BİZE ULAŞIN
Son dönemde konut fiyatlarındaki artışla birlikte ev sahibi olmak bir hayli zorlaşmıştı. Gayrimenkul geliştiricileri ise konutlarını satabilmek ve konuta erişimi kolaylaştırmak adına yeni bir modele geçti. Vatandaşın tek seferde borca giremediğini gören gayrimenkul üreticileri kademeli satış modeline başladı. Peki konutta kademeli satış uygulaması nasıl işliyor? Burada vatandaşın avantajı ne? Konuyla ilgili detayları Gayrimenkul Uzmanı Mustafa Hakan Özelmacıklı Milliyet’e anlattı.
Konut satışlarının 2023’te bir önceki yıla göre yüzde 17,5 azalarak 1 milyon 225 bin 926 olarak gerçekleştiğini anımsatan Özelmacıklı, kredi ile yani ipotekli satışların 11 yılın en düşük seviyesine geldiğini belirtti. “Şu anda özellikle bankalarda ev sahipliği durumuna göre, evin değerine göre ve evin 0 ya da 2. el olmasına göre kredi kullanım oranlarında farklıklar söz konusu. Lakin 1.000.000 TL aylık yüzde 2.84 faiz oranından 120 ay vadeli bir kredi finansmanı için aylık geri ödemenin yaklaşık 29.421 TL olduğunu ifade edebiliriz” ifadelerini kullandı.
Gayrimenkule ilgi devam etse de konuta erişimin zorlaştığını vurgulayan Özelmacıklı, “Bu da üreticileri konut üretiminde alternatif yöntemler geliştirmeye zorladı diyebiliriz” dedi ve yeni sistemin detaylarını şöyle anlattı:
“Süreç açısından baktığımızda ise kademeli satış, eskiden bildiğimiz ve alışkın olduğumuz kooperatif modelinin bir miktar daha geliştirilmiş modeli diyebiliriz. Önce imarlı bir arsada taslak proje ile üretilebilir konut sayısı, daire tipi ve metrekareleri belirleniyor. Sonrasında konut sahibi olmak isteyenlere daire planına göre arsa payının ön sözleşme ile satışı gerçekleştiriliyor. Bu aşamada kişiler peşin ya da vadeli ödeme alternatiflerini seçebiliyorlar.
Genel olarak ortalama vadede arsa paylarının satışları sonrasında ruhsat alınarak inşaat üretim maliyetleri belirleniyor ve buna göre pay sahiplerinden belli bir kar oranı ile inşaat maliyetlerini ödemeleri isteniyor. İnşaat maliyetinin belirsizliği de bu şekilde aslında ev sahibi olmak isteyen kişinin riski olmuş oluyor. Özellikle günümüzdeki inşaat maliyetlerindeki belirsizlik üretimin önündeki en büyük engel. Tabi satılamayınca da özellikle inşaat üretimi devam ettirilemiyor. Kişiler eğer inşaat maliyetini ödeyemeyecek olurlar ise başta belirlenen oran üzerinden daire inşaatı tamamlanarak satıldıktan sonra paylarını alabiliyorlar.
Bu sistem aslında kooperatif üyelik sistemindeki gibi kişilerin önceden kooperatife üye olarak para yatırmaları, yatırılan para ile arsanın alınması gibi değerlendirilebilir.
