Piyasalarda işlemler, limitli, limitsiz, fiyatlı ve fiyatsız gibi çeşitli emirler verilerek gerçekleştirilir. Dengeleyici emirler de bu emir türlerinden biridir. Diğer emirler ise şunlardır: Limit Fiyatlı Emirler, Piyasa Fiyatlı Emirler, Piyasadan Limite Emirler. Her bir emir türü ve uygulanması piyasaların açık olduğu saatler arasında yapılır. Bu saat aralığı 09:40 ile 18:05 arası olarak belirlenmiştir. Gün Ortası Tek Fiyat Seansı emir toplama süreci olarak kabul edilir. Bu süreç 13:00 ve 13:55 arasıdır. Peki dengeleyici emir ve limit fiyatlı dengeleyici emir nedir?
Dengeleyici emir nedir?
Yalnızca açılış ve kapanış seansları arasında geçerli bir emir türüdür. Bu süreçlerde fiyatlarını oranlarını belirleyen bir düzenlemedir. Tek fiyat adlı sistemin uygulandığı tüm seans belirleme süreçlerinde kullanılır. Bu sistemin uygulanması halinde bazen eşitlik yaşanabilen durumlar olur. Bu noktada eşleşme fiyatı belirlenmesi konusunda başka uygulamalara gereksinim duyulur.
Belirlenmiş olan eşleşme fiyatının seviyesinde karşılanmadan kalan emirlerdir. Onlarla eş zamanlı olarak işlem yapmak üzere girilir. Eşleşme fiyatından kalan emirlere dönüşme durumları da vardır. Aralarındaki önceliğin sıralamaları emrin sisteme giriş vaktine göre değişkenlik gösterebilir.
İki tarata açılış seviyesinde olan limit fiyatlı emirler bitince hem alış hem de satış tarafında olan dengeleyici emirler karşılaşır. Bu karşılaşmanın ardından açılış fiyatı üzerinden işleme dönüşürler.
Limit fiyatlı dengeleyici emir ne işe yarar?
Açılış ve kapanış seansı zamanlarına dahil olarak kullanılan emirlerdir. Emir sıralaması olarak piyasa, limit fiyatlı ya da piyasadan limite emirlerden sonra gelir. Eşleşme fiyatının belirlenmesi noktasında etkin değildir.
Fiyatın değil miktarın belirlendiği bir emir türüdür. İşlem yapmak için verilirler. Dört farklı geçerlilik süresi bulunur. Bu süreler şu şekilde adlandırılır: Tarihli, günlük, KIE (Kalanı İptal Et), İKG (İptale Kadar Geçerli).
Kalanı İptal Et emirleri, satış gerçekleşmediği takdirde kalanı geri alabilmeyi sağlar. Oldukça avantajlı bir emir türüdür. Çünkü bu türde karşıda eşleşecek herhangi bir emir kalmadığı zaman bekletme gerçekleştirilebilir. İptale Kadar Geçerli olan emirlerde ise işlem görmeden önce kalan miktarlar iptal edilir.
Tarihli olan dengeleyici emirler, önceden belirlenen geçerlilik tarihi belirtilerek girilen emirlerdir. Herhangi bir farklı durum bildirilmediği sürece gün boyunca geçerli kabul edilen emirler de günlük emirler olarak geçer.