Adıyaman'da tütünün alternatifi "lavanta ve şeker otu" olacak

KEMAL KARAGÖZ - Adıyaman Üniversitesi (ADYÜ) ve Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) iş birliğiyle, kentin gelir kaynaklarından tütüne alternatif olması amacıyla lavanta ve şeker otunda (stevia) ilk deneme ekimi yapıldı.

Tarım Ürünleri ve Teknolojisi Fakültesinin sahasında, bu yıl ilk kez, 550 metrekarelik alanda şeker otu ve lavanta bitkisi ekildi. GAP İdaresinin 400 bin liralık ödenekle desteklediği projede, iki üründen kaliteli ve yüksek verim bekleniyor.

Adıyaman Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mehmet Turgut, AA muhabirine yaptığı açıklamada, halk arasında bilinen şeker otu ve lavantanın, tıbbi ve aromatik bitkiler olduğunu belirterek, "Adıyaman, tütünün yoğun olarak ekildiği bir il. Son yıllarda tütünde sıkıntılar var. Acaba biz çiftçilerimize öncü olabilir miyiz, stevia ve lavantayı tütünün yerine koyabilir miyiz diye deneme üretimine başladık." dedi.

Ana vatanı Güney Amerika olan ve stevianın, özellikle Japonya'da üretilip tüketilen tıbbi bir bitki olduğunu dile getiren Turgut, "Şeker pancarından daha düşük verim elde edilmesine rağmen Sakkaroz'dan 300 kat daha çok şeker elde edebiliyoruz. Dekarına yaklaşık bin 200 kilogram kuru yapraklarını elde edebiliyoruz. Dünya nüfusuna baktığımız zaman her 11 kişiden biri diyabet hastası. Ülkemizde de diyabet oranı yüzde 13,7'dir. Dolayısıyla stevia, insülin direncini azaltan, şekeri yükseltmeyen organik bir bitkidir. Şeker otu, hamile kadınların kullanabildiği ve kanserojen olmadığı kanıtlanmış bir bitki. Piyasada da satılıyor." diye konuştu.

- "Çiftçilere öncü olmak istiyoruz

Adıyaman Üniversitesi ve GAP İdaresi arasında yapılan iki proje kapsamında, şeker otu ve lavanta üretimine başladıklarını anlatan Turgut, şöyle devam etti:

"Şeker otunun hasadını da yaptık. Bu bitkiyi bu yıl ektik. Şeker otunun kuru yapraklarını da tüketebilirsiniz. Adıyaman, tütünün yoğun olarak ekildiği bir il. Son yıllarda tütünde sıkıntılar var. Acaba biz çiftçilerimize öncü olabilir miyiz, stevia ve lavantayı tütünün yerine koyabilir miyiz diye deneme üretimine başladık. Bu yıl 550 metrekare alanda bin 50 kök şeker otu ektik. Bu iki ürünü önümüzdeki yıl daha geniş bir alana dikeceğiz. Çiftçilere öncü olmak istiyoruz."

Bu yıl şeker otundan elde ettikleri yaprakları da değerlendirdiklerini ifade eden Turgut, "Yaprakları üniversitede poşetleyip Adıyaman tanıtım günlerinde kullanacağız ve gelen misafirlere ikram edeceğiz. Ben de diyabet hastasıyım ve şeker otunun yapraklarını tüketiyorum" dedi.

Turgut, lavanta bitkisinin de yıllık bir bitki olduğunu ve lavanta yağının sabun, şampuan ve kozmetik sanayisinde kullanıldığını söyledi.

- "İlimizde özellikle iki ürünü tütüne alternatif yetiştirmiş olacağız"

Adıyaman Üniversitesi Tarım Bilimleri ve Teknolojileri Fakültesi Öğretim Üyesi Dr. Muzaffer Kırpık ise bu iki bitkinin ekimini 5 ay önce araştırma merkezinde yaptıklarını ve büyümelerini takip ettiklerini kaydederek, şöyle konuştu:

"Stevianın özellikle bu bölgede çok iyi gelişim gösterdiğini ve biraz sulama yapılması gerektiğini gördük. Lavanta otunun ise fazla su istemediğini, gayet doğal bir şekilde yetiştirildiğini ve bakım yapıldığında yüksek verim alınabileceğini gördük. Ama verimdeki değerleri henüz elde edemedik. Çok kısa sürede bu verilere ulaşmış olacağız. İlimizde özellikle iki ürünü, tütüne alternatif yetiştirmiş olacağız."

- "Lavanta bitkisi ile turizme katkı sağlanabilir"

Özellikle lavanta bitkisinin bazı köylerde turizm açısından çok farklı yönlerden kullanılmaya başlandığını anlatan Kırpık, "Nemrut Dağı'na yakın yerde lavanta yetiştiriciliği yapıldığı taktirde turizme katkı sağlanabilir. Lavantanın karlı bir bitki olacağını düşünüyorum. Ticaretinde hiçbir sıkıntı yaşanmayacak. Bölgemiz kurak ve lavanta bitkisi de çok sulama istemediği için avantajlı olacak. Çok yönlü bir bitki. Değerlendirilmesi gerekiyor." ifadelerini kullandı.