BİZE ULAŞIN
Sabah Gazetesi yazarı Faruk Erdem'in yüksek emeklilik maaşı almak için bir formül öneriyor. İşte Erdem'in o yazısı:
İnanması güç ama ülkemizde çok çalışanın ileride emekli maaşının düşme ihtimali var. Özellikle SSK ve Bağ- Kurlular açısından durum böyle iken, memurlar nispeten daha avantajlı. Nedir bu sistem? Anlatıp, çıkış yolunu söyleyelim. Emekli maaşı basit olarak ortalama aylık kazancın aylık bağlama oranıyla çarpılması sonucu bulunuyor. Aylık bağlama oranını gün sayısı belirliyor. Türkiye'de emekli maaşı hesabında 3 ayrı formül uygulanıyor...
1999'a kadar: Aylık bağlama oranı, 25 yıl sigortalılık süresi (9000 gün) için yüzde 76 oldu. 3600 gün için ise yüzde 70 olarak alındı.
2000-2008 arası: Sistem değiştirildi ve 25 yıl için oran yüzde 65'e çekildi.
Ekim 2008 sonrası: Sosyal güvenliğin bir çatı altına toplanması ile 25 yıl için aylık bağlama oranı yüzde 50'ye indi. İşte film de burada koptu. 1999 öncesi sigortalı olanlar Ekim 2008'den sonra çalıştıkları her dönem için maaşlarında kayıp yaşadı. Özellikle asgari ücretten prim ödenmesi durumunda, çalışanın emekli maaşı yılda 30-40 lira azalıyor. 2008'den sonra 10 yıl çalışan, 300-400 lira daha az maaş alıyor.
ARTIRMAK MÜMKÜN
İleride maaşınızın artması için en önemli unsur, gösterilen kazancınızın belli bir seviyenin üzerinde olması. Buradaki sınır ise yaklaşık 3 bin lira... Eğer brüt ücretiniz yaklaşık 3 bin lira ile tavan ücret 6 bin 961 lira 50 kuruş arasındaysa şanslısınız. Bu miktarlarla kazanç gösterilen bir çalışan için maaş yılda yaklaşık 80 liraya yakın artıyor. Yani 2008'den sonra 10 yıl çalışan birinin maaşı 800 lira fazla oluyor. Yaş beklerken çalışanlar için ayrıca kazancı aynı olmak şartıyla çalışılan gün sayısını 30'dan az gösterme alternatifi de var. Bunun için işverenle anlaşmak gerekiyor.
İtirazım var!
Emeklilik hesabı, sisteme dolaylı zarar veriyor. 'Maaşı düşmesin' diye insanlar günü dolduktan sonra kayıt dışı çalışıyor. Emekli aylığı hesabındaki parametreler çok çalışmayı teşvik edici ve erken emeklilik ile kayıt dışılığı önleyici şekilde değişmeli.
Razı olmayın
Yüksek maaşa rağmen işveren asgari ücretten gösteriyorsa razı olmayın. Anlattığımız sisteme göre emekli maaşınız kuşa dönecek. Üstelik alacağınız tazminatın azlığı da cabası. Bu durum işveren için suç, çalışan için ise haklı fesih sebebidir.
Esnafa ve taşerona 2 büyük müjde
Seçim sonrası milyonlarca insanı ilgilendiren 2 düzenleme hayata geçirilecek. Birisi, sayıları 1 milyonu aşan taşeronların izin, kıdem tazminatı ve maaş gibi haklarını koruyacak yasa. Bakanlar Kurulu'nda imzaya açılan tasarı haksızlıkları önleyecek. Bağ-Kur borçlusu milyonlarca esnafa ise sildirme, taksitlendirme ve kolaylıkla ödeme ile emekli olma imkânı gelecek. Bu sayede hastaneye gidemeyen esnaf, sağlık hizmeti de alacak.
