1475 Sayılı İş Kanunu'nun 14. maddesi uyarınca, aynı işverene tabi olarak 1 sene ve üzeri çalışan her işçi, kıdem tazminatının ön koşulunu yerine getirmiş bulunur. Bu ön koşulun yerine getirilmesinin ardından yasalar ile belirlenmiş olan diğer koşullar değerlendirilir. Bu değerlendirme sonucunda kıdem tazminatı hakkı elde edilir. Bahsedilen koşullar nelerdir?
Bahsedilen ön koşul yerine getirildiği takdirde diğer değerlendirmeler:
Etik kurallarının çiğnenmesi yahut iyi niyet dışı davranış olmadığı halde işçinin işine son verilmesi
İşçinin, sağlık sebeplerine bağlı olarak iş akdinin feshedilmesi durumunda
Erkek çalışanların askerlik gibi zorunlu durumlarda işten ayrılması halinde
Prim günü dolan ve sigortalılık süreci tamamlanan işçiler, emekliliğe hak kazanır ve işten ayrıldığı takdirde kıdem tazminatını alabilir.
Kadın çalışanların evlilik yapmaları halinde evliliğin ilk bir senesinde işten ayrılması durumunda
Bir işçinin ölümü ile iş akdinin sonlanması halinde. (Bu durumda işçinin ailesine ödeme yapılır.)
Belirttiğimiz şartlar çerçevesinde değerlendirmenin ardından ise alınacak ödeme tutarı hesaplamaları yapılır.
İşçinin işe başladığı tarihten sonra, çalışma halinin devamında bir seneyi doldurması ile işveren tarafından 30 günlük brüt maaş tutarında kıdem tazminatı ödenir. Tamamlanan her yıllık çalışmanın ardından bu tekrarlanır. Senelik mesai süresinin tamamlanması halinde bunun dışında kalan süre olursa bu da hesaplamaya dahil edilir. Dahil edilmiş olan zaman için de ödeme, yıllık tutara eklenir. Bu meblağın belirlenmesinde işçiye sağlanan tüm maddi çıkarların fasılasız hali göz önünde bulundurulur. Taban ve tavan olarak ikiye ayrılan bu tazminatın ödemesinde, asgari ücrete eklenen zam ile ödeme tutarı değişir. Taban olarak belirlenen rakama, 2020'de asgari ücrete gelen zam ile 385 lira eklenir ve taban ücreti 2943 lira olarak belirlenir. Asgari ücretin etkisiyle tavan tutarı da 6635 lira olarak karşımıza çıkar.
Gıda yardımları
Eğitim yardımları
Sosyal yardımlar
Giyecek yardımı
Kasa tazminatı
İş alımında belirlenen prim tutarları
Yukarıda belirttiklerimiz içerisinden, giyecek türünde olan yardımlar iş yerinde kullanılacak ise tazminat tutarında göz önünde bulundurulmaz.
Yıllık izin ücretleri
Hafta tatili ücreti
Doğum ve ölüm yardımları
Teşvik primleri
Seyahat primleri
Bayram harçlığı
Harcırah ödemeleri
Fazladan çalışma ödemeleri
Belirttiğimiz ödemeler tazminat tutarına dahil edilmez ve etki etmez.
Damga vergisi olarak yapılan kesinti dışında tazminat başka bir kesintiye uğramaz.
Belirlenen ödeme zamanının geçmesi durumunda geciken her gün için faiz işlenir. Faiz, mevduatın en üst kademesinden işlem görür. Belirli tazminat tutarına eklenerek tahsil edilir. Bu durum da İş Kanunu yasasında yer alarak işçiye sağlanan hakkı korur.