5 yıl çalışan ne kadar kıdem tazminatı alabilir? Tazminattan kesinti yapılır mı?

Kıdem tazminatının en çok ne kadar olacağı tavan üzerinden hesaplanır. Memurlara toplu sözleşme ve hizmet akitleriyle belirlenen kıdem tazminatının yıllık miktarı Emekli Sandığı Kanunu hükümlerine göre bir hizmet yılı için ödenecek azami emeklilik ikramiyesini geçemiyor. Kıdem tazminatı gelir vergisine tabi bulunmaz. Dolayısıyla yalnızca damga vergisi kesintisi yapılır. Buna karşın çalışanın borçları nedeniyle tazminat haciz edilebilir. İşte kıdem tazminatı hakkında merak edilenler...

KIDEM TAZMİNAT TAVANI NE DEMEK?

Kıdem tazminatı tavanı, kıdem tazminatı almayı hak eden çalışanlara sağlanacak ödemedeki üst sınır anlamına gelir. Hesaplamalar bu tavan üzerinden yapılır. Bu sene tavan 8 bin 284 TL olduğu Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından açıklandı. 5 sene çalışan kişi işten çıkarıldığında 41 bin 420 TL tazminat alabilir.

İşverenin talebi doğrultusunda kıdem tazminatı tavan miktarının üzerinde ödeme yapılabilir. Kıdem tazminatının tavana kadar olan kısmı için yalnızca damga vergisi kesintisi yapılır. Tavan tazminat maksimum devlet memurunun maaşını geçemez. Bu senenin ocak ayı ile temmuz ayında memurların alacakları zam oranları belirleniyor. Bu doğrultuda önümüzdeki sene için tavan tutarın ocak ayında 9 bin 100 liraya, 1 Temmuz'dan sonra ise 10 bin liraya çıkması bekleniyor.

KIDEM TAZMİNATI TAVANI NE ZAMAN BELİRLENİR?

Kıdem tazminatı tavanı ocak ve temmuz ayı başlarında belli olur. Tavan tutarı 2020'de 7 bin 639 TL idi. Bu sene ise 1 Temmuz ve sonrası dönem için 8 bin 284 lira olmuştu. Çalışanlar evlilik, askerlik veya 15 yıl 3600 gün ile işten ayrılacaksa bu haklarını ocak ve temmuz aylarında kullanmaları lehine olur.

KIDEM TAZMİNATI TAVANI NEYE GÖRE HESAPLANIR?

En yüksek devlet memuruna yıllık ödenecek en az emekli ikramiyesine göre kıdem tazminatı tavanı hesaplanır. Tavanın belirlenmesinde esas olan tutar en yüksek devlet memurunun bir hizmet yılı için alacağı azami emeklilik ikramiye tutarıdır. Toplu sözleşme, hizmet akitleriyle belirlenen kıdemin yıllık miktarı memurlara Emekli Sandığı Kanunu hükümlerine göre 1 yıl için ödenecek azami emeklilik ikramiyesini geçemiyor.

KIDEM TAZMİNATI TAVANI AŞARSA ÖDEME YAPILMIYOR MU?

Tavanı aşan tutar için tazminat ödenmez. Prime esas kazancı yüksekten bildirilen ve tavan tazminatını aşanların bir yıllık çalışmasının karşılığı olarak alacakları tazminat miktarı maksimum tavan olur. Aşan kısma ödeme söz konusu değil.

KIDEM TAZMİNATI ÜZERİNDEN VERGİ ALINIR MI?

Normal koşullarda kıdem tazminatı damga vergisi haricinde bir vergiye tabi tutulmuyor. Çalışan tavan miktar üzerinden aldığında yalnızca damga vergisi (binde 8) ödenir. Tavan miktar üzerinde bir ödeme sağlandığında aşan kısım kıdem tazminatı niteliği taşımadığı için gelir vergisi ödenir. Gelir vergisi kıdem tazminatının aşan kısmı için söz konusu olur.

Kıdem tazminatının taksitle değil, peşin ödenmesi esastır. Kıdem tazminatı, çalışanın isteği olmadan taksitle ödenemez. Eğer işveren, çalışanın açık ve yazılı onayını alırsa o zaman taksitli ödeme yapılabilir.

KIDEM TAZMİNATINDA ZAMAN AŞIMI SÖZ KONUSU MU?

Zaman aşımı süresi 10 senedir. Çalışan belirtilen süre içinde dava açarak tazminatını isteyebilir. Zamanaşımı süresi kıdem tazminatı hakkının doğduğu tarih itibarıyla başlar. İş sözleşmesinin sonlandığı tarihten itibaren çalışanın on yıllık sürede kıdem tazminatını talep etmesi gerekir.

VERGİ İADESİ İÇİN NEREYE BAŞVURU YAPILIR?

Vergi vermemesi gerekenler ödedikleri vergiyi geri almak isterse bulundukları il ve ilçelerdeki belediyeye dilekçe ile başvuru yapmaları gerekir. Vergi iadesi için beş yıl içinde başvuru yapılmalı.

HANGİ TAZMİNATLARDA VERGİ KESİNTİSİ İADESİ YAPILABİLİR?

İş güvencesi, iş sonu ve iş kaybı tazminatları, hizmet ödülü, hizmet primi, ek ödeme, ikramiye gibi tazminatlarda kesilen gelir vergisi iade edilir. 27 Mart 2018'den önce işten anlaşarak ayrılanlar yararlanabiliyor. İşten karşılıklı sözleşme ya da ikale sözleşmesi ile ayrılan vergi iadesine hak kazanacak. Son 5 yılda işinden anlaşmalı olarak ayrılanları kapsıyor.

DAVA AÇANLAR VERGİ İADESİ ALABİLİR Mi?

Dava açanların vergi iadesi alabilmesi için (henüz kesinleşmeyen) davadan feragat etmesi gerekir. Davadan feragat edildiğine ilişkin belgelerin vergi iadesine teslim edilmemesi durumunda iade işlemi yapılmaz.

KIDEM TAZMİNATINDA VERGİ KESİNTİ NE KADAR?

Gelir vergisinden istisna edilecek kıdem tazminatı tutarı 8 bin 284 TL'dir. Brüt ücret üzerinden hesaplanması gereken kıdem tazminatından yalnızca damga vergisi kesintisi yapılır.

VERGİ İADESİ YAPILIRKEN FAİZ ÖDENİR Mİ?

Faiz ödenmez. Davası sürenler davayı kazanırsa faiziyle birlikte alabilir. Uzlaşma yoluyla vergi iadesini yetersiz bulup dava açanlardan iade edilen tutar geri alınır.