AB'de naylon poşet kullanımı konusunda bu yıl itibarıyla Hırvatistan, Slovenya ve Letonya'da düzenlemeler hayata geçirildi. Hindistan, ABD, Kanada ve Japonya gibi ülkelerde bölgelere göre ücretlendirme ya da yasak uygulaması dikkati çekiyor.
Poşet uygulamaları hangi ülkede nasıl?
AA muhabirinin ülke uygulamalarından yaptığı derlemeye göre, plastik poşetlerin çevreyi kirletmesini önlemek amacıyla tamamen yasaklanması, ücretlendirilmesi ya da vergilendirilmesi şeklinde üç temel uygulama bulunuyor. Avrupa Birliği (AB) üyesi ülkelere bakıldığında, Danimarka, Bulgaristan ve İspanya'nın da aralarında bulunduğu 10 ülkede plastik poşet kullanımı vergiye tabi tutulurken Hollanda ve İsveç gibi 14 ülkede ücretlendirme uygulanıyor. İtalya ve Litvanya'da naylon poşet kullanımı ülke genelinde yasaklanırken Fransa'da ise tek kullanımlık naylon poşetler ülkenin bazı bölgelerinde yasak, bazı bölgelerinde ise ücretli. Romanya'da da 2019 yılının temmuz ayından itibaren plastik poşetlerin satışının yasaklanmasına ilişkin düzenleme yürürlüğe girecek. Almanya'da marketlerde 2016'dan beri naylon poşetlerin ücretsiz verilmesi durdurulurken, tüketicilere bez torba ve karton gibi çevre dostu alternatifler sunuluyor.
Brexit tartışmalarının gündemindeki İngiltere'de tek kullanımlık plastik poşetlerin ücretlendirilmesine 2015'te başlanırken, çevreci sivil toplum kuruluşları plastik şişe ve kahve bardakları için de aynı şekilde ücret alınması çağrısında bulunuyor. İngiliz hükümeti geçen yılın ekim ayında plastik pipet, kulak temizleme çubukları ve kahve kaşıklarının satışının yasaklanmasına ilişkin düzenlemeyi açıkladı. Resmi verilere göre yılda 4,7 milyar plastik pipet, 316 milyon plastik kahve kaşığı ve 1,8 milyar plastik kulak temizleme çubuğunun tüketildiği tahmin edilen ülkede, söz konusu düzenlemenin en geç 2020 yılının ekim ayında yürürlüğe girmesi bekleniyor.
Yunanistan'da 2018 başında yürürlüğe giren "eco-vergi" ile market alışverişlerinde poşet kullanımlarından ücret alınmaya başlandı. Poşet kullanımının 2020 yılına kadar yüzde 75, 2025'e kadar da yüzde 90 azaltılması hedefleniyor. AB'de ücretli plastik poşet uygulamasının son olarak hayata geçirildiği ülkeler, Hırvatistan, Slovenya ve Letonya oldu. Bu ülkelerde naylon poşetler 2019 yılı itibarıyla ücretli satılmaya başlandı.
AVRUPA'DA KAMPSAM GENİŞLİYOR
Avrupa Parlamentosu (AP), 2015 yılında plastik poşet kullanımının Avrupa genelinde 2019 itibarıyla yüzde 80 azaltılmasına yönelik AB yönetmeliği çıkarmıştı. AP Genel Kurulu, 2018'in ekim ayında denizler ve kıyılarında en çok bulunan tek kullanımlık plastik atıkların kullanımını sınırlandırmaya yönelik yasal düzenlemeye onay vermişti. Düzenlemeyle plastik kulak pamukları, çatal-bıçak setleri, tabaklar ve pipetler 2021'den itibaren yasaklanacak. Pet şişelerin ise yüzde 90 oranında geri dönüşümü gerçekleştirilecek.
Dünya genelinde 60'tan fazla ülkede naylon poşet kullanımına yönelik düzenleme bulunurken, Tayvan, Kolombiya, Mozambik ve Güney Afrika'da da plastik poşetler ücretli satılıyor. Tayvan'da 2030 yılına kadar tek kullanımlık plastik ürünlerin kullanımının yasaklanması hedefleniyor. Güney Kore, Makedonya ve Arnavutluk gibi ülkelerde plastik poşet kullanımı ülke genelinde yasaklanırken, Meksika, Lübnan ve Hindistan gibi ülkelerde bölgesel yasaklar uygulanıyor. ABD, Kanada ve Japonya gibi bazı ülkelerde ise bölgelere göre değişen hem ücretlendirme hem de yasak bulunuyor.