Petrolde İran paniğinin 3 nedeni

Enis Şenerdem

BBC Türkçe

İran'ın nükleer program konusunda Batı'yla vardığı uzlaşmanın ardından Tahran'a uygulanan petrol ihracatı yasağı kaldırıldı.

İran'a yaptırımların kalkması haberiyle birlikte küresel piyasalarda petrol fiyatları da yeni dip seviyelere geriledi ve Brent petrolün varil fiyatı 28 dolar seviyesine kadar indi.

ANALİZ - PETROLDE DÜŞÜŞ HANGİ ÜLKEYİ NASIL ETKİLİYOR?

İran'ın piyasalarda yarattığı yeni satış dalgasının ise üç temel nedeni bulunuyor.

1- Dünyanın en büyük petrol üreticilerinden birisi geri dönüyor

İran, 157 milyar varil kanıtlanmış petrol rezerviyle dünyanın en büyük petrol rezervine sahip dördüncü ülkesi konumunda.

Tahran'ın petrol üretimi de 2014'te günlük 3,38 milyon varil seviyesindeydi.

İran, yaptırımlara karşın en büyük 10 petrol üreticisi arasındaki yerini korumayı başardı.

Zaten arz fazlası ve Çin'deki ekonomik yavaşlamanın tetiklediği talep düşüşü ile düşüş trendinde olan petrol fiyatları, İran'dan gelebilecek olan ilave arz ile bir kez daha baskı altına girdi.

İsviçreli UBDS bankasının enerji piyasaları analisti Giovanni Staunovo, yatırımcılara gönderdiği piyasa notunda, "İran'ın piyasaya dönüşü daha kötü bir zamanda olamazdı. Yatırımcılar en kötü senaryoyu göz önünde bulundurarak hareket edecektir" diyor.

2- Yeni satış dalgası için mazeret

Petrol fiyatlarında düşüş yeni bir gelişme değil. Son 1,5 yıl içerisinde Brent petrolünün varil fiyatı yüzde 70'ten fazla düştü.

Sadece Ocak ayının başından bu yana yaşanan düşüş ise yüzde 20'nin üzerinde.

JP Morgan, Goldman Sachs ve Morgan Stanley gibi yatırım bankaları petrolün 20 dolar seviyesinin altına gerilemesinin olası olduğu uyarıları yapıyorlardı.

Petrolde düşüş trendinin devam edeceği beklentisi varken İran haberinin gelmesinin, yatırımcılar için yeni satış dalgasının mazereti olduğu ifade ediliyor.

3- OPEC'te işler zorlaşıyor

Yatırımcıları endişelendiren ve petrolde yeni satış dalgasını tetikleyen bir diğer konu ise Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü'nde (OPEC) karar almanın daha da zorlaşacağı endişesi.

İran'ın yeniden petrol ihracatına başlamasıyla OPEC içerisinde etkinliğinin de artması bekleniyor.

Dünyanın en büyük ikinci petrol üreticisi Suudi Arabistan da OPEC üyesi.

Tahran ile Riyad arasındaki ilişkiler önce Yemen krizi, ardından da Suudi Arabistan'ın Şii din adamı Şeyh Nimr El-Nimr'i idam etmesiyle iyice gerilmişti.

Petrol fiyatlarını dengelemek için üretimi kısması mümkün olan OPEC'te İran ve Suudi Arabistan'ın uzlaşı içerisinde bir karar almasının giderek zorlaştığı düşüncesi hakim.