Milyonlarca vatandaşı ilgilendiren ocak zammında Merkez Bankası'nın enflasyon açıklamasının ardından yapılacak zam oranları değişti. Ücretli, kendi hesabına çalışıp emekli olanların aylıkları 2023 yılı Ocak ve Temmuz ayında önceki 6 aylık enflasyon gerçekleşmelerine göre artırılacak. Memur emekli aylıkları ise toplu sözleşme hükümlerine göre Ocak ayında yüzde 15, Temmuz ayında yüzde 10 oranında artırılarak, enflasyon farkları ayrıca ilave edilecek.
Buna göre SSK, Bağ-Kur emekli aylığında 6 aylık enflasyon beklentisi yüzde 40.28'e, memur ve emeklisinde de yüzde 49.27'e çıktı. Bu tabloya göre, SSK, Bağ-Kur emeklisi yüzde 40.28 zammı garantilerken refah payıyla birlikte artışın yüzde 50'yi geçmesi bekleniyor.
Sabah’ın haberine göre, emekli aylığı hesabı sigortalının çalıştığı süre, prim ödeme gün sayısına göre brüt kazancı üzerinden belirleniyor. Prim gün sayısı, sigortalılık süresi arttıkça aylık da artar. 2000'den önce emekli olan SSK'lıların aylıkları katsayı, aylık bağlama oranı, gösterge rakamı kullanılarak hesaplanıyor. 2000-2008 arasındakilerin aylıklarında güncelleme katsayısı, aylık bağlama oranı dikkate alınırken, 2008 sonrası emekli olanlarda ise aylık kazancın ortalaması, bağlanma oranıyla çarpılıyor.
Milyonları ilgilendiren zam, refah payı, aylık hesabında merak edilen bazı soruların yanıtları şöyle:
İŞTE OCAK AYINDAKİ EN DÜŞÜK EMEKLİ AYLIĞI
1- Emekli aylıklarında enflasyon farkı nasıl hesaplanıyor?
Emekli ve memur maaş, aylık zammı Ocak-Temmuz aylarında 6 aylık enflasyon farkı
oranına göre belirleniyor. Ocak ayında Aralık ayı enflasyon rakamlarının
açıklanmasıyla birlikte Haziran ayına göre 6 ayda yaşanan enflasyon artışına
göre hesap yapılıyor; Enflasyon farkı=maaş/ücretlerdeki artış oranı-enflasyon
oranı sonucunda (-) negatif, enflasyon farkı=enflasyon oranı-maaş/ücretlerdeki
artış sonucunda (+) çıkması pozitif sayı olması durumunda maaş, ücretlere
"enflasyon farkı" olarak ilave yapılıyor. 2023 yılı enflasyon tahmini
yüzde 68.01 revize edilirken TÜFE'nin 1895,91 seviyesine yükselmesi bekleniyor.
Bu durumda, 2023 yılı ikinci 6 aylık (Temmuz-Aralık) TÜFE oranının
1.68/1.1977=1,402688) yüzde 40.27 olması bekleniyor.
2- SSK, Bağ-Kur, Emekli Sandığı emeklileri ve memurlar ne kadar zam alacak?
SSK, Bağ-Kur emeklileri yüzde 40.27 zammı cebine koyarken
refah payı ya da oransal artışla yılbaşında yapılacak zam yüzde 50'yi geçecek.
Memur ve memur emeklileri için 3 aylık enflasyon farkı yüzde 31.33
olurken, yüzde 15 sözleşme zammıyla birlikte artış yüzde 52'yi geçecek.
3- 7500 lira olan en düşük emekli maaşı ne kadar olacak?
Bu yılın başında yüzde 114'ün üzerinde artışla 3500 liradan
7500 liraya çıkan en düşük emekli aylığının 10 bin lirayı geçmesi bekleniyor.
Bugün itibariyle yaklaşık 6 milyon emekli 7500 lira alırken önemli bölümünün
kök aylığı bu tutarın altında bulunuyor. En düşük emekli aylığında artış için
Meclis düzenlemesi gerekiyor. Kök aylık üzerinden mi yoksa kademeli bir artış
mı yapılacağı önümüzdeki günlerde netleşecek. Yılbaşında emekli olacaklar
aylıklarını yüzde 68.01 enflasyon ve 1.35'lik büyüme farkıyla birlikte yaklaşık
yüzde 70 artışla alacak.
4- Emekli aylığı hesaplanırken neler dikkate alınıyor?
Emekli
aylığı hesaplama yöntemi, sigortalının çalıştığı süre, prim ödeme gün sayısına
göre belirlenir. Hesap yapılırken öncelikle aylık brüt kazanç belirlenir. Brüt
kazancı, Sosyal Güvenlik Kurumu'na bildirilen ücretlerin toplamına eşittir.
Ardından prime esas kazanç belirlenir. Hesap yapılırken prim ödeme gün sayısı
dikkate alınır. Hesap yapılırken prim ödeme gün sayısı, sigorta süresi arttıkça
aylık da yükselir.
5- Emekli aylık hesabı sigorta kolları ve yıllara göre değişir mi?
Aylık
hesabında 2000 öncesi, 2000-2008 ve 2008 sonrası olmak üzere 3 dönem esas
alınır. Bu tarihlerde yapılan yasal değişiklik nedeniyle hesaplamada farlılık
gösteriyor. SSK'lılarda aylık hesabında kat sayı, aylık bağlama oranı ve
gösterge rakamı kullanılıyor. 2018 yılında emekli olacak çalışan için esas
alınacak değerler 2017 yılına ait olacaktır. Emekli olacağı yıldan bir önceki
yıla ait değerler dikkate alınarak. Gösterge rakamının hesaplanması için
kişinin yıllık ortalama kazancı hesaplanır. Çalışanın son 10 yıllık kazancı
değerlendirilir. Yıllık ortalama kazanç hesaplanır. Burada bulan değer gösterge
tablosu ile karşılaştırılarak en yakın değer, gösterge rakamı olarak kabul
edilir.