İhracat desteklerinde 2019 "altın yıl" oldu

MERVE ÖZLEM ÇAKIR - Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan, ihracata yönelik devlet yardımları açısından 2019'un "altın yıl" olduğunu ifade ederek, "Destek bütçesinde Cumhuriyet tarihinin rekoru kırdık ve 3,2 milyar lira ile bugüne kadarki en yüksek ihracatta devlet desteğine ulaştık. 2020’de mal ve hizmet ihracatımız için toplam 3,8 milyar liralık destek bütçesini ihracatçımıza sunacağız." dedi.

AA muhabirinin sorularını yanıtlayan Pekcan, Bakanlık olarak her yıl ihracat ailesine yeni fertlerin katılması, ihracatçıların pazarlarda tutunabilmeleri ve markalaşmaları için "İhracatta Devlet Yardımları" adı altında destekler verdiklerine dikkati çekti.

Pekcan, destekleri üç olgunluk safhasında tanımladıklarının altın çizerek, bunlardan ilkinin ihracata hazırlık safhası, ikincisinin pazarda tutundurma, üçüncüsünün ise markalaşma ve tasarım aşaması olduğunu belirtti.

Bu kapsamda yurt dışı fuar katılım desteği, Küresel Tedarik Zinciri, tasarıma ve tasarım ofisleri kurulmasına yönelik destekler, Uluslararası Rekabetçiliğin Geliştirilmesi (Ur-Ge), Turquality, pazara giriş gibi destekler sağladıklarını anlatan Pekcan, bu desteklerin pek çoğunu hizmet ihracatı için de sunduklarını kaydetti.

Pekcan, hizmet sektöründe ihracatçı firmaların rekabet gücünü artırmaya yönelik kurgulanan Hizmet Sektörü Rekabet Gücünün Artırılması Projesi Desteği (HİSER) ile sektörlerin sistemli bir şekilde ve kümelenme kurgusu ile yurt dışı pazarlara açıldığını bildirdi.

Bakanlıkça verilen ihracata yönelik devlet destekleri için 2019’un tam anlamıyla 'altın yıl' olduğunu vurgulayan Pekcan, şunları kaydetti:

"Destek ödemelerinde Cumhuriyet tarihinin rekorunu kırdık ve 2,4 milyar lirası mal ihracatına yönelik olmak üzere toplam 3,2 milyar lira ile bugüne kadarki en yüksek ihracatta devlet desteğine ulaştık. 2020'de mal ve hizmet ihracatımız için toplam 3,8 milyar liralık destek bütçemiz var. Bunun 3,1 milyar lirası mal ihracatı için ayrıldı. Hedefimiz bu bütçenin tamamını kullanarak, ihracatçılarımızı desteklemek. Sayın Cumhurbaşkanımızın 'Düşün, Uygula, Neticelendir' düsturuyla paralel, aklında ihracat olan her girişimciye uygun bir desteğimiz var. 1 Ocak'tan itibaren ihracat destek başvurularını Destek Yönetim Sistemi üzerinden alıyoruz, destekler için ihracatçımız online başvuruda bulunabiliyor. Bu önemli bir kolaylık. Bakanlığın destekleri ile ilgili gerekli bilgiler "www.kolaydestek.gov.tr" internet sitesinde çok basit bir dilde, animasyonlarla anlatılıyor."

- "Sektör analizlerini içeren veri havuzunu müteşebbisimize açacağız"

Bakanlığından verdiği desteklere değinen Pekcan, Ur-Ge Projesi ile firmaların kümelenme mantığıyla bir araya getirildiğine dikkati çekti.

Bu firmaların üç aşamalı projelerinin masraflarının da yüzde 75'ini karşıladıklarını belirten Pekcan, geçen yıl Ur-Ge kapsamında 78 proje müracaatı aldıklarını kaydetti.

Pekcan, "Bugüne kadar aktif 208 proje ile Ur-Ge desteği, bir devlet yardımı programından öte bir 'ihracat okulu' halini aldı. 10 yıldır yürürlükte olan bu destek mekanizması ile 10 binden fazla firmaya ulaştık. Ur-Ge desteği sayesinde 35 ayrı ülkeye 87 ticaret heyeti düzenlenerek firmalarımızın yeni pazarlar bulmalarına vesile olduk. 2019 yılında 49 milyon lira ödeme ile söz konusu heyetlere ilave olarak, bu projelerde, 105 ayrı eğitim düzenledik ve 35 farklı alanda danışmanlık alınarak firmalar yurt dışı pazar koşullarına hazırlandı." değerlendirmesinde bulundu.

-Turquality ve Marka programı kapsamında 685 milyon lira destek

Öte yandan uluslararası markalaşma potansiyeline sahip firmaların uluslararası pazarlarda kendi markalarıyla küresel bir oyuncu olabilmeleri ve bu markalar aracılığıyla olumlu Türk malı ve hizmeti imajının oluşturulması ve yerleştirilmesine yönelik hayata geçirilen Marka/Turquality programı kapsamında toplam 685 milyon lira destek ödemesi yaptıklarını belirten Pekcan, "Halihazırda 188 firma 199 markasıyla 'Turquality', 124 firma 126 markasıyla 'Marka' programı kapsamında olmak üzere toplam 312 firma 325 markasıyla desteklenmektedir." diye konuştu.

- Tasarım destekleri birim ihraç fiyatını 10’a katladı

Katma değerli ihracatın kilit unsurlarından tasarımın gücüne inandıklarının altını çizen Pekcan, Türk tasarımlarının dünyada daha etkin olarak tanınmasını ve pazarlanabilmesini sağlamak adına halihazırda 15 tasarımcı şirketi ve 4 tasarım ofisini ve iş birliği kuruluşları/ihracatçı birlikleri tarafından düzenlenen 19 tasarım yarışmasını desteklediklerini bildirdi.

Pekcan, farklı sektörlerde faaliyet gösteren üretici firmaların tasarım altyapısının oluşturulması ve geliştirilmesine yönelik 2019 sonu itibarıyla toplam 645 firmayı da desteklerden faydalandırdıklarını söyledi.

Farklı sektör ve alanlarda faaliyet gösteren değişik ölçekteki firmaları bütüncül bir bakış açısıyla kapsayan tasarım destekleriyle firmalara yaptıkları ödemelerin 2019 yılında 150 milyon lirayı aştığını belirten Pekcan, "Bakanlık olarak çalışmalarımızın sonuç verdiğinin en önemli göstergesi ise 2018 yılında birim ihraç fiyatımız 1,33 dolar iken tasarım desteklerimizden faydalanan şirketlerin birim ihraç fiyatı ortalamasının 13,1 dolar seviyesinde olması. Bu tablo, tasarımın katma değerli ihracatımızın kilit unsuru olduğunu bir kez daha gözler önüne seriyor." ifadelerini kullandı.

- Türkiye devlerine küresel pazar desteği

İkinci olgunluk seviyesini de "Pazarda tutundurma" olarak tanımlayan Pekcan, bu doğrultuda da "Küresel Tedarik Zinciri" desteğiyle otomotiv, havacılık, makine gibi yüksek katma değerli sektörlerde faaliyet gösteren Türk firmalarının küresel şirketlerin tedarik havuzlarına girme sırasında karşılaştıkları makine, ekipman, donanım, yazılım, sertifikasyon ve müşteri ziyareti gibi giderleri yüzde 50 oranında desteklediklerinin altını çizdi.

Pekcan, azami desteğin 1 milyon dolar olduğu bu programa 2019 yılında 30 projeyi dahil ettiklerini ve 29 farklı firmaya destek ödemesi yaptıklarını ifade ederek, "Küresel Tedarik Zinciri'nde her 1 dolar destek karşılığında 10 dolara yakın bir ihracat öngörüsü var." dedi.

- Fuar destekleri

Yurt dışı pazarlara girişte zorunlu olarak aranan belgeler ve sertifikasyonun elde edilmesi için verdikleri Pazara Giriş Belgeleri Desteği için 2019'da 2 bin 557 müracaat aldıklarını ve 56,8 milyon lira ödeme yaptıklarını belirten Pekcan, Yurtdışı Fuar Katılım Destekleri kapsamında da 2019'da 58 ülkede 280 milli organizasyon düzenlendiğini, 1821 fuarın da bireysel katılımın desteklendiği fuarlar olarak belirlendiğini kaydetti. Bu süreçte 6 bin 570 firmanın 13 bin 550 destek başvurusunu sonuçlandırdıklarını belirten Pekcan, 624,1 milyon lira ödeme yapıldığını vurguladı.

Pekcan, uluslararası fuarların ticaretin geliştirilmesine katkı sağlamakla birlikte, KOBİ'lerin ihracatçı pozisyonuna ulaşabilmeleri açısından son derece kritik bir role sahip olduğunu vurgulayarak, şunları kaydetti:

"Bu sebeplerle ülkemizdeki fuarlara seviye atlatmak, bu fuarların uluslararası arenada bilinirliğini artırmak ve yabancıların ilgisini artırmak adına ülkemizde düzenlenen fuarları da mercek altına alarak, sektöründe önde gelen fuarlarımızı dünya markası haline getirebilmek için destekliyoruz. Bu çerçevede, 2018'de 35, 2019'da ise 48 yurt içi fuarımızı destek kapsamına alarak toplam 77,9 milyon lira ödeme yaptık."

- Yurt dışı ofis kiraları ve tanıtım faaliyetlerine 170 milyon lira destek

Bakan Pekcan, Türkiye'de sınai ve ticari alanda faaliyet gösteren şirketlerin Türkiye'de üretilen ürünlerin satış ve pazarlamasını yapmak amacıyla yurt dışında açılan ofis, depo, showroom, mağaza gibi birimlerine ilişkin kira giderleri, tanıtım faaliyetleri ile Türkiye markalarının yurt dışında tescil ettirilmesi ile ilgili giderlerinin bir kısmını da karşıladıklarına işaret ederek, şöyle devam etti:

"Bu kapsamda firmalarımızın binlerce yurt dışı birimi desteklenmekte olup 2018 yılında 744, 2019 yılında ise 863 firmamız destekten yararlanmış, 2019 yılında toplam 169,4 milyon lira destek ödemesi yapılmıştır. Firmalarımızın dış pazarlara açılmasını kolaylaştırmak, hedef ülkelere ihracatımızı ve bu ülkelerde pazar payımızı artırmak amacıyla tasarlamış olduğumuz en önemli destek mekanizmalarından biri olan Türkiye Ticaret Merkezleri (TTM) desteği kapsamında, halihazırda New York, Dubai ve Londra’da 2'şer olmak üzere 4 merkezde toplam 8 sektöre yönelik TTM projeleri Bakanlığımızca desteklenmektedir. Bu kapsamda 2019 yılında faaliyette bulunan TTM’lere 18,8 milyon lira destek ödemesi yaptık."

- Pazar ve sektör araştırmalarına yüzde 75'e varan destek

Ayrıca, pazar araştırması kapsamında da firmaların iş maksatlı yurt dışı ziyaretlerin ulaşım ve konaklama masraflarını yüzde 60 oranında karşıladıklarına işaret eden Pekcan, 2019'da 3 bin 688 müracaat alındığını ve 17,7 milyon lira ödeme yapıldığını bildirdi.

Firmaların ilgilendiği pazar veya sektör hakkında rapor satın alma maliyetlerinde yüzde 60, STK'lerin söz konusu satın almalarında da yüzde 75 destek verdiklerini dile getiren Pekcan, bu destek kalemine de 102 müracaatın geldiğini ve 7,7 milyon lira ödeme yapıldığını kaydetti.