Maden Kanununda değişiklik teklifi TBMM'de (2)

Altın, gümüş ve platin hariç bakır, kurşun, çinko, demir, krom, civa, kalay, kobalt, nikel, alüminyum grubundaki madenlerin yurt içindeki entegre tesislerde metal hale getirilmesi durumunda devlet hakkının yüzde 75'i alınmayacak.

AK Parti milletvekillerince TBMM Başkanlığına sunulan Maden Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi'ne göre; altın, gümüş ve platin madenleri için uygulanan devlet hakkında teşvik indirimi yüzde 25 olarak düzenleniyor. Bu şekilde altın, gümüş ve platin madenlerinden alınacak devlet hakkı miktarı artılıyor.

Teknik elemanların ve yetkilendirilmiş tüzel kişilerin beyanlarına sorumluluk getirilerek, gerçek dışı beyanların önüne geçilmesi amacıyla idari para cezası getiriliyor.

Yetkilendirilmiş tüzel kişiler, hazırladıkları rapor, proje ve her türlü teknik belge veya sundukları bilgi ve belgelerden sorumlu olacak.

Maden ruhsat sahibi veya vekilinin mahallinde yapılan tetkik ve incelemelere katılmaması veya ruhsat sahibince ya da vekilince herhangi bir nedenle tetkik ve incelemelerin engellenmesi halinde 31 bin lira, bu fiillerden herhangi birinin tekrarı halinde ise iki katı tutarında idari para cezası uygulanacak. Mahallinde tetkik ve inceleme gerçekleştirilinceye kadar üretim faaliyetleri durdurulacak.

Kaçak üretim ve izinsiz sevkiyatı düzenleyen madde yeniden düzenlenerek, madenin ocak başı satış fiyatı üzerinden idari para cezası uygulanacak. Ayrıca, kaçak üretim ve sevkiyat kapsamında cezayı uygulayacak idarelere açıklık getiriliyor.

Ruhsat bedellerinin tamamının her yıl ocak ayının sonuna kadar yatırılması zorunlu olacak. Ruhsat bedelinin her yıl ocak ayının sonuna kadar tamamının yatırılmaması halinde, yatırılmayan kısmının iki katı ruhsat bedeli olarak her yıl Haziran ayının son gününe kadar yatırılması gerekecek, aksi halde ruhsat iptal edilecek.
\

- Devlet hakkı yeniden düzenleniyor

Teklifle, devlet hakkına esas ocak başı satış fiyatının alt sınırı yeniden belirleniyor.

Üretilen madenin ham madde olarak kullanılması veya satılması halinde, aynı pazar ortamında madenin işletmelerdeki tüvenan olarak ocak başı satışında uygulanan fiyat, ocak başı satış fiyatı olacak. Madenlerden alınan devlet hakkına esas olan emsal ocak başı satış fiyatı, bölgeler de dikkate alınarak her madene ait ayrı ayrı ve uygulandığı yıl için belirlenerek Maden İşleri Genel Müdürlüğü tarafından ilan edilecek. Ruhsat sahipleri tarafından devlet haklarının beyanında kullanılan ocak başı satış fiyatı, Genel Müdürlük tarafından ilan edilen ocak başı satış fiyatından daha düşük olamayacak.

Ruhsat sahibi tarafından beyan edilen ocak başı satış fiyatı Maden İşleri Genel Müdürlüğü tarafından denetlenecek ve eksik beyanlar tamamlattırılacak. İşletme izni olan maden ruhsatlarından her yıl en az ruhsat bedeli kadar devlet hakkı alınacak. Kaynak tuzlaları, lületaşı ve oltutaşı için düzenlenen ruhsatlardan alınacak devlet hakkında bu şart aranmayacak.

Teklifle, altın, gümüş ve platin hariç bakır, kurşun, çinko, demir, krom, civa, kalay, kobalt, nikel, alüminyum grubundaki madenlerin yurt içindeki entegre tesislerde metal hale getirilmesi durumunda devlet hakkının yüzde 75'i alınmayacak. Böylece madencilik sektörü uç ürün üretimine teşvik ediliyor. Teklifle, metalik madenlerden alınan devlet hakkına ilişkin oranlar ve fiyat aralıkları da yeniden düzenleniyor.

Teklifle, buluculuk talepleri için Ulusal Maden Kaynak ve Rezerv Raporlama Koduna göre hazırlanmış teknik kaynak veya rezerv raporu kriteri getiriliyor.

Ruhsat sahibi, arama ve işletme ruhsatı süresince Ulusal Maden Kaynak ve Rezerv Raporlama Koduna göre hazırlanan teknik raporlar ile kaynak veya rezerv olarak bildirdiği madenlerin bulucusu sayılacak. Bu hakkı talep eden ruhsat sahibine buluculuk belgesi verilecek.

Buluculuk hakkı hesabında kullanılacak ocak başı satış fiyatı, Maden İşleri Genel Müdürlüğü tarafından her yıl belirlenerek ilan edilen ve devlet hakkı ödemelerinde esas alınan ocak başı satış fiyatından daha düşük olamayacak.

Üçüncü kişiler, ihalelik sahalara ilişkin Maden İşleri Genel Müdürlüğü ile veya ruhsat sahibi ile yaptıkları sözleşmeler kapsamında ruhsat sahasındaki görünür rezervi tespit etmeye ve geliştirmeye yönelik yaptıkları faaliyetler sonucunda, tespit ettikleri veya geliştirdikleri görünür rezervde pay sahibi olabilecekler. Görünür rezervi geliştirme hakkına yönelik yapılan sözleşmeler Genel Müdürlüğe başvurulması halinde bilgi amaçlı maden siciline şerh edilecek.

- Süre uzatım başvurusu

Ruhsatlar, sahibinin ruhsat bedellerini ödeyerek müracaatta bulunması ve birleştirmeye konu tüm ruhsatlarının işletme izinli olması şartıyla, düzenlenme tarihi daha eski olan ruhsatta birleştirilebilecek. Diğer ruhsatlar hangi aşamada olursa olsun birleştirilemeyecek. Ancak kamu kurum ve kuruluşlarının ruhsatları hangi aşamada olursa olsun birleştirilebilecek.

Teklifle, işletme ruhsatı ve madenin işletmesine ilişkin düzenlemeler de yapılıyor.

Ruhsatların süre uzatım taleplerinin en geç ruhsat süresinin bitiş tarihinden altı ay önce Maden İşleri Genel Müdürlüğe verilmesi zorunlu olacak. Aksi halde ruhsat süresi uzatılmayacak ve bu alanlar başka bir işleme gerek kalmaksızın ihalelik saha konumuna getirilerek ihale yolu ile ruhsatlandırılacak.

Kum çakıl madenlerinin işletme ruhsatı süresi beş yıl olacak. Diğer grup madenlerin işletme ruhsat süresi on yıldan az olmamak üzere projesine göre belirlenecek. Maden işletme ruhsatlarının süresi, sürenin bitiminden altı ay önce süre uzatma talebinin olması ve uygun bulunması halinde uzatılabilecek.

Kum çakıl maden işletme ruhsat süresini uzatma taleplerinde, işletme ruhsat bedelinin beş katından fazla olmamak üzere büyükşehir belediyesi olan illerde valilik, diğer illerde ise il özel idaresi tarafından belirlenen uzatma bedeli alınacak.

Süre uzatımları dahil toplam işletme ruhsat süresi kum çakıl, tuğla, kiremit ve çimento kili için 30 yılı, ikinci grup madenlerde 40 yılı, diğer grup madenlerde ise 50 yılı geçmeyecek şekilde projesine göre Maden İşleri Genel Müdürlüğü tarafından belirlenecek.

Birinci grup madenlerde 30 yıldan 60 yıla kadar, ikinci grup madenlerde 40 yıldan 80 yıla kadar sürenin uzatılmasına Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı, diğer grup madenlerde ise 50 yıldan 99 yıla kadar sürenin uzatılmasına Cumhurbaşkanı yetkili olacak.

Teklifle, madencilik yapılamayacak nitelikteki küçük alanlara işletme ruhsatı düzenlenmemesi ve bu alanların ruhsattan taksir edilmesi ile taksir edilen ruhsata mücavir sayılmaması yönünde düzenleme yapılıyor.

Muhtemel rezerv alanlarının dördüncü grup maden işletme ruhsat sahalarında 5 yıl, diğer grup maden işletme ruhsat sahalarında 3 yıl içinde görünür rezerv haline getirilmeyen alanlar da taksir edilecek.

Beşinci grup madenlerde 5 yıl olan işletme ruhsatı süresi uzatılabilecek.

Teklife göre, görünür rezervi belirlenen alanlar üzerine maden işletmeciliğine engel olacak şekilde başka grup işletme ruhsatı verilemeyecek. Ayrı ayrı üretilmesi imkanı olmayan farklı gruptaki madenler için üst üste işletme ruhsatı verilmeyecek. Farklı gruptaki ruhsat taleplerinin aynı kişiye ait olması veya talep sahiplerinin aralarında mutabakat sağladıklarını belgelemeleri halinde bu şart aranmayacak.

Beş yıllık dönemde, üretimin en az olduğu herhangi üç yılında yaptığı toplam üretim miktarı, projede beyan edilen bir yıllık üretim miktarının yüzde 30'undan az olması durumunda, ruhsat sahiplerine 77 bin 632 lira idari para cezası verilecek.

İdari para cezasının uygulanmasından başlamak üzere, geriye doğru üç yıllık dönemlerde yaptığı toplam üretim miktarı projede beyan edilen yıllık üretim miktarının yüzde 30'undan daha az olması durumunda da ruhsat sahiplerine 77 bin 632 lira idari para cezası verilecek.

Teklife göre, ihalelik sahalar, ihale edilmeksizin İhtisaslaşmış Devlet Kuruluşlarına, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı onayı ile verilebilecek.

Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü, maden ruhsatı sahipleri ile yaptığı arama ve araştırma tip sözleşmelerinin maden siciline bilgi amaçlı şerh edebilecek.

Teklifle, Türkiye Taş Kömürü ve Türkiye Kömür İşletmeleri uhdesinde bulunan sahaların bölünerek devredilmesi veya mevcut rödovans sahalarının rödovans alanları ile sınırlı olarak yapacakları sözleşmeye istinaden bölünerek devredilmesine imkan tanınıyor.

Rödovans sözleşmeleri, Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğünün izniyle yapılabilecek ve Genel Müdürlük bu sözleşmelere taraf olmayacak.

(Sürecek)