Tüketici, üretici ve devlet bağlamında kendini gösteren alternatif maliyet kavramı, bir seçim sırasında vazgeçilen diğer opsiyonlara işaret etmektedir. Bu durumda vazgeçilen opsiyondaki kardan, tercih edilen seçenekteki kar değerinin çıkarılması ile alternatif maliyet hesaplanabilmektedir.
Her bireyi veya toplumu, mevcut kaynaklarla en yüksek doyum seviyesine ulaşmak için alternatifler arasından seçim yapmaya sürükleyen alternatif fırsat maliyeti nedir?
Alternatif maliyet, bir şeyi elde etmek için vazgeçilen diğer alternatifleri ifade etmektedir. Bu kavram, daha yaygın olarak “fırsat maliyeti” olarak da bilinmektedir. Yalnızca üretim ile alakalı bir kavram olmayan alternatif maliyet, devlet ve tüketici bağlamında da önemli bir rol oynamaktadır. Dolayısıyla “A, B ve C” alternatifleri arasından “A” opsiyonu seçildiği zaman, “B ve C” seçeneklerinin maliyeti alternatif maliyet olmaktadır.
Bir seçim yapılırken vazgeçilen diğer en iyi opsiyon ile alternatif maliyeti hesaplanabilmektedir. Dolayısıyla alternatif maliyet hesaplama formülü en basit hali ile vazgeçilen opsiyonun kar değerinden mevcut kar değerinin çıkarılmasıdır. Fırsat maliyeti olarak da bilinen bu maliyetin hesaplamasına yönelik aşağıdaki gibi bir örnek sunulabilmektedir;
Kişi A seçeneğine 2000 TL yatırım yaparak 400 TL kar elde etmiştir.
Aynı kişi B seçeneğine yatırım yapsa, kar getirisinin 1200 TL olacağı görülmektedir.
Bir seçim (yatırım vb.) sırasında diğer en iyi alternatiflerden vazgeçilmesi durumunu açıklayan alternatif maliyet her noktada var mıdır? İlk defa Friedrich von Wieser tarafından ortaya atılan fırsat (alternatif) maliyeti kavramı, yalnızca üretici bağlamında yer almamaktadır. Bunun yanı sıra tüketici ve devlet bağlamında da alternatif maliyet hesaplamaları yapılmaktadır. Kaçırılmış bir kar durumunda da kullanılan alternatif maliyet kavramının, bazı ekonomistler tarafından “almaşık maliyet” olarak da adlandırıldığı görülmektedir. Farklı bir bakış açısı ile alternatif maliyet kavramını açıklamak için aşağıdaki örnek verilebilmektedir;