Türk el sanatları dünyada ilgi odağı

DİLARA ZENGİN - Türkiye'nin, yüzde 70'ten fazlasını el sanatları ürünlerinin oluşturduğu kültürel mal ihracatı, 2015-2017 döneminde yüzde 38 artarak 17,8 milyar liradan 24,6 milyar liraya yükseldi.

Dokumacılıktan çiniye, ahşap işçiliğinden cam sanatına Türk kültürünün izlerini taşıyan el sanatları ürünleri, dünya vitrinindeki yerini genişletti.

AA muhabirinin Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerinden derlediği bilgilere göre, görsel sanatlar, mimarlık, tasarım ve el sanatları ürünleri gibi kalemlerden oluşan Türkiye'nin kültürel mal ihracatının toplam mal ihracatı içindeki payı geçen yıl yüzde 4,3 oldu.

Kültürel mal ihracatı, 2015-2017 döneminde yüzde 38 artarak 17,8 milyar liradan 24,6 milyar liraya yükseldi.

Bu dönemde kültürel mal ithalatı ise yüzde 32 artışla 14 milyar liradan 18,5 milyar liraya çıktı. Kültürel mal ithalatının toplam ithalat içindeki payı, geçen yıl yüzde 2,2 olarak kayıtlara geçti.

- El sanatları ihracatının payı yüzde 70'ten fazla

Kültürel alanlara bakıldığında, en yüksek paya sahip el sanatları ürünlerinin ihracat toplamı geçen yıl 17,9 milyar lira olarak gerçekleşti. El sanatlarının toplam kültürel mal ihracatı içindeki payı yüzde 72,7 oldu.

El sanatlarını, yüzde 24 ile görsel ve işitsel medya ihracatı, yüzde 3 ile kitap ve yazılı basın ihracatı takip etti. Görsel sanatlar, gösteri sanatları ve ortak kutlamalar, mimarlık tasarım ürünleri, kültürel miras, arşiv ve kütüphane de kültürel ihracatın yapıldığı diğer alanlar olarak dikkati çekti. Söz konusu ürünler dünyanın dört bir yanına gönderildi.

Kültürel mal ithalatında ise en yüksek payın yüzde 55,2 ile görsel ve işitsel medyada olduğu görüldü. Bu alanda yapılan ithalat 2017'de 10,2 milyar lira olarak hesaplandı.

Kitap ve yazılı basın yüzde 21, el sanatları yüzde 18, görsel sanatlar yüzde 4'lük paya sahip olurken, gösteri sanatları ve ortak kutlamalar yüzde 1, kültürel miras, arşiv ve kütüphane yüzde 0,1, mimarlık tasarım ürünleri yüzde 0,05 ile ithalatın en az yapıldığı alanlar oldu.

- "UNESCO çalışmaları ihracatı artırdı"

Kültür ve Turizm Bakanlığına bağlı Geleneksel El Sanatları ve Mağazalar İşletme Müdürü Gülnur İz Yılmaz, Bakanlığın Döner Sermaye İşletmeleri Merkez Müdürlüğü bünyesinde kurulan mağazalarının geleneksel el sanatlarının araştırılması, geliştirilmesi, üretiminin desteklenmesi, tanıtılması ve pazarlanmasına yönelik çalışmaları yürüttüğünü söyledi.

Yılmaz, 2009'dan bu yana sanal mağazalarından dünyanın her yerine geleneksel el sanatı ürünlerinin satışını yaptıklarını belirterek, "Yurt dışında katılım sağlanan fuarlarda birebir yapılan görüşmeler sonucu, ahşap oyma, ipek dokuma, halı, bakır işleri, ebru, çini ve kuyumculuk sanatları ürünlerinin en çok ihraç edilen ürünler arasında yer aldığı söylenebilir." dedi.

Son yıllarda UNESCO İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirası kapsamında gerçekleştirilen çalışmaların da kültürel mal ihracatını artırdığına işaret eden Yılmaz, bu ve benzeri çalışmalar devam ettikçe kültürel kimliklerin yansıtıcısı olan el sanatlarının uluslararası platformda daha çok yer alacağını dile getirdi.

TÜİK verilerine göre, 2017 yılı itibarıyla kültürel alanlara göre mal ihracatı ve ithalatı şöyle:

2017 İhracat (bin lira) İthalat (bin lira) Toplam 24.658.896 18.473.138 Kültürel miras, arşiv ve kütüphane 1.113 14.881 Kitap ve yazılı basın 762.863 3.954.550 Görsel sanatlar 126.113 779.704 Gösteri sanatları ve ortak kutlamalar 45.657 260.099 Görsel ve işitsel medya 5.801.268 10.190.630 Mimarlık tasarım ürünleri 2.319 8.876 El sanatları 17.919.563 3.264.397