Türkiye günde 117 milyon dolar faiz ödüyor

Devlet, bu yılın ilk dokuz aylık döneminde günde ortalama 117 milyon dolar faiz ödemesi gerçekleştirdi.

Ekonomide yaşanan daralmanın etkisiyle hedeflenen bütçe gelirine ulaşamayan hükümet, yüzde 6.5’lik faiz dışı fazla hedefini tutturulabilmek için dolaylı vergi artışına dayalı “önlem paketi”ni gündemine alırken, Hazine yılbaşından bu yana faiz yükümlülüğünü düzenli biçimde yerine getirdi. Geçen yılın ikinci yarısında yükselen faizler nedeniyle iç borçlanmanın daha yüksek maliyetle gerçekleştirilmesinin bu yılın aynı dönemine yansıyan etkisiyle giderek artan faiz ödemeleriyle, bütçeye yılın tümü için konulan ödeneğin yüzde 81’i ilk dokuz ayda tüketildi.

DOKUZ AYDA 32 MİLYAR DOLAR ÖDENDİ

Bu yıl Ocak-Eylül döneminde toplam faiz ödemeleri 42 milyar 771.6 milyon YTL’ye (31.9 milyar dolar) ulaştı. İç talep daralmasına bağlı olarak dolaylı vergi tahsilatının yavaşlaması sonucu toplam vergi gelirlerindeki artışın yüzde 5.5’te kaldığı anılan dönemde, faiz ödemelerindeki artış ise yüzde 13.7’ye ulaştı.
Buna göre dokuz aylık dönemde saatte yaklaşık 5 milyon, günde ortalama 117 milyon, haftada 1 milyar 97 milyon ve ayda 4 milyar 700 milyon dolar faiz ödemesi gerçekleştirildi.

ÖDENEK YETMEYECEK
Dokuz aylık dönemde gerçekleştirilen faiz ödemelerinin 31.8 milyarı piyasa, 4.9 milyarı da kamu kuruluşlarına olmak üzere 36.7 milyar YTL’lik bölümünü iç borçlar için yapıldı. Aynı dönemde dış borç faiz ödemeleri 5.3 milyar, iskonto giderleri de 650 milyon YTL düzeyinde gerçekleşti. Bütçeye yılın tümü için konulan piyasa iç borç faizi ödeneklerinin yüzde 85’i, kamu kuruluşlarına yapılacak ödemeler için ayrılan ödeneğin yüzde 81’i, dış borç faiz ödeneğinin yüzde 63’ü, iskonto giderleri için ayrılan ödeneğin yüzde 75’i ilk dokuz ayda tüketildi. Toplam faiz ödeneğinde dokuz aylık kullanım oranı yüzde 81 düzeyinde gerçekleşti. 2007 bütçesine faiz ödemeleri için 52.9 milyar YTL ödenek konulmuştu. İlk dokuz ayda faiz servisinin 42.8 milyar YTL’ye ulaşması, bu ödeneğin aşılacağını gösterdi.

Faiz ödemelerinin dağılımı (Milyon YTL)
2007 Ocak-Eyl. Ödenek Ocak-Eyl. Değ.
ödeneği 2007 Kul.(%) 2006 (%)
Toplam Faiz Gideri 52.946 42.772 80,8 37.627 13,7
Kamu İdaresine Ödenen İç Borç Faizi 6.146 4.967 80,8 5.195 -4,4
Diğer İç Borç Faiz Giderleri 37.480 31.832 84,9 27.101 17,5
Dış Borç Faiz Giderleri 8.450 5.323 63,0 5.150 3,3
İskonto Giderleri 870 650 74,7 181 258,6

FAİZİN VERGİ GELİRİNE ORANI YÜKSELDİ

Başlıca özelleştirmeler yoluyla olmak üzere kaydedilen bir kerelik gelirlerin etkisiyle, bütçe gelirleri artırılarak açık aşağı çekilirken, temel gelir kaynağı olan vergide ise artışın yavaş kaldığı gözlendi. Bu nedenle temel parametre kabul edilen faiz ödemelerinin vergi gelirine oranı yükseldi. Faiz ödemelerinin yüzde 13,7 arttığı dokuz aylık dönemde, vergi gelirleri ise yüzde 5,5’lik bir artışla 111 milyar 657 milyon YTL oldu. Böylece faiz ödemelerinin vergi gelirine oranı yüzde 38.3’e çıktı. 2003 yılında yüzde 70’e yaklaşan faiz yükünün vergi gelirine oranı, kamu maliyesinde izleyen dönemde sağlanan göreli iyileşmeyle 2006 yılının tümünde yüzde 33’e kadar çekilmişti.

Merkezi Yönetim Bütçe gerçekleşmeleri (Milyon YTL)

Ocak-Eylül
2006 2006 2007
Harcamalar 175.304,0 129.423,3 153.960,0
Faiz Ödemesi 45.945,2 37.627,0 42.771,6
Faiz Dışı Harcama 129.358,8 91.796,3 111.187,9
Gelirler 171.309,3 28.201,0 141.786,6
Vergi Gelirleri 137.553,6 3.559,1 111.656,7
Diğer gelirler 33.755,8 11.119,2 30.129,9
Bütçe Dengesi -3.994,7 37.802,4 -12.173,0
Faiz Dışı Denge 41.951,0 6.042,2 30.598,6
Faiz ödemesi/vergi geliri (%) 33,4 36,9 38,3
Faiz/Bütçe Harcaması (%) 26,2 29,1 27,8
Faiz/Bütçe geliri(%) 26,8 29,4 30,2