2020 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı

ANKARA (AA) - 2020 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı'na göre bu yılın ikinci yarısında ekonomideki toparlanmanın ivme kazanması beklenirken, 2019'un genelinde gayrisafi yurt içi hasılanın (GSYH) yüzde 0,5, 2020'de de yüzde 5 büyüyeceği tahmin ediliyor.

AA muhabirinin "2020 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı"ndan derlediği bilgiye göre, bu yılın ikinci yarısında ekonomideki toparlanmanın ivme kazanması bekleniyor.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının başlattığı faiz indirimleri, gerileyen enflasyon, döviz kurlarındaki dalgalanmaların nispeten azalması, kamu bankaları öncülüğünde kredi hacmini artırmaya yönelik politikalar ve geçen yılın ikinci yarısından gelen olumlu baz etkisi gibi teknik nedenlerin toparlanmadaki belirleyici unsurlar olacağı düşünülüyor.

Bu yılın son çeyreğinde güçlü bir büyüme oranı kaydedileceği öngörüsüyle yılın genelinde GSYH büyümesinin yüzde 0,5 gerçekleşeceği, işsizlik oranının ortalamasının ise yüzde 12,9 olacağı tahmin ediliyor.

- 2020 sonu enflasyon hedefi yüzde 8,5

Bu yıl 2018'e göre, kamu tasarrufunun 2,1 puan azalması, özel tasarrufların ise 2 puan artması bekleniyor. Bunun sonucunda bu yıl toplam yurt içi tasarruf oranının, bir önceki yıla göre değişim göstermeyerek yüzde 27 olacağı tahmin ediliyor. Tüketici Fiyat Endeksi'nin (TÜFE) yıl sonunda yüzde 12 seviyesinde gerçekleşmesi öngörülüyor. Para politikasının finansal istikrarı da gözetecek şekilde enflasyon hedeflemesi çerçevesinde yürütülmesi, maliye politikasıyla eş güdümün güçlendirilmesi ve alınacak tedbirlerle tüketici enflasyonunun gelecek yıl sonunda yüzde 8,5'e indirilmesi hedefleniyor.

2020 yılında, Yeni Ekonomi Programı (YEP) kapsamında açıklanan makroekonomik dengeleri gözeten, yenilikçi, üretim ve verimlilik odaklı kapsayıcı bir büyüme anlayışıyla hazırlanan 2020-2022 Orta Vadeli Program'da (OVP) öngörülen politika ve tedbirlerin hızlı ve etkin şekilde hayata geçirilmesi öngörülüyor. Gelecek yıl sektörel açıdan da genele yayılan bir toparlanma hedefleniyor. Bu dönemde turizm gelirlerindeki artış eğiliminin süreceği, ihracatın gücünü koruyacağı, son dönemde uygulanan verimlilik odaklı politikalarla sanayi sektörü katma değerindeki artışın yeniden ivme kazanacağı, tarım sektörü katma değerinin ise uygulamaya konulacak tedbirlerle uzun dönem ortalamalarından daha iyi performans göstereceği tahmin ediliyor.

Böylece sanayi sektörü katma değerinin yüzde 6, hizmetler sektörü katma değerinin yüzde 5, tarım sektörü katma değerinin ise yüzde 4 artacağı öngörülüyor. Sonuç olarak 2020 yılında GSYH'nin yüzde 5 büyümesi hedefleniyor. Büyümeye ağırlıklı olarak sermaye stoku ve istihdamın katkı vermesi, toplam faktör verimliliğinin katkısının ise pozitif seyretmesi bekleniyor.

- 2020'de işsizlik hedefi yüzde 11,8

2020'de, ekonomideki toparlanma süreci ve bu sürecin etkisiyle yüksek büyüme oranları çerçevesinde istihdam artışının ivme kazanması öngörülüyor. İstihdamın bir önceki yıla göre yaklaşık 1,1 milyon artması, işsizliğin ise yüzde 11,8'e gerilemesi planlanıyor. İş gücüne katılma oranının ise yükselişini sürdürerek 0,6 puan artışla yüzde 53,4'e ulaşması hedefleniyor.

GSYH'nin gelecek yıl yüzde 5 olması bekleniyor. Ertelenmiş tüketim ve yatırımların devreye girmesiyle özellikle
yurt içi taleplerde artış öngörülüyor. 2020'de bu yıla göre özel kesim tüketim harcamalarında yüzde 4,9, kamu kesimi tüketim harcamalarında yüzde 3 artış olacağı tahmin ediliyor. Özel kesim sabit sermaye yatırımlarının yüzde 12,1 artması, kamu kesimi sabit sermaye
yatırımlarının ise yüzde 14 azalması bekleniyor. Böylece, toplam
sabit sermaye yatırım harcamalarının yüzde 9,3 artması öngörülüyor.

2020 GSYH büyümesine özel tüketim
harcamalarının 3,1 puan, özel kesim sabit sermaye yatırım harcamalarının ise
2,8 puan katkı yapması hesaplanıyor. Bu dönemde, kamu tüketim harcamalarının
büyümeye 0,3 puan katkı yapması beklenirken, kamu kesimi sabit sermaye yatırım
harcamalarının büyümeye katkısının eksi 0,4 puan olması öngörülüyor. GSYH
büyümesine net mal ve hizmet ihracatının katkısının ise artan iç talebin
yaratacağı ithalat artışı kaynaklı olarak eksi 0,6 puan olacağı tahmin
ediliyor.

Kamu harcanabilir gelirinin GSYH'ye oranının 2020 yılında yüzde 9,7 olarak gerçekleşmesi bekleniyor. GSYH'ye oranla 2020 yılında kamu tasarruflarının yüzde eksi 1, kamu yatırımlarının ise yüzde 2,7 olması planlanıyor.

- Cari işlemler açığı hedefi

2020 yılında, cari fiyatlarla kamu kesimi sabit
sermaye yatırımlarının yüzde 40,3'ünün merkezi yönetim bütçesi kapsamındaki
idareler, yüzde 39,7'sinin yerel yönetimler, yüzde 19'unun işletmeci KİT'ler,
yüzde 0,1'inin özelleştirme kapsamındaki kuruluşlar, yüzde 0,9'unun döner
sermayeli kuruluşlar ve sosyal güvenlik kuruluşları tarafından
gerçekleştirileceği öngörülüyor. Gelecek yıl kamu kesimi sabit sermaye
yatırımlarının tarım, enerji, ulaştırma, eğitim ve diğer hizmetler alt
sektörlerinde yoğunlaşması bekleniyor. Bu dönemde özel kesim sabit sermaye yatırımlarının reel olarak yüzde 12,1 artış göstereceği tahmin ediliyor. Özel kesim sabit sermaye yatırımlarının imalat sanayisi, ulaştırma ve konut alt sektörlerinde yoğunlaşması öngörülüyor. Bunun yanı sıra turizm sektörünün payının yüzde 3,9 seviyelerine kadar artması hedefleniyor.

Gelecek yıl ekonomideki toparlanmanın sonucu olarak talep kompozisyonundaki değişimle birlikte cari işlemler dengesinin dış finansman ihtiyacını makul düzeylerde tutacak bir açık vermesi bekleniyor. Bu dönemde enflasyondaki düşüşle birlikte ülke risk primlerindeki gerilemenin kaliteli sermaye girişleri için elverişli bir ortam oluşturarak dış finansmanın temel belirleyicisi olması öngörülüyor. 2020 yılında Genel Ticaret Sistemi (GTS) tanımlı ihracatın (fob) yüzde 4,7 artarak 190 milyar dolara ulaşması, GTS tanımlı ithalatın (cif) ise yüzde 11,4 azalarak 231,5 milyar dolara gerilemesi, böylece GTS tanımlı dış ticaret açığının 41,5 milyar dolara inmesi bekleniyor.

2020 yılında seyahat gelirlerinin 34,3 milyar dolar seviyesinde gerçekleşeceği, hizmetler dengesinin de 31,4 milyar dolar fazla vereceği tahmin ediliyor. Birincil gelir dengesinde 13,4 milyar dolar açık öngörülürken, ikincil gelir dengesinde 1,2 milyar dolar fazla öngörülüyor. Söz konusu varsayımlar altında cari işlemler açığının 2020'de 9,6 milyar dolar seviyesine yükselmesi, böylece cari işlemler açığının GSYH'ye oranının yüzde 1,2 seviyesinde gerçekleşmesi bekleniyor.