Trump'ın hamlesi altını vurdu! Alimünyum ve çelik ithalatına yüzde 25 ek vergi

ABD'de Donald Trump'ın rüzgarı altını vurmaya devam ediyor. Alimünyum ve çelik ithalatına yüzde 25 ek gümrük vergisi uygulamaya karar vermesi ile altın fiyatları yükselişe geçti. Peki, ABD2de Trump'ın hamleleri takip edilirken yurt içinde hangi finans gelişmeleri yaşandı? İşte detaylar...

ÖNEMLİ EKONOMİ BAŞLIKLARI

☑ İhracat İklim Endeksi, yıla ihracatın güçlü başladığını gösteriyor. En önemli ihracat partnerimiz Almanya’dan toparlanma sinyalleri var. Birleşik Krallık ve ABD ekonomilerinde ise olumlu seyir devam ediyor.
☑ Sanayi üretim endeksi verileri geldi. Geçen yılın aynı ayına göre %7 oranında artışla, yıllık bazda Şubat 2024’te görülen %11,1’lik artıştan sonra en yüksek seviyesini görüyoruz. Ancak sebebi mevsimsel muhasebeleştirme işlemleri.
☑ İşgücü verilerinde ilginç bir tablo var. Manşette rekor düşük seviye görürken geniş tanımlı işsizlikte rekor yüksek seviyeler görüyoruz. Atıl işgücü oranı Aralık 2024’te yüzde 28,2 seviyesinde sabit kaldı.
☑ BDDK, 2022 yılında yürürlüğe giren makro ihtiyati tedbirler kapsamında getirilen TL kredi kullanımında yabancı varlık sınırını kaldırdı. Alınan sadeleşme kararıyla birlikte şirketler, artık bankalardan kredi kullanırken döviz varlıklarını beyan etmek zorunda kalmayacak.

AJANDA

Türkiye İstatistik Kurumu, geçen yılın aralık ayına ilişkin ticaret satış hacim ve ciro endekslerini açıklayacak.
Hazine ve Maliye Bakanlığı, bono ihalesi ile kira sertifikasının doğrudan satışını gerçekleştirecek.
Fed Başkanı Powell’ın konuşma yapması bekleniyor.

SON 5 AYIN EN YÜKSEK SEVİYESİNDE

2025, ihracat ikliminde iyimserlikle başladı. Ocak ayında talep koşullarında gözlenen güçlenme, son beş ayın en yüksek seviyesinde. En önemli ihracat partnerimiz Almanya’dan toparlanma sinyalleri var. Birleşik Krallık ve ABD ekonomilerinde ise olumlu seyir devam ediyor. Orta Doğu, ihracattaki artışın ana kaynağı. Özellike Suudi Arabistan ve BAE, daralanan Avrupa hikayesinde ihracatımıza can suyu veren iki ülke konumunda. İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat Sektörü İhracat İklimi Endeksi, Aralık 2024'teki 50,9 seviyesinden Ocak 2025’te 51,2’ye yükselerek dış talep koşullarında üt üste 13. ayda da iyileşme yaşandığını gösteriyor. Türkiye’nin en büyük ihracat pazarı Almanya’da üretim, yedi aylık düşüş döneminin ardından yatay seyrederken, Birleşik Krallık ve ABD’de ekonomik aktivite genişleme gösterdi. Orta Doğu bölgesinde ise büyük bir canlanma yaşandı. Suudi Arabistan son bir buçuk yılın en hızlı genişlemesini kaydederken, BAE ve Hindistan’da da üretim güçlü artış gösterdi. Türkiye’nin en büyük 10 ihracat pazarı arasında, İspanya ve Rusya da üretim artışının en belirgin görüldüğü ülkeler oldu.

O ÜLKELERLERDE ÜRETİM GERİLEDİ

Ancak, Avrupa’nın bazı büyük pazarlarındaki zayıflama genel görünümü sınırladı. İtalya, Fransa, Hollanda ve Romanya’da üretim gerilemeye devam etti. Romanya’da görülen daralma, ülkenin 19 aylık anket geçmişindeki en hızlı düşüş olarak kaydedildi. Ekonomik aktivitenin en belirgin zayıflama gösterdiği ülke ise Güney Afrika oldu, burada son üç buçuk yılın en sert daralması yaşandı. Ocak 2025 itibariyle Türkiye’nin ihracat ikliminde bölgesel farklılıklar dikkat çekerken, genel anlamda toparlanma sinyalleri korunmaya devam ediyor. Avrupa’daki zayıf ekonomik aktiviteye rağmen, Orta Doğu’daki gücülü büyümeye ek olarak Birleşik Krallık ve ABD gibi büyük pazarlardaki genişleme, Türk imalat sanayisi için olumlu bir görünüm sunmaya devam ediyor. İhracat pazarlarındaki bu dinamikler, Türkiye imalat sektörü için 2025 yılının ilk çeyreğinde de olumlu seyrini sürdüreceğine işaret ediyor.

TÜİK SANAYİ VERİLERİNİ AÇIKLADI

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Aralık 2024'e ilişkin sanayi üretim endeksi verilerini yayımladı. Takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 7 oranında artış kaydederek, yıllık bazda Şubat 2024’te görülen yüzde 11,1’lik artıştan sonra en yüksek seviyesine ulaştı. Sanayinin alt sektörlerine bakıldığında, madencilik ve taş ocakçılığı sektörü endeksi yüzde 1,8, imalat sanayi sektörü endeksi yüzde 6,8 ve elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektörü endeksi yüzde 11,4 artış gösterdi.
Arındırılmamış sanayi üretim endeksinde yıllık bazda yüzde 8’lik bir yükseliş gerçekleşti. Aylık bazda ise mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi, bir önceki aya kıyasla yüzde 5 arttı. Mart 2023’te yüzde 6,1 olan aylık sanayi üretimi ile karşılaştırıldığında, bu seviye son 21 ayın en yüksek artış oranı olarak kayıtlara geçti. Alt sektörler özelinde, madencilik ve taş ocakçılığı sektörü endeksi yüzde 2,2, imalat sanayi sektörü endeksi yüzde 5,6, elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektörü endeksi yüzde 0,4 yükseldi.

İŞSİZLİK RAKAMLARI DÜŞTÜ

Türkiye’de mevsim etkisinden arındırılmış işsizlik oranı Aralık 2024 itibarıyla yüzde 8,5 seviyesine geriledi. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, işsiz sayısı bir önceki aya göre 39 bin kişi azalarak 3 milyon 26 bin oldu. İşsizlik oranı erkeklerde yüzde 6,9, kadınlarda ise yüzde 11,4 olarak tahmin edildi. İstihdam edilenlerin sayısı 54 bin kişi azalarak 32 milyon 718 bine, istihdam oranı ise yüzde 49,5’e düştü. İşgücüne katılma oranı yüzde 54,1 seviyesinde gerçekleşirken, genç işsizlik oranı bir önceki aya göre 0,5 puan artarak yüzde 16,3’e yükseldi. Genç işsizlik, erkeklerde yüzde 13,1, kadınlarda ise yüzde 22,1 seviyesinde hesaplandı.
Atıl işgücü oranı Aralık 2024’te yüzde 28,2 seviyesinde sabit kaldı. Zamana bağlı eksik istihdam ve işsizlerin bütünleşik oranı yüzde 18,4, işsiz ve potansiyel işgücünün bütünleşik oranı ise yüzde 19,5 olarak ölçüldü. İstihdam edilenlerin haftalık ortalama fiili çalışma süresi değişmeyerek 42,9 saat olarak kaydedildi. İşgücü piyasasında yaşanan daralma ile birlikte geniş tanımlı işsizlik göstergeleri dikkat çekerken, özellikle kadın istihdamında düşük katılım oranları belirleyici olmaya devam etti.

BDDK'DAN SADELEŞME

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), 2022 yılında yürürlüğe giren makro ihtiyati tedbirler kapsamında getirilen TL kredi kullanımında yabancı varlık sınırını kaldırdı. Alınan sadeleşme kararıyla birlikte şirketler, artık bankalardan kredi kullanırken döviz varlıklarını beyan etmek zorunda kalmayacak. Ayrıca, söz konusu sınırın aşılması durumunda uygulanan %500 risk ağırlık şartı da yürürlükten kaldırıldı. BDDK’nın 2022’de aldığı makro ihtiyati tedbirler, TL’nin değerini korumak, finansal istikrarı sağlamak ve şirketlerin dövize yönelmesini engellemek amacıyla yürürlüğe konmuştu. Ancak 2023’ün ikinci yarısından itibaren uygulanan sıkı para politikaları ve faiz artırımları, makro ihtiyati tedbirlerin bir kısmını gereksiz hale getirdi.
Sadeleşme adımının arkasında 3 temel nedenden bahsedebiliriz. İlki şirketlerin finansmana erişiminin kolaylaştırılması. TL kredilerine erişimdeki kısıtlamalar, reel sektörün nakit akışını olumsuz etkiliyordu. Bu adımla birlikte firmaların yatırım ve işletme sermayesi ihtiyacı daha rahat karşılanabilecek. İkinci sebep dövizin üstünde baskının azalmış olması. 2022’de getirilen sınırlamalar, şirketlerin dövize yönelmesini engellemek içindi. Ancak bugün kurda daha istikrarlı bir seyir olduğu için, bu tür kredi kısıtlamalarına olan ihtiyaç azaldı. Üçüncü ve en önemli adım ise dolar kredilerinde görülen artış. TL kredilerine erişimdeki zorluklar, şirketleri son dönemde döviz kredilerine yöneltti. Ancak döviz borçlanmasının artması şirketler için kur riski oluşturuyor. BDDK’nın bu adımı, şirketler için TL kredi kullanmayı yeniden cazip hale getirerek dolar kredilerine olan talebi dengeleyebilir.

TÜRKİYE'YE EN BÜYÜK YATIRIMINI YAPTI

Dünyanın en büyük varlık fonu olan Norveç Varlık Fonu, 2024 yılında Türk şirketlerine 1 milyar 573 milyon 659 bin dolar yatırım yaparak bugüne kadar Türkiye'ye yaptığı en büyük yatırıma imza attı. 44 farklı şirkete yatırım yapan fonun en büyük payını Koç Holding aldı. Koç Holding'in yüzde 0,90'lık hissesine sahip olan fon, bu yatırım için 115,6 milyon dolar ayırdı. Norveç Varlık Fonu’nun en fazla yatırım yaptığı Türk şirketleri; 113 milyon 539 bin dolarla Akbank, 111 milyon 381 bin dolar BİM, 82 milyon 960 bin dolar oldu THY oldu. Ağırlık olarak en fazla Medical Park’ta yatırım bulunuyor. Medical Park’ın %3,10’u Norveç Varlık Fonu’nun.

BAKAN ŞİMŞEK'TEN DEĞERLENDİRME

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, sanayi üretimi ve işsizlik rakamlarını sosyal medya hesabından değerlendirdi. Şimşek, 2024 yılında dış talepteki zayıf seyre ve dezenflasyon sürecinin kısa vadeli etkilerine rağmen Türkiye ekonomisinin üretmeye ve istihdam yaratmaya devam ettiğini vurguladı. Sanayi üretiminin geçen yılın ikinci ve üçüncü çeyreklerindeki daralmanın ardından son çeyrekte yüzde 3,4’lük güçlü bir artış kaydettiğini belirten Şimşek, böylece 2024 yılı genelinde sanayi üretiminin yüzde 0,4 oranında büyüdüğünü ifade etti. Bakan Şimşek, işsizlik oranının 2024 yılı itibarıyla 0,7 puan azalarak yüzde 8,7 seviyesine gerilediğini ve bunun 2012’den bu yana en düşük işsizlik oranı olduğunu belirtti. İstihdamın ise yıllık bazda 984 bin kişi arttığını aktaran Şimşek, Türkiye ekonomisinin program çerçevesinde elde edilen kazanımlar sayesinde bugün çok daha dayanıklı ve makro finansal istikrar açısından daha güçlü bir noktada olduğunu dile getirdi.

ALTIN TRUMP'IN KARARLARI SONRASI YÜKSELMEYE BAŞLADI

Altın fiyatları, ABD Başkanı Donald Trump’ın çelik ve alüminyum ithalatına yeni gümrük vergileri getirmesinin ardından yükselişini sürdürerek ons başına 3.000 dolara yaklaşan seviyelere ulaştı. Küresel piyasalarda artan belirsizlik yatırımcıları güvenli liman olarak görülen altına yöneltirken, külçe altın önceki seansta yüzde 1,7 artış kaydettikten sonra ons başına 2.936 dolar seviyesine kadar yükseldi. Trump, 4 Mart’ta yürürlüğe girecek yeni gümrük vergilerinin yerli üretimi teşvik edeceğini ve ABD’de istihdamı artıracağını belirtti. Ayrıca bu vergilerin daha da yükselebileceği sinyalini veren Trump, ticaret politikalarındaki agresif tutumunu sürdüreceğini ifade etti. Bu açıklamalar piyasalardaki risk algısını artırırken, altın talebinin güçlenmesine neden oldu.
Kaynak: Fintables