Normal şartlarda çalışanların emekli olabilmesi için sigorta başlangıç tarihi, yaş, cinsiyet, prim ödemesi ve hizmet süresine ilişkin bilgiler dikkate alınır. Emeklilik yaşını tamamlamasına rağmen prim miktarı yeterli olmayan vatandaşlar için Sosyal Güvenlik Kurumu bünyesinde hizmet borçlanması adımları geliştirilmiştir. Vatandaşlara eksik prim günlerine dair SGK'ya geriye dönük olarak borçlanma hakkı veren formüllerde toplu para ödemesi yapılması gerekiyor. Peki, toplu para ödeyerek emekli nasıl olunur?
Sosyal Güvenlik Kurumu bünyesinde sigortalı olarak çalışan kadınların anne olması durumunda yasal olarak verilen istirahat süreleri boyunca iş hayatından uzak kalması gerekir. Doğumun öncesinde ve sonrasında ara verilen dönemlerde kadınların adına herhangi bir prim ödemesi yapılmaz. Bu durum, emeklilik zamanını olumsuz etkileyerek prim miktarının eksik kalmasına neden olur. Kadınlara özel olarak sunulan doğum borçlanması hakkıyla tek bir çocuk için 2 yıl ödeme yapılabilir.
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu kapsamında kadınların doğum borçlanması yapabilmesi için gereken şartlar belirlenmiştir:
Kadınların 4A, 4B ya da 4C statüsüne mensup olarak doğumun öncesinde sigortalılığının Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirilmesi gerekir. Kadınların doğum borçlanması hakkından yararlanması için sigorta başlangıç tarihinde staj başlangıcı da dikkate alınır.
Doğumun canlı olarak gerçekleşmesi ve başvuru süresine kadar çocuğun yaşaması istenir.
Doğum borçlanması hakkından hem evlat edinen hem de çocuğunu evlatlık olarak veren kadın çalışanlar da faydalanabilir.
Doğum nedeniyle çalışma hayatına ara verilen dönemlerde kadın çalışanların adına herhangi bir prim ödemesi yapılmamalıdır.
Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olan erkeklerin askerlik görevini yapmaları mecburidir. Çalışma hayatı sırasında vatani görevini yapmak için işten uzaklaşan vatandaşlara askerlik borçlanması hakkı sunulur. İşveren tarafından askerlik süresi boyunca ödenmeyen günleri erkek vatandaşlar borçlanabilirler.
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu kapsamında erkeklerin askerlik borçlanması yapabilmesi için uyması gereken şartlar belirlenmiştir.
Askerlik borçlanmasından yararlanmak için er ya da erbaş olarak silahaltına alınmış olmak veya yedek subaylık okulunda eğitim alınması gerekir. Yedek subaylık okuluna hazırlık aşamasında geçirilen süre de askerlik borçlanmasına dahil edilir.
Askerlik borçlanması, vatani görev süresinin tamamı ya da bir kısmı kadar olabilir.
Askerlik görevini henüz yapmamış olanlar ya da askerlikten çeşitli nedenlerle muaf olanlar borçlanma hakkını kullanamaz.
Memur ve diğer kamu personellerini kapsamak üzere maaş almadan geçen izin süreleri,
Sigortasız geçen yurt içi ve yurt dışındaki normal doktora veya uzmanlığa dair öğrenim süreleri,
Sigortalı olmadan avukatlık stajını yapanların normal staj süreleri,
Sigortalı olarak çalışma hayatını sürdürürken herhangi bir suçtan tutuklu olarak geçirilen veya gözaltına alınan süreler,
Kanuni grev ve lokavt süreleri,
Doktorların fahri asistanlık süreleri,
Seçimle göreve gelenlerin istifa etmeleri halinde; istifa ettikleri tarih ile seçimin yapıldığı tarihi takip eden ay başına kadar açıkta kalınan süre,
Yurt dışında geçen hizmet süreleri,
Uzman ve usta öğretici olarak çalışanların eksik günleri
Kısmi süreli iş sözleşmesi kapsamında çalışan sigortalıların eksik süreleri