SPK'nın İlgilenmesi Gereken Bir Konu Var!

Ciddi, yenilikçi ve piyasaların gelişimi yönünde düşünen ve buna göre de cesur kararları uygulamaya alan SPK'nın çözüm bulması gereken çok önemli bir konu daha var!

Bazı şirketlere baktığımızda piyasa değerlerinin milyar dolar olmalarına rağmen halen 5-10 milyon ile sınırlı ödenmiş sermayelere sahipler. Hadi diyelim ki, piyasa değeri şirketin değeri için ölçü olamaz. Fiyat üzerinde manipülasyon ya da spekülasyon etkileriyle de ekstra değerlemeler bulunabilir. Evet bu doğrudur, olabilir. Ama mesela piyasa değeri yerine öz sermayeleri de baz alırsak, bazı hisselerin öz sermayelerinin ödenmiş sermayelerinin 20-50-100 katı olduğunu görüyoruz. Size bir kaç örnek vereyim;

Alcar'ın özsermayesi ödenmiş sermayesinin 24 katı,
Bagfs 79 katı,
Brısa'nın 63 katı,
Egeen'in 20 katı,
Eggub'un 50 katı,
Goody 30 katı,
Golts 39 katı,
Kartn 101 katı,
Netas 50 katı.

Bunlar benim ilk anda aklıma gelenler.

Peki bu durumun yatırımcı için ne zararı var? Herşeyden önce özsermaye / ödenmiş sermaye ne kadar büyükse, hissenin piyasa fiyatı da o denli yüksek olduğu için aslında yatırımcı açısından faydalı gibi görünebilir. Ama işin aslı öyle olmuyor. Fiyat ne kadar yüksekse, bireysel yatırımcıların bu hisselerdeki yatırımları o denli azalıyor. Yüksek fiyatların karşılığı çok yüksek bedeller olduğu için ancak çok küçük adetlerde yatırım yapabiliyorlar. Bu nedenle de genelde hakimiyet ana hissedarların elinde oluyor. Böyle olunca da, bu tip hisselerde küçük yatırımcılar barınamıyorlar.

Küçük yatırımcıların yüksek fiyat nedeniyle ancak çok düşük adetlerde alım yapabilmeleri, onların bu hisselerden uzak kalmasına neden oluyor. Orta ve büyük ölçekli fonlar da, bu tip hisselerin halka açıklık paylarının, doşalımdaki adetlerinin az olmasından, düzenli sermaye arttırımı yapmamalarından ve temettülerinin verdiğim büyüklükler içinde çok düşük kalmasından ötürü nadir ilgi gösteriyorlar. Bu takdirde yatırımcılar tamamen ana hissedarların insiyatifine bırakılmış oluyor.

Her Genel Kurul döneminde potansiyel yüksek bedelsiz ve temettü beklentisi nedeniyle bilançonun dönemsel karlılığı ile ilgisi olmayan fiyat hareketleri görülebiliyor. Genel kurul öncesi yaşanan fiyat yükselişleri, genel kuruldan bu yönde bir karar çıkmaması halinde yerini sert düşüşlere bırakabiliyor.

Ayrıca, Genel Kurul'da sermaye arttırımı kararı yetkisi Yönetim Kurul'una bırakıldığı hallerde de, hisseler için ciddi fiyat manipülasyonları ve spekülasyonları oluşabiliyor. Bu yönde bir beklenti ile genel kurul öncesi sert yükselen hisseler, böyle bir yüksek bedelsiz kararı çıkmayınca sert düşüyor ama sonrasında ansızın yönetim kurulu tarafından yüksek bedelsiz açıklanabiliyor. Bu takdirde, genel kurul sonrası yüksek bedelsiz arttırımı yapılmayacak diye düşünüp elindeki hisselerini vermiş olan yatırımcılar sonradan yönetim kurulunca alınabilecek yüksek bedelsiz kararıyla sert yükselişler gösterebilen hisselerini kaçırdıklarına yanmaktan başka bir şey yapamıyorlar.

Bu durumun en yakın örneğini bugün Netaş'ta yaşadık. Hisse 7 Mart'taki Olağan Genel Kurul öncesinde son iki haftada 129,00 TL'den 161,00 TL'ye yükseliyor(bugünkü temettü fiyatların içindedir). 7 Mart'ta rutin görüşmelerden sonra Yönetim Kurulu'nca bir takım kararların görüşülmesi için 3 Mayıs'ta Genel Kurul toplanması kararı alınıyor. Tabii 7 Mart'ta bir bedelsiz beklentisi kararının çıkmadığını görenlerin satışı nedeniyle hisse 8 Mart tarinde 161,00'TL'den sert bir düşüşle 143,50'ye iniyor. Hatta bir kaç gün sonra 129,50 oluyor. Tabii muhtemelen yüksek bedelsiz potansiyelinin yine verilmeyeceğini düşünen bir çok yatırımcı bu esnada hisselerini satmış olabilirler. Ama bir bakıyorsunuz 11 Nisan saat 19:58'de Yönetim kurulu tarafından % 900 bedelsiz arttırım kararı açıklanıyor. Tabii bir tesadüftür ki, aynı gün 136,00 TL civarını görmüş olan hisse, henüz bedelsiz açıklanmanmamış olmasına rağmen nedense 146,00 TL'ye yükseliyor! Şuan ise açıklamanın etkisi ile 172,50 ikinci seans tavanında. Devamındaki yükselişin hangi seviyeye kadar olabileceğini göreceğiz.

Yaşanan gelişmelerde şirketlerin ve yönetimlerinin özel bir art niyetleri var olduğunu düşünmüyorum. Bunu da aramıyorum. Şirketlere tanınan düzenlemelere, her şirketin sahip olduğu yasal haklara uygun davranıyorlar. Ama maalesef bu durum gördüğümüz gibi mağduriyetler, spekülasyonlar, insider riskleri yaratabiliyor.

Ödenmiş sermaye ile kıyaslandığında çok yüksek özsermayeler, dağıtılmamış geçmiş dönem karları, yüksek sermaye düzeltme farkları nedeniyle şirket değerlemesi yapılırken, açıklanan bilanço kâr ya da zararları ölçü olamayabiliyor. Profesyonellerin zor yaptığı bilanço dönem değerlendirmeleri normal yatırımcılar tarafından neredeyse hiç bir şekilde sağlıklı yapılamayabiliyor. Zarar, düşük kar ya da önceki dönemle kıyaslandığında beklenti altında kâr açıklaması yapan hisselerin bilançosuna bakarak yatırım kararı almak ya da ellerindeki hisseler için karar vermek ciddi güçlükler içeriyor.

Bence, aktif bir politika izleyen, sermaye piyasasının gelişimi için çok önemli kararları alan SPK'nın artık bu konuya da eğilmesi gerekli diye düşünüyorum. Yatırımcılar yıllardır bu sorun nedeniyle madur oluyor ve ediliyorlar. Eğer hafızam beni yanıltmıyorsa, geçmiş mesleki tecrübemde % 2.000 bile bedelsiz açıklayan şirketler görmüştüm diye hatırlıyorum.

Özsermaye/Ödenmiş Sermaye oranı için bir çizgi olabilmeli. Bu seviyeyi geçen şirketlerin bedelsiz sermaye arttırımına gitmesi zorunlu olmalı. Artık bu duruma bir çözüm bulunmalı. Bu işin kuralları yeniden düzenlenmeli. Yoksa mevcut durum sürdükçe, gelişmiş bir borsa olmanın uzağında kalıp halen neden borsa yatırımcısının sayısı yıllardır yeterince artmıyor diye düşünmekten öteye gidemeyeceğiz! Tabii tamamen örnek olarak verdiğim görüntülerin benzerleri de sürmeye devam edecek.

Yazılarımda çok büyük ufuklar çizdiğim Türkiye'nin, borsasının da Türkiye'ye paralel büyüme gösterebilmesi için bu eksiklerin giderilmesi yatırımcı güveni ve sayısının artması açısından çok önemli olacağı düşüncesindeyim.

NOT: Bu güne ait ikinci yazımdır.'' Teknik Destekler Çalıştı!'' başlıklı ilk beklenti yazımı da okumanızı tavsiye derim.

Aydın Eroğlu