Amerika’da yatırım fırsatları

 EYALETLER YARIŞIYOR
Amerika Birleşik Devletleri federal hükümetinin her yıl verdiği yatırım teşviklerinin toplam tutarı 80 milyar doları aşıyor. Özellikle işsizliğin yoğun olduğu bölgelerde yeni iş imkanları oluşturmak ve büyük yatırımları çekebilmek için eyaletler birbirleri ile adeta yarışıyor. Her eyaletin kendine has ekonomik, sosyal ve yasal altyapısı var. Bu nedenle bu dev ülkeye yatırım yapacakların her eyalet için değişen şartları dikkate alması gerekiyor. Zaten her eyalet verdikleri farklı teşviklerle yatırımcı avına çıkmış durumda.

ABD’de yatırım ve gayrimenkul danışmanlığı yapan Nova Group’un CEO’su Müjdat Güler, eyaletlerin yatırım çekmek ve işsizliği azalmak için birbiri ile yarıştıklarını söylüyor. Güler’in verdiği bilgiye göre, yatırımcılara birçok eyalette vergi indirimi, düşük faizli kredi, bedava arsa veya çok ucuza altyapısı hazır arsa veriliyor. Genelde her eyaletin “İş Geliştirme Merkezi” ve “Ekonomik Kalkınma Ajansı” var. Bu merkezler ziyaret edilerek bilgi alınabilir. Güler, “Yeterli yatırım kapasitesine sahip ve yeni iş imkanı yaratacak yatırımcılar, eyaletlerin ve yerel yöneticilerin karşısına iş planları ve referansları ile çıkarlarsa büyük teşvik olanakları sağlayabilir. Bu görüşmelerde hem Türkiye’yi hem de ABD’yi bilen danışmanlar ve hukukçuların bulunmasında fayda var” diyor.

BOŞ TESİSLERİ ALMAK MÜMKÜN
Amerika’da global krizden en çok etkilenen eyaletlerin başında Orta Batı bölgesinin merkezi kabul edilen Michigan, Indiana ve Ohio geliyor. Bu eyaletler yerli ve yabancı yatırımcılara krizde batan şirketlerin boş tesislerini öneriyor. Hatta üretimini sonlandırmış bazı tesisler yatırımcılara bedava bile verilebiliyor. Bu tesisler yeniden hayata geçirilip hatırı sayılır bir istihdam yaratıldığında, yerel yönetimler ve eyaletler tesislerin yenilenmesini de finanse edebiliyor. Kulağa inanılmaz gibi gelse de, bu tür örnekleri bulmak mümkün.

BEDAVA ARAZİ FIRSATI
ABD’de Kansas, Nebraska, Iowa, Michigan, Maine gibi eyaletlerin bazı şehir ve bölgelerinde yatırımcılara bedava arazi de veriliyor. Örneğin Michigan eyaletinin Muskegon şehrinde yeni sanayi yatırımı yapacak şirketlere arazi bedava veriliyor. Buradaki şart, yapılacak yatırımla en az 25 kişiye iş imkanı sağlanması. 25 kişilik bir yatırıma 5 dönümlük bedava arazi verilirken, 100 kişiyi istihdam eden yatırımcılar için 30 dönüm arazi hibe ediliyor. Bu arazilerin her türlü altyapıya sahip, otoyollara, demiryoluna ve Muşkegon Havaalanı’na çok yakın olduğunu belirtelim. Maine eyaletinin sahil şehri Camden’de ise turizm alanındaki her yatırım için 3.5 dönümlük bedava arazi veriliyor. İlk beş yıl için kurumlar vergisi ve satış vergisi alınmıyor. Hatta sigorta primlerini bile Camden Belediyesi ödüyor.
 

BÜYÜK VERGİ AVANTAJLARI
AmerikadaEmlakAlim.com sitesinin sahibi ve USCO Capital Group’un CEO’su Süha Çolakoğlu, Amerika’da yatırım teşviklerinde lider olan eyaletin Teksas olduğu bilgisini veriyor. Teksas’ın yılda yaklaşık 19 milyar dolarlık teşvik fonu ayırdığının altını çizen Çolakoğlu, son 25 yılda verilen teşvikler neticesinde Dow Chemical, Texas Instruments, Samsung gibi dünya devi şirketlerin merkezleri ile önemli yatırımlarının Teksas’a çekildiğini vurguluyor.
Çolakoğlu, Kuzey Dakota eyaletindeki teşvikler konusunda ise şu bilgiyi veriyor: “North Dekota’da özellikle kırsal bölgeleri desteklemek ve yeni yerleşim alanları oluşturabilmek için teşvikler veriliyor. 20 binden az nüfusu bulunan bölgelerde yeni konut ve inşaat için 200 bin dolara kadar olmak şartıyla inşaat maliyetinin yüzde 50’sini devletten teşvik olarak almak mümkün. ABD’de eyaletlerde verilen fon ve teşvik uygulamaları yatırım alanları ve yatırım konuları olarak farklılık gösterir.

Özellikle temiz enerji üretimi, yeşil çevre programı kapsamında kurulacak yeni işletmeler ve yeni iş alanlarına, destekleme fonundan önemli bütçeler ayrılmış durumda. Ayrıca, “zoning” denilen, önceden tanımlanmış bölgelerde yapılacak yatırımlar için önemli vergi iadeleri ve muafiyetler söz konusu. Bence bu konuda en önemli örnek Florida eyaletindeki “Vergi Muafiyeti Programları”dır. Florida’da tanımlanmış bölgelerde yatırım yapan işletmeler sene sonunda yaratılan istihdam başına 3 bin dolara kadar, endüstri bölgelerinde ve gelişim alanı olarak tespit edilen bölgelerde ise 6 bin dolara kadar vergi iade desteği alabilirler. Yine aynı eyalette firmalar, savunma sanayi, uzay teknolojileri, güvenlik gibi konularda yatırım yapmaları durumunda 20 yıla kadar kurumlar ve gelir vergisinden muaf tutuluyor.”

YATIRIMCI AVI BAŞLATTILAR

ABD’de eyalet başkanları ve belediye başkanları adeta bir “yatırım ajansı başkanı” gibi çalışıyor. Örneğin, geçen hafta Indiana Eyaleti Ticaret Bakanı Victor Smith ve beraberindeki heyet, Türk-Amerikan İşadamları Derneği’nin (TABA/Amcham) davetlisi olarak Türkiye’ye geldi ve Türk işadamlarına kendi eyaletlerindeki yatırım alanları ve teşviklerle ilgili bilgi verdiler. Aslında bu Indiana’dan Türkiye’ye yapılan ilk ziyaret değil. 2010 yılında Türkiye’ye gelen eyalet yetkilileri yatırım çekmeyi başarmışlardı. Indiana’da iki Türk işadamı yatırımlarını tamamlamak üzereler.