BİZE ULAŞIN
Hem uluslararası devlet ilişkilerinde hem de borçlanan kişiler tarafından kullanılan bir ifadedir. Moratoryum ilan etmek borçlu olan kişinin ödemesi gereken borcu ödeyecek ödeme gücünün olmadığı anlamına gelir. Bir devletin dış borçları ya da ülke içindeki belli grupların yapılandırmaları için de moratoryum ilan edilebilir.
Genel olarak borçlanan bir kişinin ya da kurumun ödeme gücünün yetersizliği nedeni ile borçlarını ödeyemeyeceğini ilan etmesi moratoryumdur. Uluslararası olan hukuki ilişkilerde devletler bir durumu hatırlatmak amacı ile bazı kararlar ilan edebilir. Bu kararlara da moratoryum adı verilir.
Moratoryum ilan etmenin amacı gereksiz olarak yapılan harcamaları azaltmak ya da kısıtlamaktır. İşletmeler mevcut borçlarını ödemek ya da gerekli görülen alımlar için maliyetleri karşılama konusunda moratoryum ilanı durumundan olumsuz olarak etkilenmezler.
İktisat alanında moratoryum, vadesi gelmiş olan borçların yasalar aracılığı ile ya da mahkeme kararlarına bağlı olarak alacaklı ve borçlu taraflar arasındaki tek taraflı borç ertelemesi ya da anlaşmaya varma işlemi moratoryumdur.
Kamu maliyesi alanında ise ödeme güçlüğü yaşandığı durumlarda ve zamanlarda mevcut borç ve ödeme vadesi hakkında yeni bir anlaşma yapılmasıdır. Belli şartlara bağlı olarak hazırlanan anlaşmaya moratoryum adı verilir.
Moratoryum ilanı durumu söz konusu olduğu zaman borçlu olan kişinin mevcut borçları tamamen silinmez. Yapılacak olan işlem yeniden yapılandırma olacaktır. İki taraf arasında anlaşma yapılarak borç miktarında olmasa da vade süresinde bir değişiklik yapılabilir.
Aynı zamanda faiz oranları için de bir değişiklik söz konusu olabilir. Bu sayede borçlu olan kişinin borcunu ödeyebilmesi için ihtiyaç duyacağı bir alan açılmış olur. Alacaklı için de olası bir kayıp durumu ortadan kaldırılır.
Moratoryumun ilan edilmesi bazı durumlara bağlı olarak mümkündür. Bu durumlara örnek olarak sel, deprem, çığ ve benzeri doğal afetler gösterilebilir. Savaş gibi olağanüstü durumlar da moratoryum ilan etmek için bir gerekçedir. Ani bir durum gerçekleşmesi moratoryum ilan etmek için geçerli olan bir sebeptir.
