Bireysel emekliliği olanlar dikkat

Hürriyet'ten Noyan Doğan'ın haberine göre, Yeni yılda, performansı yüksek olan, daha fazla getiri sağlayan fonlardan emeklilik şirketleri daha yüksek kesinti yapabilecek. Fonun getirisi, belirli oranın altına düşerse SPK, emeklilik şirketinden portföy yönetim şirketini değiştirmesini isteyecek.

2014’te emeklilik fonlarında yeni düzenlemeye gidiliyor. Önümüzdeki yıl Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) ve Hazine, emeklilik fonları ile ilgili hem emeklilik şirketlerini hem de bireysel emeklilik sistemine giren katılımcıları yakından ilgilendiren iki önemli değişiklik yapmaya hazırlanıyor. Bu değişikliklerin neler olduğuna değinmeden önce, mevcut durum hakkında kısa bir bilgi vereyim. Bireysel emeklilik sistemi 10 yılını doldurdu. Bu süre içinde de emeklilik fonları her sene yüzde 6 reel getiri sağladı. Sisteme girenlerin yaklaşık yüzde 70’i de hazine bonosu ve devlet tahvili ağırlıklı fonlara yatırım yaptı.

Bireysel emeklilik başladığından bu yana da sisteme yönelik eleştirilerin en başında, emeklilik fonlarının getirilerinin azlığı geldi. Öyle ki, sisteme girip de iki-üç yıl sonra çıkanlar kesintiler nedeniyle bırakın getiri elde etmeyi, yatırdıklarını bile alamamaktan şikayet ettiler. Her ne kadar 2013’ün başında hem kesinti oranları düşürülse hem de devlet katkılı sisteme geçilse de bugün halen fonların getirisi eleştirilmeye devam ediyor.

FON PERFORMANS KESİNTİSİ
Gelelim, 2014’de emeklilik fonlarında yapılacak düzenlemelere... Bunlardan biri, ‘fon performans kesintisi’. Bu düzenleme ile performansı yüksek olan ve fazla getiri sağlayan fonlardan; emeklilik şirketleri daha yüksek oranda kesinti yapabilecekler.

Daha açık şöyle anlatayım… Emeklilik şirketleri katılımcılardan, yatırım yapılan fon grubuna göre, yıllık yüzde 1,09 ila yüzde 2,28 arasında fon işletim kesintisi yapabiliyorlar. Yüzde 1,09 ile en düşük kesinti yapılan fon grubu, hazine bonosu ve devlet kağıtlarından oluşan fonlar ki, bugün sisteme giren katılımcıların yüzde 70’i bu fon grubunu tercih ediyor. Kamu, özel sektör ve kıymetli maden fonlarından ise yıllık yüzde 1,91; tüm hisse senedi fonlarından ise yine yıllık yüzde 2,28 fon işletim gideri kesintisi yapılıyor.

FAZLA GETİRİYE YÜKSEK KESİNTİ
2014’te yapılacak yeni düzenleme ile emeklilik şirketleri, belli bir oranın üzerinde getiri sağlayan fonlardan daha fazla işletim gideri kesebilecek. Hem eşik oran hem de kesinti yapılacak tutar henüz belli değil; SPK, üzerinde çalışıyor… Bugün yarın belli olacak.

Örnek vermek gerekirse… Diyelim ki SPK, fonun getiri oranını yüzde 13, kesinti oranını da yüzde 3 olarak belirledi.

Eğer emeklilik fonu o yıl katılımcıya, yüzde 13’ün üzerinde getiri sağlarsa; emeklilik şirketi de fon işledim gideri olarak yıllık yüzde 3 kesinti yapacak.

Şunu da belirteyim… Performansa göre kesinti uygulaması, hazine bonosu ve devlet tahvili ağırlıklı fonların dışındaki fonlar için geçerli olacak. Yani, bu uygulama daha çok bireysel emeklilik sisteminde yüzde 30’luk kesimi ilgilendirecek.

Peki, bu düzenleme ne anlama geliyor? En basit anlatımla… İyi yönetilen, getirisi yüksek olan fonlardan daha çok kesinti; getirisi düşük olanlardan daha az kesinti yapılacak.

FONU YÖNETEMEYEN YANDI
2014’te yapılacak bir diğer düzenleme de portföy yönetim şirketleri ile ilgili. Malumunuz, fonlar, emeklilik şirketlerinin anlaştıkları portföy yönetim şirketleri tarafından yönetiliyor. Yeni uygulamaya göre SPK, Hazine ve bireysel emeklilik şirketleri fonların getirisi ile ilgili belirli bir oran belirleyecek. Fonun getirisi, bu oranın altına düşerse SPK; emeklilik şirketinden, portföy yönetim şirketini değiştirmesini isteyecek. Bu düzenleme ile ilgili de kriterler henüz belli değil. Önümüzdeki dönemde belirlenip, uygulama başlayacak.

Peki, bu düzenleme ne anlama geliyor? Hem portföy yönetim şirketlerinin başarısı ölçülecek ve bunun neticesinde o portföy yönetim şirketi ya itibar kaybedecek ya da kazanacak hem de SPK, şirketleri getiri konusunda yarıştıracak.

Bu iki düzenlemenin uygulamaya girmesi ile bugüne kadar fonların getirisi konusunda süregelen eleştiri ve şikayetler de bir ölçüde bitecektir.