Eski Merkez Bankası Başkanı'ndan ekonomi yorumu

Eski Merkez Bankası Başkanı ve İYİ Parti Ekonomiden Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Durmuş Yılmaz, partisinin ekonomi basınıyla paylaştığı 'Türkiye Ekonomisi' adlı sunumda, devletin ürettiği rakam konusunda kendisinin Merkez Bankası Başkanlığı yaptığı süre için de şüphe olduğunu anlatarak, “Benim görev süremde de vardı bu şüphe. Ben hep şunu söyledim: bizim ürettiğimiz enflasyon dünyada kullanılan metodolojilere göre bir enflasyon. Ama itiraf edeyim, son iki üç yılda geliştirilen bazı uygulamalar bende de bu şüpheyi başlattı” diye konuştu.

'NASIL GÜVENİLİR PLAN YAPACAKSINIZ?'

Cumhuriyet'ten Şehriban Kıraç'ın haberine göre, İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener’in katılımıyla düzenlenen toplantıda sunum yapan Durmuş Yılmaz’nın konuşmasının satırbaşları şöyle:

Verilerin güvenilirliğine dair şüphe çıktı ortalığa, bu çok yanlış. GSYH revize edildi. Kısa vadeli aylık verilerle uzun vadeli veriler örtüşmüyor. Çağın en büyük güçlerinden biri big data analizi. Eğer rakamlar doğru değil ise nasıl güvenilir plan yapacaksınız?

'1.1 MİLYON GENÇ İSTATİKLERE DAHİL EDİLEMİYOR'

Türkiye’de yapılan işsizlik hesaplamasında yeni bir alışkanlık ortaya çıktı. 15-24 yaş aralığındaki genç nüfusumuz 11 milyon 876 bine sabitlenmiş durumda hesaplamalarda. Oysa gerçek rakam 12 milyon küsur. Yani 1.1 milyon genç istatistiklere dahil edilemiyor.

'ŞU ANKİ KOŞULLAR 2001'DEN ÇOK DA İYİ DEĞİL'

Türkiye’de sabit kur rejimi olsaydı Türkiye şu anda bir kriz içerisindeydi. Dalgalı kur rejimi olduğu için biz çarkları döndürmeye devam ediyoruz. Şu andaki koşullarımız 2001 kriz dönemindekinden çok da iyi değil. Çünkü 2001’de krize götüren ortamdaki birtakım alışkanlarımızı, birtakım günahları tekrar işler hale geldik. Maalesef bu krizlerden ders çıkarmamış gibi görünüyoruz.

'BİR GECEDE HEPSİ DEVLET BORCU HALİNE GELEBİLİR'

Bu ekonominin kaynak ihtiyacı azalmadı. Kamu borcu GSYH oranı 70’lerden 30’a düştü. Evet ama özel sektör borçlanmaya devam etti. Özel kesimin borcu devleti ilgilendirmez gibi düşünülüyor ama bir gecede bunların hepsi devlet borcu haline gelebilir.

'SANAYİSİZLEŞME SÜRECİ'

2000’li yılların başından itibaren izlenen iktisadi politikalar sonucu ekonomimiz hızlı bir sanayisizleşme sürecine girdi, büyük ölçüde dış borç ile finanse edilen iç tüketim ve inşaata dayalı yatırım modeline geçildi.

'MERKEZ, ENFLASYON HEDEFİNDEN VAZGEÇTİ'

Ekonomi 2012 yılından itibaren enflasyon- devalüasyon sarmalına girmiştir. Bunun başlıca sebepleri gevşek para politikası, aşırı kredi büyümesi ve kur geçişkenliğidir. Merkez Bankası enflasyon hedeflemesinden de-facto vazgeçmiş ve siyasi baskılar sonucunda anti-enflasyonist politikalar izleyemez duruma düşmüştür. Enflasyon hedeflemesi yapmış gibi yoluna devam ediyor. Seçmen de işsizliğe karşı daha duyarlı enflasyona karşı daha az. Gıda Komisyonunun hiçbir etkinliği yok.

'2018'DE ORTAYA ÇIKACAK'

2011’den bu yana kamu maliyesi bozulma işaretleri vermiş, ancak bu bozulmanın gerçek boyutu 2018’de ortaya çıkacak. İç borç çevirme rasyosu yüzde 80’lerden, yüzde 130’a fırlayarak, 2009 krizi dahil AKP iktidarlarının en yüksek seviyesine çıktı.

'0.8 BÜYÜYEBİLMEK İÇİN 3 KAT DAHA FAZLA DIŞ AÇIK VERİLDİ'

Türk ekonomisi 2003-2017 döneminde, 1950-2002 dönemine kıyasla yıllık ortalama sadece 0.8 puan daha fazla büyüyebilmek için bu dönemin 3 katı dış açık vermek durumunda kaldı. Bunun sonucunda Cumhuriyet tarihinin en yüksek toplam borçluluk oranına erişildi.

'KGF KREDİLERİ SIKINTILI'

Kredi Garanti Fonu (KGF) kredilerinin büyük kısmı sorunlu. Bu bankalar üzerinde yük oluşturacak. BDDK bu yükü bişdi geçici kuraldışı tedbirlerle hafifletmeye çalışıyor.

'KISA VADEDE FAİZLER AŞAĞI İNMEZ'

Kısa vadede faizlerin aşağıya inmesi mümkün değil. Dolarda sürekli bir rekorla karşılaşıyoruz. Kısa vadede bu inişler çıkışlar olacaktır. 1 yıllık vadeye baktığımızda da TL değer kaybedecek. Burada kısa vadede Merkez Bankası’nın alacağı tedbirler var. O tedbirlerleri almazsa bunlar bir süre daha yukarıya gidebilir. Ama uzun vadede alınacak tedbir Türkiye’de normal hayata dönmektir. Merkez tedbir almalı. Kısa vadede faizle bu tedbir alınmalı. Fakat öyle bir durum oluşur ki Merkez bu mermisini bu silahını kıllandığında boşa çıkabilir. Çünkü Maliye politikası bunu desteklemiyor hükümet politikası bunu desteklemiyor. Bu olmayınca faizi artırmakla kalırız, bu da daha yüksek bir enflasyona daha yüksek kura neden olabilir. n Yabancı kredi derecelendirme kuruluşları hükümet için rapor üretmiyor. Bunu yatırım yapacak firmalar için yapıyor.

Türkiye, 2002-2017 döneminde toplam 1.8 trilyon dolar ihracat, 2.78 trilyon dolar ithalat yaptı. Yanlış ekonomi politikalarının maliyeti dış ticaret açığı üzerinden yaklaşık 1 trilyon dolar oldu.