Türkiye'de Dolar Neden Dizginlenemiyor?

ABD dolarında Kurban Bayramı dönüşünde hafta boyunca süren ralli bugün de hız kesmedi. Gün içinde tarihi zirve yaparak 7,36’yı gören Dolar/TL kuru, Merkez Bankası ve BDDK Başkanlarının, Bankalar Birliği Başkanı ve birliğin yönetim kurulu üyesi bazı banka genel müdürleriyle yaptığı toplantıdan sonra 7,13’e kadar gerilese de dünkü kapanış olan 7,25’in üzerine çıkarak gün sonunda yeniden 7,28’i aştı.

Erdoğan: ‘‘Türkiye adeta bir uçuş içerisinde’’

Cuma namazını iki hafta önce ibadete açılan Ayasofya Camii’nde kılan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ekonominin kötü gitmediğini hatta Türk ekonomisinin tırmanışta olduğunu söyledi.

Cumhurbaşkanı, ‘‘Ben içerdeki düşmanları zaten gündeme getirmek istemiyorum. Bize zaten dışardakiler yetiyor. Ama içerdekiler de onlara gayet güzel pompalama görevi ifa ediyorlar. Biz 2002 Kasım'ında göreve geldik. Göreve geldiğimiz zaman milli gelirimiz 236 milyar dolardı. Fakat 2019'da toplam milli gelirimiz 754 milyar dolara çıktı. Buzdolabı satışlarına bakın, 1 milyon 87 bindi. 2019 ise 2 milyon 486 bin adet buzdolabı adet. Şimdi bu bir şeyi gösteriyor. Yani Türkiye bir tırmanışta. Ama bizim bu tırmanışımızı görmek istemeyen, gözü olup da görmeyenler de var. İstihdama bakıyoruz 19,6 milyon kişiydi, 28 milyon 80 bin istihdam var. Bunda artış var. Tabi bazı sıkıntılar yok değil. İhracat 36 milyar dolardı, şu anda 180 milyar dolar. Türkiye adeta bir uçuşun içerisinde’’ dedi.

Cumhurbaşkanı, Türk Lirası’ndaki değer kaybı sonrası sosyal medyada ‘’trending topic’’ yani en çok konuşulan konu haline gelen Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın istifasına da karşı çıktı.

Aynı zamanda damadı olan Albayrak’a sahip çıkan Erdoğan, ‘‘Maliye Bakanımla ilgili sosyal medyada karalamalar var. Bunlar yetişemedikleri üzüme koruk diyorlar. Pandemi sırasında 150’ye yakın ülkeye maskeden tuluma ilaçlara varıncaya kadar her şeyi gönderiyoruz, bunlar bedelsiz olmuyor. Bunları görmüyor musunuz, siz kör müsünüz? Rahat olun, sistem oturduğu için bazı zamanda (dövizde) tırmanışlar bazen inişler olur. Şöyle, birkaç ay, yılbaşı itibariyle 10 liradan bahsediyorlardı. Ama iş nerelere geldi? Şu anda bulunduğumuz noktalara geldi. TL’nin yerli yerine oturacağına inanıyorum dövizin de altının da yerini bulacağına inanıyorum. Bu dalgalanmalar her zaman olur’’ diye konuştu.

Türkiye’nin 17 yıldır teröre karşı mücadele verdiğini, savunma sanayindeki yerli oranını yüzde 20’den yüzde 70’e çıkardığını, Libya’da mücadele sürdürdüğünü ifade eden Cumhurbaşkanı, bunların kolay olmadığını çeşitli zorluklara neden olduğunu dile getirdi.

Merkez Bankası Başkanı Murat Uysal ise piyasalara güven vermek için yaptığı toplantıda, likidite yönetimi çerçevesinde 10 Ağustos 2020 tarihinden geçerli olmak üzere, piyasa yapıcı bankalara Açık Piyasa İşlemleri çerçevesinde tanınan ‘’likidite imkan limitlerinin’’ yarıya düşürüldüğünü söyledi.

Toplantı sonrası Dolar/TL kuru çok hızlı aşağı yönlü hareket etse gün sonunda dün akşamki kapanışın üzerine çıktı.

''Türkiye’nin güven sorunu var; çıkış için siyasi değişiklik ve paket değişikliği gerek''

Marmara Üniversitesi öğretim üyesi Hurşit Güneş’e göre, Türkiye’nin yeni bir ekonomi paketine ve yeni bir yönetime ihtiyacı var.

VOA Türkçe’nin sorularını yanıtlayan Profesör Güneş, ‘‘Corona pandemisi ortaya çıktığı zaman bizim merkez bankamız da likiditeyi yani para arzını arttırdı. Öte yandan bankalar da Merkez Bankası’nın faizi düşürmesiyle birlikte normalleşmenin başladığı Mayıs ve Haziran ayına tüketici kredilerini genişletti. Bu arada halk da döviz almaya başladı. Yerleşiklerin döviz talebi arttı. Yabancılar tahvil ve senetleri satıp dolarları alıp çıktı. Fakat turizm kaynaklığı döviz bolluğundan bu yıl pandemi nedeniyle eser yok. Tüm bunlar birleşince, döviz talebini karşılayacak döviz likiditesi eksikliği ortaya çıktı. Böylelikle kurda sıçrama oldu. Hızla yükseliş bir spekülatif etki olduğunu da düşündürtüyor. Kur, kendisini 7’nin üstüne attı ve 7.35lere kadar gitti. Dengeleme için Merkez Bankası’nın elinde iki silah var. Biri döviz rezervleri ikincisi, faiz enstrümanı. Ancak faizlerle oynaması istenmiyor. Döviz rezervlerini zaten bankalar aracılığıyla müdahale ederek kullandı ki perde arkasında onun olduğunu biliyordu ama yine de gizlenmeyi tercih etti. Milyarlarca dolar döviz harcadın ve faiz ile döviz sıkıştı. Cumhurbaşkanı damadına sahip çıkarak kabul etmese de Türkiye’nin sorunu güven eksikliği. Kurtuluş için siyasi değişikliğe ve paket değişikliğine ihtiyaç var’’ dedi.

Prof. Güneş: ‘‘Faiz 1,5-2 puan artabilir’’

Hurşit Güneş, Türkiye’nin kamu borcunun düşük olduğunu, genel durumunun 1994 ve 2001 kriziyle mukayese kabul edilmeksizin iyi olduğunu söyleyen Cumhurbaşkanı’nın, ekonomi yönetimi ve politikasının yanlış olduğunu kabullenmeden çözüme gidilemeyeceğini savundu.

Profesör Güneş, ‘‘Bizim Cumhurbaşkanı, koruğu üzüm zannediyor. Bunca badire sonrası bunu fark etmiş olmalıydı. Bir de sonbaharda ne olacağını bilmiyoruz. İkinci bir pandemi dalgası gelirse ne olacak? Anlaşılan ekonomi motorunu soğutmayacaklar. Pandemi meselesini çözemezsek iş kötüye doğru gidebilir. Bu arada tüketici güven endeksleri iyi geliyor. Bu da iyi bir işaret. İşsizliğin daha yüksek olacağını düşünüyordum olmadı. Bunlar iyi işaretler. Şimdi mevcut sorundan çıkış için faizi 1,5-2 puan arttırabilirler ama sorun başka yerde’’ dedi.

Merkez Bankası’nın döviz rezervi 90 milyar dolara düşerken halkın sahip olduğu döviz 213 milyar dolara yaklaştı

MB brüt döviz rezervi azaldı

Bu arada Merkez Bankası’nın bugün açıkladığı para banka verilerine göre, 31 Temmuz haftasında brüt döviz rezervi, 50 milyar 926 milyon dolardan 46 milyar 673 milyon dolara geriledi. Döviz rezervleri bir haftada 4,3 milyar dolar azalmış oldu.

Altın rezervi 42 milyar 425 milyon dolardan 43 milyar 572 milyon dolara yükselince, toplam rezervler 93 milyar 31 milyon dolardan 90 milyar 245 milyon dolara düşmüş oldu.

Aralık 2013'te 115 milyar 144 milyon dolar ile tarihi zirveye ulaşan Merkez Bankası döviz rezervleri, 2019 yılını 81 milyar 240 milyon dolardan kapamıştı.

Yine Merkez Bankası verilerine göre, yurtiçi yerleşiklerin döviz hesaplarındaki tutar, son iki haftada 8 milyar 952 milyon dolar artarak 212 milyar 920 milyon dolara yükseldi.