Türk bankaların keyfi tıkırında
Dünyayı etkisi altına alan küresel kriz yurt dışında finans sektörünün büyük zorluklar yaşamasına neden olurken, Türkiye'de ise ilk çeyrek sonuçları finans sektörünün krizden çok da etkilenmediğini gösteriyor.
Kriz, başta ABD ve Avrupa olmak üzere yurt dışındaki bazı büyük bankaların kârında 2008 ve bu yılın son çeyreğinde ciddi oranlarda azalmaya neden oldu. El konulan, iflas eden, ilave kaynağa ihtiyaç duyan, satılan veya zarar eden yurt dışı bankalara karşın Türk bankaları önemli kâr rakamlarına ulaştı.
Yılın ilk 3 ayında yurt dışında zarar açıklayan yabancı bankaların Türkiye'deki temsilcilikleri de kâr elde etti. Yurt dışında bazı bankaların elde ettiği zararlar yöneticilerini ise zor durumda bıraktı.
Bir süre önce açıklanan ABD bankacılık dayanıklılık testi sonuçları ülkede finans sektörünün içinde bulunduğu zorluklara işaret ederken, ABD'nin önde gelen finans kuruluşları için uygulanan stres testine göre belli başlı bankalar için 74,6 milyar dolarlık mali yardım veya sermaye artırımı gerektiği belirtilmişti.
ABD'de gerçekleştirilen bankacılık dayanıklılık testi sonuçlarına göre, Amerikan ekonomisindeki durgunluğun derinleşmesi halinde teste tabi tutulan 19 bankanın 2009 ve 2010 yıllarında toplam kaybının 600 milyarı bulabileceğine dikkat çekilmişti.
ABD'nin 158 yıllık yatırım bankası Lehman Brothers'ın 15 Eylül 2008'de iflas bayrağını çekmesi mali krizi tetiklemişti. Aynı gün diğer yatırım bankası Merrill Lynch'e el konulmuş ve Bank Of America, bu bankayı satın alacağını açıklamıştı.
YURT DIŞINDA BANKALARIN KÂRLARI ERİDİ
ABD'li Citigroup, bu yılın ilk çeyreğinde 966 milyon dolar (hisse başına 18 sent) zarar ettiğini açıklamıştı. Ancak banka, imtiyazlı hisselere 2,7 milyar dolar temettü ödemesi yapmadan ve 7,3 milyar dolar kredi kaybını karşılamadan önce 1,6 milyar dolar kâr etti.
Fransa'nın önde gelen bankalarından Natixis yılın ilk 3 ayında 1,84 milyar Euro zarar ettiğini duyururken, ilk çeyrekte Royal Bank of Scotland (RBS) 1,29 milyar dolar, İsviçreli UBS 1,75 milyar dolar, Hollandalı bankacılık ve sigortacılık şirketi ING 793 milyon Euro, Capital One Financial Corp da 120 milyon dolar zarar ettiğini bildirdi.
Japon Mitsubishi UFJ bankası 31 Mart'ta sona eren mali yıl itibariyle 2,6 milyar dolar zarar ederken, Belçikalı Fortis Bank 2008 bilançosunda 20,6 milyar Euro zarar açıkladı.
Yurt dışında zarara karşın yılın ilk çeyreğinde kâr elde eden bankalar da oldu. İlk çeyrekte Bank of America 2,81 milyar dolar, uluslararası yatırım bankası Goldman Sachs 1,66 milyar dolar, Alman Deutsche Bank 1,2 milyar Euro, Wells Fargo 3,05 milyar dolar, JP Morgan Chase 2,1 milyar dolar, BB&T 318 milyon dolar ve Keycorp 33 milyon dolar kâr elde etti. İngiliz Barclays Bank'ın ilk çeyrek kârı ise geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 12 artışla 1 milyar 250 milyon dolara çıktı.
TÜRK BANKALARINDA KÂRLAR ARTTI
Türkiye'de ise İstanbul Menkul Kıymetler Borsasında (İMKB) işlem gören 17 bankadan hiçbiri yılın ilk çeyreğinde zarar açıklamadı.
Türkiye Bankalar Birliğinden (TBB) derlenen verilere göre, yılın ilk 3 ayında 17 bankanın net kârı önceki döneme kıyasla yüzde 23 artarak 2 milyar 940 milyon liradan 3 milyar 614 milyon liraya yükseldi.
Geçen yılın ilk çeyreğine göre bu yılın ilk 3 ayında 17 bankadan 13'ü karını artırırken, Akbank, Şekerbank, Türkiye Kalkınma Bankası ve Yapı Kredi Bankası'nın kârları ise geriledi.
Denizbank ve Finansbank bu yılın ilk çeyreğinde kârını en çok artıran bankalar oldu. Denizbank, kârını geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 292 artışla 71 milyon 579 bin liraya, Finansbank ise kârını yüzde 291 artışla 297 milyon 90 bin liraya çıkardı.
Bu yılın ilk çeyreğinde en fazla net kâr elde eden banka, kârını geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 43 artırarak 650 milyon 763 bin liraya yükselten Garanti Bankası oldu. Garanti'yi net kârı 618 milyon 167 bin lira olan Akbank izledi.
Türkiye İş Bankası ilk 3 ayda 605 milyon 830 bin lira, Yapı Kredi ise 493 milyon 146 bin lira net kr elde etti.
FAİZ ORANLARI DÜŞTÜ, BANKALARIN YÜZÜ GÜLDÜ
TBB Genel Sekreteri Ekrem Keskin, yaptığı değerlendirmede şu görüşleri dile getirdi: ''Bu kârlılığın yeterli olup olmadığına bakmak için ne ile karşılaştıracağız? Bununla riski en düşük kabul edilen Hazine bonosu ve devlet tahvilinin faiz oranlarını karşılaştırmalıyız. Mart ayında bir yıllık devlet tahvili getirisi ortalama yüzde 14 civarında. Demek ki 2 puan daha yukarıda. Kamu bankalarında yüzde 18,7, özel bankalarda yüzde 12,4 ve yabancı bankalarda yüzde 9,3 oranında yıllık kârlılık var. Bu anlamda baktığınızda bankacılık sisteminin karlılığı ile devlet tahvilinin bir yıllık getirisi arasındaki marj aslında sadece bir grupta yukarıda, diğer gruplarda aşağıda.''
Kârı etkileyen unsurlara da değinen Keskin, özkaynakları 88 milyar lira olan bankacılık sisteminin 66 milyar lira ile güçlü bir serbest özkaynağı bulunduğunu ve faiz oranlarının düştüğünü anımsatarak, ''Şu anda banka sisteminin kâr artışını etkileyen temel unsur faiz oranlarındaki düşüştür. Çünkü banka sisteminin bilançosundaki vade yapısında mevduat 3 ay vadeli, kredi ve menkul kıymetler ise ortalama bir yıl vadelidir. Faiz oranları yükseliyor olsaydı bugün bankacılık sisteminin kârı muhtemelen azalıyor olacaktı'' dedi.
