Kredi puanı nedir, ne işe yarar ve nasıl yükseltilir?

Banka müşterilerinin kredi başvurularının olumlu sonuçlanması için kredi notunu yükseltmeye çalıştığı bilinir. Bununla birlikte sigortacılık alanındaki hizmetler de dahil olmak üzere çeşitli finansal faaliyetleri etkileyen kredi notunun Findeks kredi puanı şeklinde adlandırıldığı görülebilir. Bireylerin kredi notları ve risk raporları üzerine araştırma yapıp veri aktaran kurum Kredi Kayıt Bürosu bünyesine bağlı olarak hizmet verdiği bilinen Findeks’tir. Bir kişinin kredi notunu yükseltmesi için edinmesi gereken alışkanlıklar arasında ise düzenli bir şekilde ve zamanında borç ödeme gibi temel hususlar yer alır.

Kredi puanı nedir?

Günümüzde gelişen teknolojiyle birlikte banka şubelerine gidilmesinin yanı sıra internet bankacılığı ve mobil uygulamalar üzerinden bile kredi başvurusu yapılabilmektedir. Bu da özellikle ani kredi ihtiyacı oluşan kişilerin kredi puanına yönelik olarak belirli hususları araştırmalarına yol açar. Kredi notu bankaların müşterilerine sunduğu kredi olanağının miktarını ve onaylanma aşamasını doğrudan etkileyen olgulardandır. Bu notun hesaplanmasında kişinin finansal geçmişi ve finansal kurumlarla olan ilişkisi dikkate alınır.

Kredi puanı hesaplaması yapılırken Kredi Kayıt Bürosu tarafından yapılan detaylı analizler öne çıkar. Dolayısıyla söz edilen puan bir banka müşterisinin 12 ay içerisinde borçlarını ödeme olasılığını tahmin etmeye yarar. 0 ile 1900 arasında skorlanan kredi puanı ne kadar yüksek olursa müşterinin risk olasılığının daha düşük olduğu anlaşılır. Önemli bir gösterge niteliği taşıyan kredi puanını etkileyen faktörler aşağıda derlenmiştir:

• Kişinin geriye dönük ve mevcut borç durumu
• Banka müşterisinin kredi veya finansman kullanma yoğunluğu
• Kişinin kredi ödeme düzeni
• Kişi adına yakın zamanda bankalarda açılan yeni krediler
• Bireyin mevcut hesap hareketleri ve bakiyesi

Findeks kredi notu ne demek?

Bankalardan kredi çekecek olan bir bireyin risk durumunu temsil eden parametreye kredi skoru, puanı veya notu gibi isimler verildiği görülür. Bu puanın pek çok kişi tarafından Findeks kredi notu olarak da bilindiği söylenebilir. Findeks ülkemizde kredi risk raporu ve kredi notu üzerine hizmet sunan tek kuruluş olarak öne çıkar. 1995 senesinde Türkiye’de yer alan 9 ayrı bankanın bir araya gelerek kurduğu Kredi Kayıt Bürosu 2004 itibarıyla her bir bankaya bireysel kredi notu hizmeti sunmaya başlamıştır.

2012 senesinde anlaşmalı bankalarla etkileşim hâlinde kalarak Risk ve Çek Raporları hizmeti sunmaya başladığı görülen Kredi Kayıt Bürosu’nun 2013’te ise kredi notu üzerine kapsamlı çalışmalar yürüttüğü bilinir. Bu kurum 2014 senesi itibarıyla Findeks markasını oluşturarak günümüzde mevcut olan mobil uygulaması ve internet sayfası üzerinden bireysel ve ticari bankacılığa yönelik olan ürünleri hizmet alanına dahil etmiştir. Dolayısıyla Findeks aracılığıyla gerek ticari kullanıcılara gerek ise bireysel müşterilere kredi notu ve risk raporları kapsamında çeşitli hizmetler sunulduğu söylenmelidir.

Kredi puanı ne işe yarar?

Bireylerin kredi başvurularının olumlu sonuçlanmasında etkili olan tek faktör kredi notu değildir. Ancak kredi notunun başvuru sürecini doğrudan etkileyen temel ve önemli parametreler arasında öne çıktığı bilinmelidir. Dolayısıyla bankalar için en önemli değerlendirme ölçütlerinden biri olarak görülen kredi notunun ne işe yaradığı üzerine araştırma yapanlara ayrıntılı açıklamalar sunulmalıdır. Yalnızca bankacılık alanında değil aynı zamanda sigortacılık kapsamında yer alan hizmetler de dahil olmak üzere çeşitli finansal işlemlerde önemli bir referans olarak ele alınan kredi skorunun ne işe yaradığı aşağıdaki başlıklarla anlaşılır hâle getirilebilir:

• Kredi başvurusu ve onay süreci: Yaygın olarak bilindiği üzere kredi notunun en önemli özelliklerinden biri kişilerin kredi başvurusu sürecinde risk durumlarının incelenmesini sağlamasıdır. Dolayısıyla kişinin kredi puanı yükseldikçe başvuru sürecinin olumlu sonuçlanması da daha olası hâle gelir.

• Kredi faiz oranının belirlenmesi: Kişinin Findeks tarafından bankalara sunulan kredi notunun faiz oranları ve finansman kar payı oranları gibi hususları etkileyebildiği söylenmelidir. Örneğin kredi notu yüksek olan bir müşterinin daha düşük oranlardaki kar payı ve faizden yararlanması söz konusudur. Nitekim bir kişinin kredi puanının yüksek olması bankalara finansal riskin düşük olduğunu yansıtan göstergelerdendir.

• Finansal sağlık değerlendirmesi: Kredi notu yüksek olan bir kişinin finansal hareketlerinin daha az risk içerdiği bilinir. Dolayısıyla yüksek kredi notu kişilerin finansal hareketlerini farklı alanlarda da olumlu yönde etkileyerek bir nevi karne görevi görür.

• Kredi koşulları ve limit: Bankaların müşterilerine sunduğu kredinin limiti ile geri ödeme vadesi ve faiz oranı gibi hususları belirleyen temel faktörler arasında Findeks kredi puanı yer alır. Bu bağlamda kredi puanı yüksek olan bireylerin daha uzun vadede, düşük faiz oranıyla geri ödenecek olan yüksek limitli bir kredi çekmeleri mümkündür.

• Sigorta poliçesi: Yalnızca bankacılık alanındaki işlemlerde değil aynı zamanda sigortacılık sektörüne yönelik olan hizmetlerde de önemli bir ölçüt olarak değerlendirilen kredi notu poliçe risklerinin minimize edilmesinde dikkate alınan parametrelerdendir.

• Kiracı analizi ve kira sözleşmeleri: Günümüzde ev, dükkan, iş yeri sahibi olan bireylerin kira sözleşmesi yapmadan önce kiracılarının kredi notunu sorguladığı örnek durumlar vardır. Bu da kredi notunun kişinin geriye dönük ve mevcut finansal durumunu başarılı bir şekilde yansıtmasından kaynaklıdır.

Kredi skoru nasıl yükseltilir?

Bir banka müşterisinin kredi notunu yükseltmek amacıyla sabırlı, istikrarlı ve bilgili bir şekilde hareket etmesi gerekir. Kredi notunu etkilediği bilinen birden fazla faktör vardır. Buna ek olarak düzenli bir şekilde uygulanan finansal alışkanlıklar ile kredi notu yükseltilebilir. Finansal hareketlerini kontrol altında tutarak aşağıdaki hususlara dikkat eden kişiler Findeks kredi skorunu artırmaya başlayabilir:

• Kredi puanının yükseltilmesi için dikkat edilmesi gereken en önemli alışkanlıklardan biri düzenli olarak yapılan ödemelerdir. Kredi kartı, kredi ve diğer borç ödemelerini zamanında yapan kişiler bankalar tarafından daha az risk taşıyan müşteriler olarak görülür.
• Vadeli / vadesiz mevduat hesaplarında düzenli hareketlerle güncel bakiyesi bulunan kişiler kredi puanını olumlu yönde etkileyen kullanıcılar olarak nitelendirilebilir.
• Kredi kartı veya kredi borcu bulunan kişilerin yapılandırma seçeneğinden yararlanarak düzenli bir ödeme planına uymaları kredi notunun yükseltilmesi bakımından önem arz eden davranışlardandır.
• Farklı türdeki kredi hesaplarına sahip olan müşterilerin bankalar tarafından risk seviyesi düşük kişiler olarak analiz edildiği belirtilebilir.
• Katılım fonu, mevduat hesabı ve döviz hesabı gibi hizmetlerden yararlanan müşterilerin kredi notlarının daha yüksek olması olağandır.
• Banka müşterilerinin otomatik ödeme talimatı hizmetini kullanmaları da kredi skorunu olumlu yönde etkilediği bilinen hareketlerdendir.
• Bir banka müşterisinin özellikle banka / kredi kartı ödemelerini yaparken minimum tutar olan asgari ödemeye bağlı kalmaması da kredi notunun artırılması bakımından önemlidir. Böylelikle borç tutarının gecikme faizine tabi tutulmamasının yanı sıra daha yüksek miktarda ödenerek kısa sürede sıfırlanması mümkün olur.