5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu kapsamında vefat eden kişinin eşine, çocuklarına ve bazı durumlarda ebeveynlerine destek olması amacıyla aylık verilmektedir. Yetim ve dul aylığında 1 Ekim 2008 tarihi milat olarak kabul edilir. Bu tarihten önce ya da sonra ölümlerin gerçekleşmesi üzerine vatandaşlara bağlanacak maaşların miktarı da değişiklik göstermektedir.
Ölüm tarihi gibi vefat eden kişinin son sigortalılık statüsü de etkili olmaktadır. Yetim aylığında ise; çocukların cinsiyeti etkili olmaktadır. Peki, yetim ve dul aylığından yararlanma şartları nelerdir? İşte, 1 Ekim 2008 ve sigortalılık statüsüne göre dul ve yetim aylığı şartları...
Vefat eden kişin sağlığı sırasında henüz emekli olmaması durumunda hak sahiplerine maaş bağlanması için gerekli olan şartlar belirlenmiştir. Vefat eden kişi eğer çalışma hayatını sona erdirip emekliliğini hak ettiyse herhangi bir şarta bakılmadan hak sahiplerine maaş bağlanır.
30 Eylül 2008 tarihinden sonra vefat eden 4A (SSK) sigorta koluna mensup kişinin; en az 5 yıllık sigortalılık süresini doldurması ve en az 900 prim günü ödemesinin yapılması gerekir. Prim günü ve sigortalılık süresini doldurmadığı için hizmet borçlanması yapılacaksa en az 1800 prim ödemesi yapılması şarttır.
l Kız çocuklarının yetim aylığı alabilmesi için herhangi bir yaş kısıtlaması veya süresi yoktur. Kız çocuklarına yetim aylığının bağlanabilmesi için; Türkiye'de ya da yurt dışında herhangi bir işte çalışmaması gereklidir. Kız çocuklarının kendine ait bir geliri olmaması da aranılan şartlar içindedir. Kız çocuklarının bekar, boşanmış veya dul olması da yetim aylığını doğrudan etkiler.
l Erkek çocuklarının yetim aylığı alma süresi yaş ve eğitim durumuna göre kısıtlandırılmıştır. Erkek çocuklarının maaş alma yaşı 18 olarak belirlenmiştir. Ancak lise ve dengi eğitim görenler 20 yaşına; yükseköğrenim görenler ise 25 yaşını doldurana kadar yetim aylığını alırlar. Erkek çocuklarının yetim aylığı hakkından yararlanması için Türkiye'de ya da yurt dışında herhangi bir işte çalışmaması ve kendine ait bir geliri olmaması da aranılan şartlardandır. Son olarak doğuştan ya da kaza, hastalık ve rahatsızlık nedeniyle en az yüzde 60 oranında iş gücünde kayıp yaşayan malullere süresiz olarak maaş bağlanır.
l Medeni Kanuna uygun olarak resmi nikahla tekrardan evlenene kadar kadınlara dul aylığı bağlanır. Eşlerin kendi gelirlerinin olmasına bakılmaksızın her ay dul aylığı ödemesi yapılmaktadır.
Vefat eden sigortalının çocukları olmasına göre her çocuk için maaşın yüzde 25'lik bölümü verilmektedir.
-Anne/babası vefat eden çocuklara maaşın yüzde 50'si destek olarak bağlanır.