Vadeli İşlemler Sözleşmesi nedir?

Yatırımcıların sıkça araştırdıkları Vadeli İşlemler Sözleşmesinin İngilizcesi "Forward Contract" olarak belirtilebilir. Bu sözleşmelerde nitelik, miktar, fiyat ve vade gibi dört asgari unsur esas alınır. İşlemlerde nakdi uzlaşı ve fiziki teslimat süreçleri işler. Söz konusu sözleşmeler sayesinde önceden değeri belirlenen malın ileri tarihte bu değerden alım-satımının yapılması mümkündür.

Vadeli İşlemler Sözleşmesi nedir?

Vadeli İşlem Sözleşmesi, vadeli piyasalar ile ilişkilidir. Bu sözleşmeler anlaşma gerçekleştiren taraflara alma veya satma yükümlülüğü getirir. Ancak Vadeli İşlemler Sözleşmelerinin standartlaştırılmış bir miktar ve kalitede olan bir mal için oluşturulduğu unutulmamalıdır. Dolayısıyla Vadeli İşlemler Sözleşmesinde bu malın, kıymetin ya da finansal göstergenin belirlenen ileriye dönük bir tarihte, önceden anlaşılan fiyattan alınması ve satılması söz konusudur. Bu açıklamalar doğrultusunda vadeli işlemler sözleşmelerinin, menkul kıymetin önceden belirlenen fiyat üzerinden alım-satım işlemlerinin gerçekleştirilmesini mümkün kıldığı söylenebilir.

Bir malın belirlenen fiyat üzerinden ileri tarihte alım veya satımının yapılmasını sağlayan Vadeli İşlem Sözleşmelerinin bazı asgari unsurları vardır. Bu dört asgari unsur, borsalarda işlem gördüğü bilinen vadeli işlem sözleşmeleri için belirlenmiş ve standardize edilmiştir. Söz konusu unsurlar aşağıdaki gibi sıralanabilir:

• Vade
• Fiyat
• Miktar
• Nitelik

Borsada Vadeli İşlem Sözleşmelerinin rolü nedir?

Vadeli İşlem Sözleşmeleri ile borsada faaliyet yürütülebilmesi için belirlenmiş olan başlangıç teminatı yani "initial margin", Takas Kurumu'na yatırılmış olmalıdır. Nakit dışı teminat değerlerinin düşmesine bağlı olarak teminat seviyesinin sürdürme teminatının altına düşmesi ile birlikte bir çağrı yapılır. Bu çağrı ile birlikte yatırımcıların teminat tamamlama işlemlerini gerçekleştirmeleri beklenir. Vadeli işlemlerin işleyişine dair bazı bilgiler ise aşağıdaki gibidir:

• Opsiyon sözleşmeleri ile vadeli işlemlerde mevcut vade tarihinde uzlaşma sağlanır. Uzlaşma, nakdi uzlaşı ve fiziki teslimat çerçevesinde gerçekleştirilir.
• Anlaşılan dayanak varlığın el değiştirmesine fiziki teslimat denilir.
• Sözleşme fiyatı ve vade tarihi kapsamındaki cari fiyat arasındaki farkın taraflar arasında el değiştirmesi ise nakdi uzlaşıdır.