Petroldeki düşüşten kim kazançlı çıktı, kim kaybetti?

Küresel ekonomiden gelen yavaşlama sinyalleri ve biriken stoklar petrol fiyatlarını sert biçimde düşürdü. Bu beklenmedik düşüş Rusya gibi petrol ihraç eden ülkelerin gelirlerini azaltırken, Türkiye gibi ithalatçı ülkelerin maliyetlerini düşürüyor.

Yaz aylarının başlarına kadar petrol fiyatları varil başına 110 dolar civarında dar bir bant içerisinde dalgalanıyordu.

Ancak Batılı ülkelerde ekonomik büyümelerin hız kesmesiyle azalan talebe, bir de ABD'nin kaya gazından petrol elde etme teknolojisinin eklenmesiyle birlikte bir anda beklenmedik bir arz fazlası oluştu.

Akdeniz havzasında çıkarılan ve Türkiye'de de büyük ölçüde kullanılan petrolü tanımlayan Brent petrolün varil fiyatı Haziran'dan bu yana yüzde 30 düşerek 83 dolara kadar gerilemiş durumda.

Peki bu büyük düşüşün kazananları ve kaybedenleri kimler?

Rusya: Tedirginlik arttı

Rusya'nın dış ticaret gelirinin yüzde 70'i petrol ve doğalgazdan geliyor. Bu yüzden de petroldeki küçük fiyat hareketleri dahi Rusya ekonomisinde büyük sonuçlar doğurabiliyor.

Petrol fiyatındaki her bir dolarlık düşüş Rusya için dış ticaret gelirlerinde 2 milyar dolarlık azalış demek.

Petrolün şu andaki fiyat seviyesi, Moskova'nın 2010'dan bu yana elde ettiği en düşük petrol gelirine işaret ediyor.

Dış ticaret gelirindeki düşüşün ve dolayısıyla ülkeye döviz girişindeki azalışın bir sonucu olarak da Rusya'nın para birimi Ruble üzerindeki satış baskısı yoğunlaşmış durumda.

Azalan gelirler nedeniyle Rusya'nın mali kısıntıya gidebileceği beklentilerini ise Devlet Başkanı Vladimir Putin yanıtladı. "Bütçemiz sağlıklı. Ancak olası bir revizyonu tamamen gözardı edemeyiz" diyen Putin, her ne kadar bütçe üzerindeki baskı artsa da şu an için dengeli tablonun korunduğunu söyledi.

Venezüela: Enflasyon yükselişte

Venezüela dünyanın en büyük petrol ihracatçılarından birisi. Ancak hatalı ekonmomik politikalar nedeniyle ülke petroldeki son düşüşten önce dahi yüksek enflasyon sorunuyla baş etmeye çalışıyordu.

Ülkede enflasyon şu an yüzde 50'ye çıkmış durumda. Temel neden ise petroldeki düşüşe bağlı azalan döviz girişine karşı hükümetin katı bir sabit kur rejimi uygulaması.

Yine de Devlet Başkanı Nicolas Maduro petroldeki son düşüşün ekonomiyi etkilemeyeceği ve harcama planlarının değiştirilmeyeceği konusunda ısrarcı.

Türkiye: Düşük petrol cari dengeye yarıyor

Enerjide dışa bağımlı olan Türkiye'de petroldeki düşüş iyi haber demek. Hükümet 2014 ithalatının neredeyse dörtte birinin sadece enerji ithalatı olacağını öngörüyor. Toplam enerji ithalatı beklentisi ise 56 milyar doların üzerinde.

Petrolde yaşanan düşüşler Türkiye'nin ithalat maliyetlerini önemli ölçüde düşürdüğü gibi, kredi derecelendirme kuruluşlarının 'ekonominin yumuşak karnı' olarak tanımladığı cari dengeye olumlu yansıyor.

Londra merkezli Standard Bank gelişen piyasalar stratejisti Tim Ash ise, petroldeki her 10 dolarlık düşüşün Türkiye'de enflasyonu yüzde 0,3 ila yüzde 0,4 düşürdüğünü hatırlatıyor.

Petroldeki düşüşe bağlı iyi haberler kısa sürede de gelmeye başladı. Son bir haftada benzine iki kez üst üste indirim geldi ve litre fiyatında toplam 19 kuruşluk bir düşüş yaşandı. İstanbul'da benzinin ortalama litre fiyatı 4,71 liraya inmiş durumda.

Petrol fiyatlarının son 12 aydaki seyri

Suudi Arabistan: Fiyattansa pazar payı önemli

Dünyanın en büyük petrol üreticisi Suudi Arabistan, petrol ihraç eden ülkeler birliği OPEC'te de önemli söz sahibi.

Riyad isterse üretimi kısarak petrol fiyatlarının tekrar yükselmesini sağlayabilir. Ancak şu ana kadar buna yanaşmadılar. Gerekçe ise fiyatı yükseltince küresel pazar payını kaybetme endişesi.

Suudi Arabistan'ın petrolde bir miktar düşüşü daha sindirebileceği ifade ediliyor.

Özellikle ABD'nin artan petrol üretim kapasitesi, petrol üreticileri arasındaki rekabeti kızıştırmış durumda. Bu da fiyat üretimi kısıp fiyatı artırma seçeneğinin eskisi kadar kolay olmamasına yol açıyor.

Avrupa: İlaç gibi gelen düşüş

Avrupa ekonomileri tekrar ekonomik durgunluk sinyalleri vermeye başlamışken düşen petrol fiyatları son günlerin en iyi haberi oldu.

Avrupa ülkelerinin büyük kısmının net petrol ithalatçısı olduğu düşünüldüğünde, ekonomiler zordayken maliyetler üzerindeki baskının hafiflemesi büyük bir rahatlama anlamına geliyor.

Petrol fiyatlarındaki her yüzde 10'luk düşüş, Avrupa'daki ekonomik büyümeyi yüzde 0,1 canlandırıyor. Ancak petrol fiyatları düştükçe yatırımcılar Avrupa'nın büyük enerji firmalarının hisselerini satıyor ve bu da borsaları düşürüyor.

Yine de düşük petrol Avrupa için pozitif bir gelişme olarak algılanıyor.