasi nedenleriniz var. Bir sefer bölge zaten sizin arka bahçeniz. Türkiye hükümetinin politikası nedir bilemem, ama siz güneye gideceksiniz çünkü buna mecbursunuz. Bunu yapmazsanız Rusya'ya bağımlı olacaksınız. Kendi çıkarlarınız güneye gitmeye sizi itecek.

Ben Türkiye'ye baktığımda bölgesinde büyük bir oyuncu görüyorum. Siz bu bölgeyi şekillendirebilecek ama bunu istemeyen bir güçsünüz. Ama artık bu Türkiye'nin direnebileceğinin ötesine geçmiş durumda. Etrafınızda oluşmuş güçler, güç dengeleri Türkiye'yi buna zorlayacak ve Türkiye bu yönde hareket edecektir. Türkiye'nin büyük bir güç olacağını söylüyorum kitabımda da.''

"SÖYLEDİKLERİME DIŞARIDA KİMSE GÜLMÜYOR"

Friedman, ABD'nin ekonomik ve askeri açıdan dünyanın en büyük gücü olduğunu, Rusya'nın çökeceğini, Çin'in de büyümesinin sınırlarına ulaştığını dile getirerek, şu görüşleri ifade etti:

''Önümüzdeki 40 yıl içinde yeni güçler ortaya çıkacak. Bunlar Avrasya'nın çevresindeki ülkeler olacak. Bunlardan biri Japonya. Bir diğer ülke var o da Türkiye. Zaten şu anda bir güçsünüz, 30-40 yıl sonrasına baktığımızda çok önemli bir güç olacağınızı tahmin etmek güç değil.

Söylediklerimin çoğunu Osmanlı İmparatorluğundan hareketle söyledim. Türkiye her yöne genişliyor ve etrafında çok zayıf güçler var. Bu güçler bu genişlemeyi engelleyemiyorlar. Gelecek yıllarda stratejik kararlar almalı Türkiye, 'Irak ne yapacak?', 'Türkiye petrolü nereden bulacak?', 'Kafkasya'daki ilişkilerimiz ne olacak?'. Bütün bu soruların beklemeye tahammülü yok. Böyle bir lüksünüz yok. Bunları yanıtlamak zorundasınız. Burada görüştüğüm bütün gazeteciler güldüler, Türkiye'nin bu kadar güçlü olacağı fikri onlara komik geldi. Ancak ben bunları dışarıda konuştuğumda kimse gülmüyor. 2003'ten, ABD'ye 'hayır' dediğinizden beri herkes gayet iyi biliyor ki Türkiye hem son derece önemlidir hem de sadece bir uydu gibi görülebilecek bir ülke değil. Türkiye dünyaya kendi açılımını yapıyor. ABD açısından Türkiye ile uyumlu olmak çok önemli. Irak'a, Afganistan'a, Kafkaslar'a lojistik destek, İranlılar'ın Irak'a etkisini engellemek, Suriye'ye yeni bir kapı açmak. ABD'nin bir ülkeden yardım istemesi her ülkeye nasip olmaz, ancak çok güçlü pozisyondaki ülkelerde olur. En büyük paradoks, bu güce inanmakta en çok zorlananlar Türklerin kendileri. Ama bu da geçer, liderlikle, ortamın ilişkileriyle bu da değişir.

Önümüzdeki yıllarda zorlu kararlar alacaksınız ve buna direnemeyeceksiniz. Bir ABD'li olarak ben bu büyük bölgesel güçle ittifaka çok sıcak bakıyorum. 'Türkiye değilse kim?' diye sormak istiyorum. Biz buraya yakın bir gelecekte tekrar gelmek istemiyoruz.''

''Kürt meselesi'' ile ilgili bir soru üzerine de Friedman, Bu sadece Türkiye ile değil İran ve Irak'la da ilgili bir konu. Böyle bir konu kolay çözülemez. Irak için en üst olabilecek, bölgesel bir otonomi olabilir'' dedi.