İstiridye mantarı yetiştiriciliği nasıl yapılır, zor mu, devlet desteği var mı? İstiridye mantarı nasıl yetiştirilir?

İstiridye mantarı; kavak, selvi, kayın gibi isimlerle de bilinen ve ideal koşullarda verimli bir şekilde yetiştirilebilen ürünlerdendir. Bu kapsamda ilgili mantar türünün yetiştirilmesi için üretim ortamı ve kompost hazırlama ile misel ekimi yapma gibi adımlar tamamlanmalıdır. Buna ek olarak hazırlanan üretim ortamının zararlı maddelerden arındırılması ve mantar oluşturma işlemlerinin eksiksiz olarak yerine getirilmesi mühimdir. Böylece istiridye mantarı yetiştiriciliği iklim ve ortam şartları karşılanarak birkaç ay içerisinde gerçekleştirilebilir.

İstiridye mantarı yetiştiriciliği nasıl yapılır?

Kayın, kavak ve selvi gibi isimlerle de anılan istiridye mantarı; doğada kendi başına yetişebildiği gibi uygun koşulların oluşturulduğu alanlarda da büyür. Genellikle ağaçların gölgelerinde rastlanan bu üründen verim alınması için ise dikim öncesinde hazırlık sürecinin başarılı bir şekilde tamamlanması gerekir. Bu kapsamda alan seçme, kompost hazırlığı yapma ve misel ekimini tamamlama gibi adımlar izlenmelidir. Sunulan temel bilgiler çerçevesinde “İstiridye mantarı nasıl yetiştirilir?” sorusunu cevaplayan önemli aşamalar aşağıdaki alt başlıklarla açıklanmalıdır.

Üretim ortamını hazırlama

Öncelikle üretim ortamının hazırlanması için bitkisel atıklardan veya ağaç kütüklerinden yararlanılır. Bu doğrultuda kontrollü koşulların oluşturulacağı verimli bir üretim alanı hazırlanabilir. İstiridye mantarının üretim ortamında kullanılabilen bitkisel malzemeler de kepek ve çavdar olarak örneklendirilebilir. Bununla beraber mısır koçanı, pirinç kavuzu, hububat samanları, çeltik sapları, pamuk kapçığı ve buğday da yetiştirme ortamında kullanılabilen malzemeler arasındadır.

Kompost hazırlama

İkinci aşamada kompost hazırlığına geçilerek üretim ortamında kullanılacak malzemeler 3-4 cm büyüklüğünde kesilir. Buna ek olarak ürünlerin %70-%75 oranında nem içerecek şekilde ıslatılması gerekir. Üretim ortamının pH değerinin ayarlanması için de alçı ve kireç gibi malzemelerin karıştırılması uygun olur.

Ortamı zararlı maddelerden arındırma

Üçüncü aşamada hazırlanan kompostun mantarın yetişmesini olumsuz yönde etkileme ihtimali bulunan organizmalar ile mikroorganizmalardan arındırılması gerekir. Bu süreçteyse 2 ayrı yöntem kullanılabilir. Söz edilen teknikler de pastörizasyon ve sterilizasyondur.

Misel ekimi yapma

Dördüncü aşamada misel ekimine geçiş yapılır. Bu bağlamda ağaç kütüklerinde veya torbalarda üretim yöntemlerinden herhangi biri seçilebilir. Plastik torbalara dikim yapılırken ortamın 25 dereceye kadar soğutulması gerekir ve %2 ile %5 arasında misel ekimi tamamlanmalıdır. Ağaçta üretim işlemi için de tercihen nemli olmayan yeni kesilmiş kütükler bulunur. Ardından delik açma, kapak alma veya çizik atma yöntemleriyle misel ekimi tamamlanır.

Mantar oluşturma

İstiridye mantarı yetiştiriciliği püf noktaları arasında yer alan beşinci aşamada da mantar oluşturma koşulları sağlanır. Bu süreçte 15-20 gün içerisinde misel gelişiminin tamamlanması beklenir. Ardından ortamın ısısı 15-18 dereceye, nem oranı ise %75 ile %80 arasındaki bir değere düşürülür. Üretim alanında poşetler kullanıldığı takdirde 2-3 saatte bir havalandırma işleminin tamamlanması gerekir. Buna ek olarak nemi korumak için ortama su püskürtülmesi gerekir.

Hasat

Tüm koşullar yerine getirildiği takdirde istiridye mantarı için hazırlanan komposttan %25 ile %30 oranında verim alınır. Bununla birlikte “İstiridye mantarı kaç ayda yetişir?” sorusu da tüm aşamalar dikkate alındığı takdirde yaklaşık olarak 1 ay şeklinde yanıtlanabilir. Buna ek olarak belirtilen sürenin 1,5-2 ayı bulması da olasıdır.

İstiridye mantarı yetiştiriciliği devlet desteği var mı?

Kendi işini kurmak isteyen ve küçük sermaye sahibi olan kişiler, devlet tarafından mantar yetiştiriciliği için sunulan kredi ya da hibe desteklerinden yararlanabilir. Bu kapsamda istiridye mantarı yetiştiriciliği yapacak olan bireylerin aşağıda sıralanan kurumların bünyesinde bulunan olanaklara başvurmaları mümkündür:

• Ziraat Bankası
• KKYDP (Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Programı)
• TKDK (Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu)
• KOSGEB

Yukarıda sıralanan kurumlar tarafından sunulan mantar yetiştiriciliği desteklerinin kapsamı değişkenlik gösterebilir. Bu kapsamda girişimcilerin ilgili kurumlara başvurarak programların ve hibe yardımlarının detaylarını keşfetmeleri önemlidir. Böylece kredi ve hibe desteklerinin geri ödeme şartlarıyla güncel miktarları da öğrenilebilir.

Evde istiridye mantarı yetiştiriciliği nasıl yapılır?

Evde istiridye mantarı yetiştirmek için çeşitli malzemelerin temin edilmesi gerekir. Bu kapsamda “Evde istiridye mantarı yetiştirmek için neler gerekli?” sorusunu yanıtlayan temel malzemeler aşağıdaki gibi sıralanmalıdır:

• 250 gram civarı istiridye mantarı tohumu
• Büyük boy temiz çöp poşeti
• 10 kilogram civarında ağaç talaşı

Yukarıda sıralanan malzemeler temin edildikten sonra evde istiridye mantarı yetiştirme adımları izlenir. Bu doğrultuda tamamlanması gereken önemli aşamalar aşağıdaki gibi sıralı olarak listelenmelidir:

• İlk aşamada istiridye mantarının yetiştirileceği ortamın hazırlanması gerekir. Bu süreçte poşetten yardım alınacağı için söz edilen malzemenin içerisine talaş doldurulur.
• İkinci aşamada poşet içerisine eklenen talaşlar spreyle ıslatılır. Böylece evde yapılacak olan ekim işlemi için uygun bir kompost hazırlığı oluşturulur.
• Poşetteki talaşlar spreyle ıslatıldıktan sonra nem koşulu karşılanarak mantar tohumlarını serpme aşamasına geçiş yapılır. Bu kapsamda ıslatılan nemli talaşların içine tarım ürünleri satan yerlerden temin edilen tohumlar serpilir.
• Poşetteki talaşlara tohumların serpilmesinin ardından daha fazla bitkisel malzemeye ihtiyaç duyulur. Bunun için tohumların üstüne bir miktar talaş eklenir.
• Tohumların üstünü kapatan talaşlar da spreyle ıslatılır.
• Eldeki tohum ve talaşlar bitene kadar söz konusu işlemin tekrarlanması uygundur. Bu sayede poşetin tamamı temin edilen malzemelerle doldurulur ve misel ekimi işlemi sonlandırılır.
• Yukarıdaki aşamadan sonra poşetin balkona çıkarılması ve 20 gün herhangi bir şekilde müdahale edilmeden saklanması gerekir.
• 20 günlük muhafaza etme süresi dolunca da poşetin etrafına küçük boyutlarda kesikler atılmalıdır.
• Bıçak yardımıyla atılan kesiklerin ara ara tekrarlanarak çoğaltılması mümkündür.
• Poşete kesik atıldıktan sonra yaklaşık 10 gün içerisinde istiridye mantarlarının oluştuğu fark edilebilir.
• Mantarlar ideal boyuta ulaştığında ise yine bir bıçakla kesilerek çıkarılabilir.
• Çıkarılan mantarların yerine sprey yardımıyla yeniden su sıkılır.
• Yukarıdaki adım tamamlandığı zaman yeni mantarların büyümesi mümkün olur.
• Tüm koşullar karşılandığı takdirde söz edilen yöntemle oluşturulan ortamda 3 aya kadar istiridye mantarı yetiştirilir.
• 3 ay tamamlandığında da mantar kitinin kurutulması ve işlemin sonlandırılması gerekir.

İstiridye mantarı yetiştiriciliği eğitimi nedir?

İstiridye mantarı yetiştiriciliği üzerine çeşitli bilgilerin aktarıldığı programlar hem çevrim içi hem de yüz yüze ortamda hizmet sunan kurumlar bünyesinde mevcuttur. Bu kapsamda ilgili konuya dair eğitim almayı planlayan bireyler, devlete bağlı kurumlara veya özel sertifika programlarına başvurabilir. Örneğin; Tarım ve Orman Bakanlığı’na bağlı olan kurumlarda istiridye mantarı yetiştiriciliği eğitimleri verilir. Bununla birlikte devlet üniversiteleri ile özel kurumların düzenlediği sertifika programlarında da ilgili eğitimlere rastlanır.

İstiridye mantarı yetiştiriciliği kursu kapsamında sunulan bilgilerse ortam hazırlığı ve misel ekimi detaylarına ilişkindir. Ayrıca üretim alanındaki nem ve sıcaklık şartlarının sağlanması konusunda da ilgili eğitimler aracılığıyla fikir edinilir. Kurs programlarında ele alınan diğer konularsa istiridye mantarı yetiştirme yöntemleri ve hasat adımları şeklinde sıralanabilir.