İspanya'da seçim sonrası zor dönem

Gawin Hewitt

BBC Avrupa Editörü

Seçim kampanyalarını takip ederken bazen, adayların kendilerini bekleyen görevlerin ağırlığını bilmelerine rağmen iktidara gelme arzularına şaşıyorum.

İspanya'da seçim zaferini kazanan merkez sağcı lider Mariano Rajoy'un durumu da böyle.

Yıllar süren işsizlik, ekonomik küçülme ve kamu harcamalarında yapılan kesintiler, ona iktidar koltuğunu sundu.

Görevindeki ilk günden itibaren tehlikeli bir süreç onu bekliyor.

Euro bölgesinde borç krizi, böylece Portekiz, İrlanda, İtalya, Yunanistan ve İspanya'da iktidarda olan liderleri bir şekilde yerinden etmiş oldu.

Fırtınanın ortası

İspanya şu an itibariyle fırtınanın tam ortasında. Geçen hafta ülkenin borçlanma maliyeti yüzde yedi gibi sürdürülmesi güç bir seviyeye çıktı.

Ülkedeki gazeteler önümüzdeki günlerin ve haftaların çetin geçeceğini ilan ediyorlar.

El Pais "İspanya fırtınayla yüzleşecek hükümetini seçti" diyor.

Tasarruf önlemleri sürecek, bunu kestirmek hiç güç değil. İspanyollar eğitim ve sağlık harcamalarının kesintiye gidilecek olmasını kabullenmişe benziyorlar.

Ancak acil olarak uygulanacak önlemlerin detayları seçim sürecinde ortaya çıkmadı.

Rajoy "ciddi" ve "derinlemesine" tasarruf yapılacağını belirtmişti.

Maaş artışlarının enflasyon oranıyla bağının kaldırılması ve maaş görüşmelerinin sektör bazında değil, şirket bazında yapılması gündemde.

Tek dokunulmaz, emeklilik maaşları olacak.

Rajoy'un, İngiltere'de Başbakan Cameron tarafından uygulanan tasarruf programını yakından incelediği ve kesintiler hakkında çok açık olmanın zararlarını iyi bildiği söyleniyor.

Hatta kendisine, detaylardan kaçınıp oy verenleri kandırdığı yönünde eleştiriler yöneltildi.

Yeni başbakan, sessizliğini uzun süre koruyamayacağını biliyor.

Bu yüzden finans piyasalarına kendisine zaman vermeleri çağrısında bulundu.

20 Aralık'tan önce göreve gelmeyecek olsa da vereceği mücadele, Avrupa Birliği ve IMF'ye kurtarma yardımı için gitmek zorunda kalmamak olacak.

Ürkütücü kriz

İspanya krizi gerçekten ürkütücü. Son üç yılda ekonomik büyüme durdu. Ülke daralmaya doğru ilerliyor olabilir.

Her beş çalışandan biri işsiz. Gençlerin ise yüzde ellisi işsiz. Ve büyük çoğunluğu öfkeli.

İş bulabilmek için Almanya'ya, İngiltere'ye giden birçok genç var.

Rajoy yerel hükümetlerin harcamalarını dizginlemeye çalışacak. Yapısal reformlar gündeme gelecek, işe alma ve işten çıkarmalar kolaylaşacak, şirket kurmak da.

Cevabı bilinmeyen soru, borcu azaltacak ekonomik büyümenin nereden kaynaklanacağı.

İnşaat ve emlak balonlarının patlamış olduğu aşikâr, ama düşüş hala sürüyor.

Bu arada kimse İspanyol bölgesel bankalarının emlak borcuna ne derece maruz kaldığını bilmiyor.

Bankalar 176 milyar euroluk sorunlu borcun alacaklısı durumda. Ve insanlar evlerinden tahliye edilmeye devam ediyorlar.

Hemen her gün icralara direnen, internet üzerinden örgütlenmiş eylemciler haberlere taşınıyor.

Euro bölgesi borç krizinin reçetesi ne?

İspanya süregelen borç krizinin en temel sorunlarından birine odaklanmamıza yol açıyor:

Almanya kökenli “tasarruf ve yapısal reform” reçetesi, hastayı iyileştiriyor mu, yoksa içinde çıkılmaz bir çöküşe mi itiyor?

Ülke dışından müdahale konusundaki hassasiyet de dikkat çekmekte.

Rajoy, Avrupa'nın liderlerinin Brüksel ya da Berlin tarafından değil, halk tarafından seçilmesi gerektiğini söylüyor.

Geçtiğimiz hafta İrlanda bütçesinin ülkedeki siyasetçilerden önce Alman meclisinde ortaya çıkması, İrlanda'da büyük öfke uyandırmıştı.

Bu hafta Avrupa Komisyonu'nun bütçe denetimi konusunda daha da bastırması, hatta bütçe taslaklarının bile yetkililerce görülebilmesi yönünde karar alması bekleniyor.

Komisyondan bir yetkilinin "Tabii ki ulusal meclislerin ve ulusal egemenliğin ayağına basacağız" dediği kulislerde yankılanıyor.

Seçmenlerin buna tepkisinin ne olacağını ise zaman gösterecek.

Rajoy seçmenlerden oy isterken "içinde bulunduğumuz dönem İspanya için çetin geçti" demişti. Çetin günlerin süreceğini gizlemedi.

Ancak belirsiz olan, finans piyasalarının yeni başbakana zaman tanıyıp tanımayacağı ve İspanya'nın kurtarma yardımı almak zorunda kalıp kalmayacağı.