BİZE ULAŞIN
Türkiye otomotiv pazarı, son yıllarda sergilediği satış performansıyla dikkat çekiyor. 2010’dan bu yana 750 bin adedin altına düşmeyen satışlar sayesinde araç parkı 18 milyon adedin üzerine çıktı. Buna karşın Türkiye dünyanın en pahalı akaryakıtının satıldığı ülkelerde zirveye oynuyor.
EPDK fren yaptırdı
Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu’nun (EPDK) devreye girmesiyle fiyatlardaki zirve yarışı durdu. EPDK, İstanbul için tavan fiyat belirleyerek benzinin 5.08 lira, motorinin ise 4.42 liranın üzerine çıkmasını engelledi. 2 ay süreyle geçerli olacak tavan fiyata rağmen akaryakıttan alınan yüksek vergiler, benzin ve motorini tüketicilerin en büyük gider kalemleri arasına yazmasına neden oluyor.
Akaryakıt fiyatları büyük ölçüde ham petrol fiyatlarına bağlı olarak belirleniyor. Ham petrol ise dolardaki harekete oldukça duyarlı. 2005 yılının başında ham petrolün varil fiyatı 50 dolardan işlem görüyordu. Bu dönemde dolar kuru 1.36 lirayken bir litre benzine 2.30 lira, motorineyse 1.86 lira ödemek yeterliydi.
Ham petrol 99 dolar
Aradan geçen 10 yılın ardından ham petrolün varil fiyatı 100 dolar seviyesine kadar ulaştı. Belli dönemlerde 140 dolara kadar ulaşan petrol fiyatı, bugün itibariyle 99 dolardan işlem görüyor. Yani 10 yılda ham petrolün varil fiyatı yüzde 100 yükseldi. Aynı dönemde dolar kuru yüzde 64 artışla 2.23 lira seviyesine ulaştı.
Türkiye’de özellikle de son 2-3 yılda yaşanan fiyat artışları kafa karıştırıyor. 2012’den bu yana 100 dolar seviyesinde tutunan ham petrol fiyatlarına karşın benzin ve motorine ciddi miktarda zam yapıldı. 2012’de benzin 4.31, motorinse 3.79 liradan satılıyordu. Ham petrol varil fiyatı sabit kalmasına rağmen 2012’den bu yana benzine yüzde 17.6, motorine ise yüzde 16.6 oranında zam yapıldı. Üstelik EPDK’nin tavan fiyat uygulaması olmasaydı artış çok daha fazla olacaktı.
Oran düştü vergi arttı
Akaryakıt fiyatından hem ÖTV hem KDV alınıyor. 2001’de litresi 2.30 liradan satılan 95 oktan benzinin yüzde 74’ü yani 1.71 lirası vergiydi. Aradan geçen zamanda akaryakıttaki vergi oranları düşürüldü. Buna rağmen fiyatlardaki artış, ödenen vergiyi yükseltiyor. Bugün 5.07 liradan satılan benzindeki vergi oranı yüzde 62’ye kadar geriledi. Fakat benzinden alınan toplam vergi tam 3.14 liraya yükseldi. Bir başka deyişle 10 yıl içinde vergi oranları 12 puan düşürülse de, devletin kasasına litre başına fazladan 1.43 lira girmeye devam ediyor.
En pahalı Beş ülkeden biri
Takvimler 2002’i gösterirken 95 oktan benzinin litre fiyatı 1.64 liraydı. O dönemde dolar ise bugünün parasıyla 1 lira seviyesindeydi. Bu dönemden 2014’e kadar benzine gelen zam oranı TL bazından yüzde 210’u buldu. Bu artış Dolar bazında ise yüzde 129 olarak gerçekleşti. Böylelikle Türkiye benzinin en pahalı olduğu 5 ülke arasına girdi.
En çok zam motorine
Bugün bir litre benzin 5.08, motorin ise 4.42 liradan satılıyor. Benzinin fiyatı son 10 yıl baz alındığında ise yüzde 120.4, motorinin litresiyse yüzde 137.6 pahalılaştı. Bir başka değişle, 2005’te 50 litrelik bir depoyu 95 oktan benzinle doldurmanın maliyeti sadece 115 lirayken, bugün itibariyle 253.5 liraya yükseldi. Motorindeyse durum daha da vahim. 2005’te 50 litre motorine sadece 93 lira ödemek yeterliyken bugün itibariyle aynı işlem için tam 221 lira gerekiyor.(BUGÜN)
