Petrolde kâbus senaryosu

Saltvedt, Suriye'ye karşı olası bir müdahale sonrasında petrol piyasasının izleyeceği yöne ilişkin soruları yanıtlayarak, Suriye'nin petrol üretiminde önemli bir ülke pozisyonu olmamasına karşın, bulunduğu coğrafi konum itibariyle fiyatlar üzerinde oluşturduğu baskıyı ve bunun piyasaya olan etkisini anlattı.

Geçen yıl dünya petrol üretiminin yaklaşık binde 2'sinin Suriye'de gerçekleştiğini, Suriye'nin ne önemli bir petrol ithalatçısı ne de ihracatçısı konumunda olduğunu belirten Saltvedt, Suriye'nin, gelecekte Irak'dan Akdeniz kıyısına petrol için transit ülke potansiyeli olduğunu belirterek, bunun petrol ithalat ve ihracat gelirlerinde ekonomik açıdan önemli olabileceğine dikkati çekti.

Askeri müdahale olasılığının, Suriye'nin coğrafik pozisyonundan dolayı petrol piyasası için önem taşıdığını aktaran Saltvedt, şunları kaydetti:

"Suriye coğrafik olarak, İran, Irak ve Suudi Arabistan gibi dünyanın en büyük petrol ithalatçısı ve ihracatçısı ülkelere yakın. Orta Doğu'da, dünya petrol üretiminin yüzde 33'ü, küresel petrol ticaretinin de yüzde 36'sı yapılıyor. Aynı zamanda da, yüzde 48,4'lük oranla dünyanın kanıtlanmış petrol rezervlerinin neredeyse yarısını bulunduruyor. Bunların yanında bölgede, petrol nakliyesi için şimdiye kadarki en önemli geçit olan Hürmüz Boğazı da bulunuyor. Suriye'deki durumun bölgenin geri kalanına yayılmasının, petrol piyasasında yıkıcı bir etkisi olabilir ama mevcut durumda olası askeri müdahalenin komşu ülkelere yayılması riski düşük."

Saltvedt, Suriye'de olası bir askeri müdahalenin ardından, petrol arzında bozulma ortaya çıkacağına yönelik kanaatini dile getirerek, "Bununla birlikte, Suriye'ye karşı olası bir askeri müdahale, petrolün varil fiyatının 5 ile 15 dolar arasında yükselmesine neden olacak. Ancak eğer bu durum bölgesel bir çatışma haline gelirse, petrol fiyatlarındaki artışın sınırı olmayacaktır" değerlendirmelerini yaptı.

"Suriye tek endişe değil, Libya daha da sorun olabilir"
Saltvedt, Suriye'nin şu anda petrol piyasası için tek endişe olmadığını, Libya'nın daha büyük sorun olabileceğini vurgulayarak, şunları kaydetti:

"Petrol piyasasındaki diğer bir endişe, 2012 yılı dünya petrol ithalatının yüzde 1,7'sini gerçekleştiren Libya'daki son gelişmeler... Ulusal petrol şirketi (NOC), birçok limanda petrol ve ürün ihracatı için mücbir sebep ilan etti ve ağustosta ihracatı engelledi. Dolayısıyla, Libya'daki petrol çıkışları geriledi. Libya'nın başlıca petrol ihracatı gerçekleştirdiği ülkeler Güney Avrupa, Çin ve Amerika. Ülkedeki durum kaotik ve petrol üretimi eski haline geldiğinde Libya'nın ileriye yönelik üretiminin ne kadar mümkün olacağı belirsiz."

Fiziksel petrol piyasasının şimdiden üçüncü çeyrekte sıkı olmaya başladığını ifade eden Saltvedt, Libya ve Suriye'de artan sorunların ardından, brent petrolün varil fiyatının temmuz ayından itibaren 12 dolar yükseldiği bilgisini verdi.

Saltvedt, yükselen petrol fiyatlarının Avrupa Birliği, Amerika, Japonya ve Çin gibi büyük petrol ithalatçısı ülkeler için iyi bir haber olmadığının altını çizerek, bunun iktisadi faaliyetteki son yükseliş trendine gölge düşürebileceğine dikkati çekti.

"Bölgesel bir çatışma yaşanmasının çok düşük bir olasılık olduğuna inanıyorum"
Avustralya merkezli AMP Capital Dinamik Portföy Dağılımı Başkanı Nader Naeimi de, Suriye'ye yönelik endişeler ve daha geniş bir bölgesel çatışma alanı riskinin önemli ölçüde arttığını dile getirerek, "Bu riskler göz ardı edilemezse, bölgesel bir çatışma yaşanmasının çok düşük bir olasılık olduğuna inanıyorum" dedi.

ABD'nin Suriye'ye nokta operasyon yapması ihtimalinin yüksek olmasının, kısa dönemde petrol fiyatlarında ani artış yaşanmasına destek olduğunu sözlerine ekleyen Naeimi, "Suriye, çok önemli bir petrol ihracatçısı değil ve burada yer alan herhangi bir çatışmanın petrol fiyatları üzerinde uzun süreli bir etkisi yoktur" değerlendirmesini yaptı.