25 Ekim 2024 önemli ekonomi başlıkları: Tofaş Rekabet Kurulu'na takıldı, TCMB PPK'de öncü mesajlar verdi, asgari ücret için Karahan'ın oran verdiği iddia edildi

TCMB’nin Para Politikası Özeti’nde ekim enflasyonu için öncü mesajlar var. Eylül enflasyonunda önemli belirleyici olan kira tarafında normalleşme bekleniyor. Ancak ekim için endişe veren taraf giyim ve gıda tarafı. PPK Özeti’nden daha ılımlı bir TÜFE gelebileceğini anlıyoruz.

Tofaş-Stellantis birleşmesi Rekabet Kurulu’na takıldı. Rekabet Kurulu, verilen taahhütleri yetersiz buldu. Mart 2023’te Tofaş ve Stellantis, yaptıkları ortak açıklamada 2024’ten itibaren tüm Stellantis (PSA) markalarının satış ve pazarlamasının Tofaş’a devredileceğini duyurmuştu. Anlaşma 400 milyon Euro ve 8 yıllık performans ödemesi içeren bir anlaşmaydı.

Bloomberg kaynaklarına göre TCMB Başkanı Fatih Karahan, yurt dışın yabancı yatırımcılarla gerçekleştirdiği toplantıda asgari ücret artışı için %25 rakamını telaffuz etti. Karahan toplatıda, asgari ücret artışının 2025 enflasyon hedefleriyle uyumlu olacağını belirttiği aktardı.
Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi (BETAM), Türkiye ekonomisinin 2024 yılının üçüncü çeyreğinde geçen yılın aynı dönemine kıyasla %1,3 oranında küçüleceği öngörülüyor. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış veriler, üçüncü çeyrekte GSYH'nin bir önceki çeyreğe göre %0,6 oranında azalacağını gösteriyor.

AJANDA

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, ekim ayına ilişkin iktisadi yönelim istatistikleri ve reel kesim güven endeksi ile imalat sanayi kapasite kullanım oranını açıklayacak.

Türkiye İstatistik Kurumu, 2024 yılı bitkisel üretim 2. tahmini ile ekim ayı hizmet, perakende ticaret ve inşaat güven endekslerini duyuracak.

Seans sonrası Arçelik’ten finansal tabloları alacağız. Osman Menkul, hisse başı net 0,99 TL temettü dağıtacak.

MERKEZ BANKASI PPK ÖZETİNİ YAYIMLADI

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), ekim ayı faiz kararının ardından detaylı değerlendiremelerde bulunduğu Para Politikası Kurulu Özeti’ni yayımladı. Önceki aylarda olduğu gibi özette önümüzdeki döneme dair satır aralarına bakalım. Ekim ayına dair İlk değerlendirmeler talep ve üretim kaynaklı. Eylül ayında kartla yapılan harcamaların aylık bazda yükselişine dikkat çeken Merkez Bankası, ekim ayının ilk haftasına ilişkin verilerde normalleşme sinyalleri aldığını belirtiyor.

TCMB, otomobil ve beyaz eşya satışlarının seyrinin üçüncü çeyrekte yurt içi talepte kademeli yavaşlamaya işaret ettiğini, mevsimsellikten arındırılmış olarak tüketim malı ithalatının da ağustos-eylül döneminde artmakla birlikte çeyreklik olarak gerilediğini ifade ediyor. Ayrıca, değerlendirmelere göre imalat sanayi firmalarına yönelik anket verileri, üçüncü çeyrekte iç piyasa siparişlerinde çeyreklik bazda azalış olduğunu gösteriyor. Özetle, TCMB’ye göre üçüncü çeyreğe ilişkin göstergeler yurt içi talebin yavaşlamaya devam ederek enflasyondaki düşüşü destekleyici seviyelere yaklaştığını ifade ediyor.

İkinci önemli nokta kira sözleşmeleri tarafı. Hatırlayacağımız üzere eylül enflasyonunda kira sözleşmeleri etkisinin yüksek olduğunu görmüştük. Geriden gelen kira sözleşmeleri enflasyonist baskı yaratarak, ataleti artırıcı unsur olmuştu. TCMB’nin, Perakende Ödeme Sistemi (PÖS) mikro verileri üzerinden takip ettiği öncü göstergeler, sözleşme yenileme oranının ekim ayında düşmesinin de etkisiyle aylık kira enflasyonunun gerileyeceğine işaret ediyor. Gerek PÖS mikro verilerinden elde edilen yeni ve yenilenen sözleşmelerde oluşan gerekse de konut değerleme raporları üzerinden takip edilen kira artış oranlarının TÜFE’deki mevcut yıllık kira enflasyonunun altında değerler aldığı ve gerilediği izleniyor. Son çeyrekte sözleşme yenileme oranı, üçüncü çeyreğe kıyasla azalacak. Bunun da olumlu etki yapması bekleniyor.

Öncü göstergelerin hepsi olumlu değil. Gıda ve enerji tarafında bozulma görebiliriz. PPK özetinde ekim ayı enflasyonu üzerinde gıda fiyatlarının etkisinin öne çıkacağına işaret ediliyor. Bu dönemde işlenmemiş gıda fiyatlarının taze meyve ve sebze kaynaklı olarak artış eğilimini sürdüreceği değerlendiriliyor. Para politikasının görece etki alanı dışında kalan taze meyve ve sebze grubunda sezon geçişinin de etkisi ile fiyat artışları gözleniyor. Yine giyim fiyatlarında mevsimsel etkilerle artış gözlemleniyor.

REKABET KURULU

Tofaş’ın Temmuz 2023’ten bu yana beklediği Stellantis birleşmesi Rekabet Kurulu engeline takıldı. Rekabet Kurumu, yaptığı açıklamada Tofaş’ın verdiği taahhütlerin yeterli görülmediğini açıkladı. Söz konusu açıklamada, “Stellantis’e ait olan Stellantis Otomotiv Pazarlama’nın Koç Holding’in ortak kontrolünde bulunan Tofaş tarafından devralınması işlemine ilişkin olarak, 23.11.2023 tarihinde konu hakkında nihai inceleme yapılmasına karar verilmiştir. Rekabet Kurulu’nun 24.10.2024 tarihli toplantısında yapılan görüşmeler sonucunda, başvuru sahiplerinin konu ile ilgili vermiş olduğu taahhütlerin işleme izin verilebilmesi için yeterli olmadığına karar verilmiştir.” ifadelerine yer verildi.

Süreç nasıl ilerledi? 2021 yılında Fransız otomotiv devi Peugeot S.A. (PSA) ile İtalyan Amerikan otomotiv şirketi Fiat Chrysler (FCA) birleşerek Stellantis adı altında yeni bir grup oluşturdular. Bu birleşmenin ardından Türkiye’deki operasyonlar iki farklı şirket altında yürümeye devam etti. Türkiye'de bu birleşmenin ardından FCA grubu, Tofaş adıyla; PSA ise Stellantis Türkiye ismiyle faaliyetlerini sürdürüyordu.

Mart 2023’te Tofaş ve Stellantis, yaptıkları ortak açıklamada 2024’ten itibaren tüm Stellantis (PSA) markalarının satış ve pazarlamasının Tofaş’a devredileceğini duyurdu. Anlaşma 400 milyon Euro ve 8 yıllık performans ödemesi içeren bir anlaşmaydı. Anlaşmanın netleşmesi beklenirken Rekabet Kurulu tarafından inceleme başlatılmasına karar verildi. Kasım 2023’te de Rekabet Kurulu tarafından nihai karar için 6 aylık süreç başlamış oldu. Mayıs 2024’e kadar nihai inceleme devam etti ve sonrasında bu kararın çıktığını öğrendik.

ATIŞTIRMALIKLAR

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Fatih Karahan, Washington’da yatırımcılarla gerçekleştirdiği toplantıda, 2025 yılı para politikasını belirlerken asgari ücret artışını da dikkate alacaklarını vurguladı. Bloomberg’e konuşan kaynaklara göre, Karahan’ın toplantıda yüzde 25 civarında bir asgari ücret artışının 2025 enflasyon hedefleriyle uyumlu olacağını belirttiği aktarıldı.

Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi (BETAM) tarafından hazırlanan "Üçüncü Çeyrekte Daralma" başlıklı Ekonomik Büyüme ve Tahminler raporu yayımlandı. Raporda, kesinleşen Temmuz ve Ağustos verileri ile kısmen açıklanan eylül verileri incelendiğinde, Türkiye ekonomisinin 2024 yılının üçüncü çeyreğinde geçen yılın aynı dönemine kıyasla %1,3 oranında küçüleceği öngörülüyor. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış veriler, üçüncü çeyrekte GSYH'nin bir önceki çeyreğe göre %0,6 oranında azalacağını gösteriyor.

Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi (BETAM) ve Sahibinden iş birliğiyle hazırlanan "Otomobil Piyasası Görünümü" raporuna göre, ikinci el otomobil piyasasında talep artarken, fiyatlarda düşüş eğilimi devam ediyor. Ağustos ayına göre otomobil talep endeksi %0,4 azalmış olmasına rağmen, geçen yılın aynı dönemine kıyasla %41 oranında yükseldi. Piyasadaki canlılık göstergesi olarak izlenen "satılan otomobil sayısının satılık ilan sayısına oranı" %0,8 artarak %21,1 seviyesine çıktı.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) brüt rezervlerinde yeni bir rekor daha kırıldı. TCMB'nin açıkladığı verilere göre, 18 Ekim haftasında brüt rezervler 159,4 milyar dolara ulaşarak rekor kırdı. Bir önceki hafta ise brüt rezervler 157,4 milyar dolar seviyesindeydi. Net rezervlerde de artış görüldü. TCMB'nin net rezervi 18 Ekim haftasında 58,3 milyar dolardan 60,7 milyar dolara yükseldi. Swap hariç net rezervler ise 37,2 milyar dolardan 40,5 milyar dolara çıktı.

18 Ekim haftasında kur korumalı mevduatlarda (KKM) hızlı bir düşüş görüyoruz. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verilerine göre, KKM hacmi geçen hafta 58,3 milyar TL azalarak 1,41 trilyon TL’ye geriledi. Bu düşüş, son 11 haftanın en hızlı gerilemesi olarak kayıtlara geçti. 18 Ekim haftasında KKM’de yüzde 3,97 oranında azalma görüldü ve böylelikle KKM’de rekor bir değişim yaşandı. KKM'nin toplam mevduatlar içindeki payı ise %7,87 oldu.

18 Ekim haftasında tüketici kredilerinin toplam tutarı 1 trilyon 848,6 milyar liraya ulaştı ve tüketici kredi büyümesi iki ay sonra yeniden %30'u geçti. Ticari kredi büyümesi de %25'e yaklaştı. Tüketici kredilerinin toplam tutarı 4 milyar 587 milyon lira düşerek 1 trilyon 848 milyar 619 milyon liraya geriledi. Bu kredilerin 474 milyar 442 milyon lirası konut, 76 milyar 110 milyon lirası taşıt ve 1 trilyon 298 milyar 66 milyon lirası ihtiyaç kredilerinden oluştu.

Yurt dışı yerleşikler, 18 Ekim haftasında net 74 milyon dolarlık hisse satışı gerçekleştirdi ve satış trendi üçüncü haftaya taşındı. Aynı dönemde yabancı yatırımcılar tahvilde ise küçük de olsa alım yaptı. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) verilerine göre, DİBS (Kesin Alım) işlemlerinde net 115,7 milyon dolarlık alım kaydedildi. Öte yandan, DİBS (Ters Repo) işlemlerinde 9,2 milyon dolarlık net satış görülürken, DİBS (Teminat) işlemlerinde ise 3680,5 milyon dolarlık net alım gerçekleşti. Şirket borçlanma senetlerinde ise 14,5 milyon dolar düzeyinde alım yapıldı.

S&P Global tarafından açıklanan Hamburg Ticaret Bankası (HCOB) Ekim 2024 imalat sanayi Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI) verilerine göre, Euro Bölgesi'nde imalat sektörü PMI 45,9 olarak gerçekleşti ve beklentilerin (45,1) üzerinde çıktı. Hizmet sektörü PMI ise 51,2 seviyesinde gelirken, bileşik PMI 49,7 olarak kaydedildi.

Kaynak: Fintables