24 Şubat önemli ekonomi başlıkları: Almanya seçimler, Borsa İstanbul, Bakan Şimşek'ten açıklama

ABD'de Trump'ın hamleleri yakında takip edilmeye devam ediliyorken Avrupa'da Almanya'da yapılan federal seçimle takip edildi. Türkiye ise Borsa İstanbul'da yüzde 2'lik düşüş ve devlet hastanelerindeki muayene ücretleri gündemdi. İşte Şubat'ın son haftasında öne çıkan ekonomi başlıkları...

☑ Cuma günü Borsa İstanbul’da yaşanan %2’lik düşüş, yetkilileri harekete geçirdi. İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı, borsadaki ani fiyat hareketleriyle ilgili yanıltıcı haberler yapanlara yönelik resen soruşturma başlatırken, Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) da olağan dışı fiyat hareketlerine yönelik inceleme başlattı.
☑ Almanya’da yapılan federal seçimler, CDU/CSU’nun birinci parti çıkmasına rağmen karmaşık bir tablo ortaya koydu. SPD tarihindeki en düşük oy oranlarından birini alırken, aşırı sağcı AfD %20’ye yaklaşarak gücünü ikiye katladı. Koalisyon senaryoları şekillenirken, hükümetin nasıl kurulacağı belirsizliğini koruyor. Bütçe disiplini, göç politikaları ve savunma harcamaları gibi konular masadaki en büyük tartışma başlıkları.

☑ Washington, Ukrayna’ya yapılacak ekonomik desteği ağır şartlara bağlamak istiyor. ABD’nin sunduğu teklif, Ukrayna’nın madencilik, altyapı ve liman gelirlerinin %50’sinin ABD’ye ait bir fona aktarılmasını içeriyor. Zelenski bu teklifi “ekonomik şantaj” olarak nitelendirirken, Trump yönetimi ise yatırım odaklı bir model sunduklarını savunuyor. NATO üyeliği konusunda bir ilerleme sağlanmazken, Ukrayna için müzakereler giderek çıkmaza giriyor.
☑ Devlet hastanelerinde muayene ücretleri 20 TL’ye düşürüldü, birinci basamak sağlık hizmetlerinde ise tamamen kaldırıldı. Özel hastanelerde 50 TL olarak korunan katılım payı dışında, vatandaşların sağlık hizmetlerine erişiminin kolaylaştırılması hedefleniyor.

AJANDA

1️⃣ Cumhurbaşkanı Erdoğan, Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'nde Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov'u kabul edecek, Kabine Toplantısı'na başkanlık edecek.
2️⃣ Türkiye İstatistik Kurumu, 2024 yılına ilişkin evlenme ve boşanma istatistikleri ile şubat ayı hizmet, perakende ticaret ve inşaat güven endekslerini açıklayacak.
3️⃣ Teknosa ve Gedik Yatırım, yıllık finansal sonuçlarını duyuracak.

BORSA İSTANBUL'DA YÜZDE 2'LİK DÜŞÜŞ

Borsa İstanbul’da cuma günü yaşanan olağanüstü fiyat hareketleri ve %2’lik düşüş, hem kamu otoritelerini hem de piyasa aktörlerini harekete geçirdi. İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı, borsadaki sert fiyat dalgalanmalarına neden olan, yanıltıcı ve maksatlı haberleri yayanlar hakkında resen soruşturma başlatıldığını duyurdu. Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) da Borsa İstanbul’da yaşanan fiyat hareketlerine yönelik inceleme başlattığını açıklayarak, piyasanın güven ve istikrarını bozacak her türlü manipülatif işlem ve haberle ilgili hukuki süreçleri işleteceğini vurguladı.

JET YANIT GELDİ

Öte yandan, borsadaki düşüşün ardından sosyal medyada gündeme gelen iddialara Yapı Kredi Yatırım’dan yanıt geldi. Kurum, yatırımcılardan gelen emirlerin borsaya iletilmesi dışında bir müdahalelerinin olmadığını belirterek, Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası’nda (VİOP) en yüksek alıcı konumunda olduklarını ifade etti. Yapı Kredi Yatırım, haklarında ortaya atılan iddiaların asılsız olduğunu ve şirket itibarını zedeleyici yanlış bilgilere karşı her türlü yasal hakkını kullanacağını açıkladı.

SANDIK ALMANYA'DA KAFALARI KARIŞTIRDI

Dünkü seçimlerde muhafazakâr CDU/CSU ittifakı, oyların yaklaşık %30’unu alarak Olaf Scholz’un yerine Friedrich Merz’in şansölye olmasının önünü açtı. Ancak sandık sonuçları, Almanya’nın önünde karmaşık bir siyasi tablo yaratıyor. Sosyal demoratklar (SPD), tarihindeki en kötü seçim sonuçlarından birini alırken, aşırı sağcı AfD %20’ye yaklaşarak tarihinin en yüksek oy oranına ulaştı ve meclisteki gücünü neredeyse iki katına çıkardı. Katılım oranı, ülkenin 35 yıl önce yeniden birleşmesinden bu yana ilk kez %84 gibi olağanüstü bir seviyeye ulaştı. Ancak ortaya çıkan tablo, siyasi istikrardan çok uzun sürecek bir pazarlık dönemine işaret ediyor. Merz liderliğindeki CDU/CSU, SPD ile büyük koalisyon (grand coalation) kurmayı hedeflese de bu, FDP ve BSW’nin parlamentoya girip girmemesine bağlı. Eğer bu partiler %5 barajını aşamazsa CDU/CSU ve SPD yalnızca küçük bir çoğunlukla hükümet kurabilir, ancak barajı geçmeleri halinde karmaşık üçlü koalisyon senaryoları devreye girecek.

KOALİSYON GÖRÜŞMELERİ

Göç politikaları, bütçe disiplini ve savunma harcamaları gibi konular koalisyon görüşmelerinde büyük anlaşmazlık yaratacak. Merz, Almanya’nın sınır güvenliğini artırma ve iltica başvurularını sıkılaştırma politikalarından taviz vermeyeceğini vurgularken, SPD ve Yeşiller bu yaklaşımların Avrupa hukuku ile çeliştiğini savunuyor. Almanya’nın bütçe açığını sınırlayan borç freni düzenlemesi de kritik pazarlık maddelerinden biri olacak. Mevcut sistem federal hükümete yalnızca küçük açıklarla bütçe yönetme şansı tanırken, Almanya’nın altyapı yatırımları ve savunma harcamaları için ciddi bir borçlanmaya ihtiyacı var. NATO’nun %2’lik savunma harcaması hedefini (bu bile yeterli gözükmüyor) karşılamak için Almanya’nın 2028’den itibaren her yıl en az 30 milyar euro ek finansman bulması gerekecek ve CDU/CSU’nun önerdiği bütçe kesintileri bu ihtiyacı karşılamakta yetersiz görünüyor.

UKRAYNA ZOR BİR KARARIN EŞİĞİNDE

ABD ve Ukrayna arasındaki müzakereler, Washington’un Kiev’e sunduğu ağır ekonomik şartlar nedeniyle gerilimli bir hal aldı. Trump yönetimi, Ukrayna’ya sağlanacak desteği, ülkenin madencilik, altyapı ve liman gelirlerinin %50’sinin ABD’ye ait bir fona aktarılması koşuluna bağlamak istiyor. ABD Hazine Bakanı Scott Bessent, bu ortaklığın Ukrayna’nın savaş sonrası ekonomik büyümesini hızlandıracağını ve yatırımcı güvenini artıracağını savunurken, Zelenskiy yönetimi bu teklifi “ekonomik şantaj” olarak değerlendiriyor. Ukrayna, bu fonun ülkenin bağımsızlığını zedeleyebileceğinden endişeli ve NATO üyeliği gibi somut güvenlik garantilerinin de anlaşmaya dahil edilmesini talep ediyor.

Zelenskiy, Ukrayna’nın NATO üyeliğinin garanti altına alınması halinde görevinden çekilmeye hazır olduğunu açıklasa da, Trump yönetimi bu seçeneği kesin olarak reddetti. ABD’nin teklifini kabul etmemesi halinde Ukrayna’nın askeri destek ve Starlink uydu hizmeti gibi kritik unsurları kaybedebileceği iddiaları güçlenirken, Kiev önündeki sınırlı seçeneklerle diplomatik bir çıkmazda. ABD ise anlaşmanın, Ukrayna’nın geleceğini güvence altına alacak bir yatırım modeli olduğunu savunuyor. Taraflar arasında nasıl bir uzlaşma sağlanacağı belirsizliğini korurken, bu müzakereler yalnızca Ukrayna’nın ekonomik geleceğini değil, Avrupa’daki jeopolitik dengeleri de etkileme potansiyeli taşıyor.

UP-TİCK RULE UYGULANACAK

📌 Sermaye Piyasası Kurulu’nun kararı doğrultusunda, BIST 50 Endeksi’nde yer alan paylarda 24 Şubat 2025 tarihli seansta açığa satış işlemlerinde yukarı adım kuralı (up-tick rule) uygulanacak. Buna göre, açığa satış işlemleri en son gerçekleşen fiyatın üzerinde bir seviyeden yapılabilecek. Ancak, eğer son fiyat bir önceki işlem fiyatından yüksekse, açığa satış en son fiyat seviyesinden de gerçekleştirilebilecek. Gün içindeki kısa vadeli satış işlemlerinin de açığa satış kapsamında olduğu hatırlatılarak, emir iletiminde açığa satış seçeneğinin işaretlenmesi gerektiği vurgulandı.

ONLARDAN KATILIM PAYI ALINMAYACAK

Sağlık hizmetlerinde katılım paylarına yönelik düzenleme Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Yeni düzenlemeye göre, birinci basamak sağlık hizmetlerinde hekim ve diş hekimi muayenelerinden katılım payı alınmayacak. Devlet hastanelerinde ise katılım payı 20 lira olarak belirlenirken, daha önce 45 lira olan eğitim ve araştırma hastaneleri, tıp fakülteleri ve diş hekimliği fakültelerindeki muayene ücretleri 20 liraya indirildi. Özel hastanelerde ise katılım payı değişmedi ve 50 lira olarak korundu.

BAKAN ŞİMŞEK'TEN AÇIKLAMA

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ekonominin dönüşümü için yapısal reform yol haritasını açıkladığını hatırlatarak, mali disiplinin korunacağını, vergi adaletinin sağlanacağını ve ekonomide yeşil ile dijital dönüşümün hızlandırılacağını vurguladı. Şimşek, sanayide dönüşüm ve yerel kalkınma hamlesiyle ülke genelinde refah seviyesinin ve üretim gücünün artırılacağını belirterek, fiyat istikrarı, sürdürülebilir cari açık ve dengeli büyüme hedeflerine ulaşılacağını ifade etti.

ABD-RUSYA CEPHESİNDE NELER OLUYOR?

ABD ve Rusya arasındaki diplomatik yumuşamanın ardından Moskova, Batılı şirketlere yönelik tutumunu gözden geçiriyor. Vladimir Putin, Batılı şirketlerin ülkeye dönüşüne hazırlık yapılmasını emrederken, Rus firmalarının “geri dönecekler karşısında belirli avantajlara sahip olması gerektiğini” vurguladı. Putin’in Trump ile yaptığı görüşmenin ardından Suudi Arabistan’da düzenlenen ilk üst düzey ABD-Rusya toplantısı, ekonomik iş birliğinin yeniden başlamasına dair sinyaller verdi. ABD şirketlerinin Rusya’dan çekilmesinin 324 milyar dolarlık kayba yol açtığını iddia eden Rusya Varlık Fonu Başkanı Dmitriev, bazı firmaların bu yıl geri dönebileceğini öngörüyor.

BAKAN BAYRAKTAR'DAN DEĞERLENDİRME

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, AK Parti’nin 8. Olağan Büyük Kongresi’nde yaptığı konuşmada, Türkiye’nin doğalgaz alanındaki stratejik hamlelerini değerlendirdi. Bayraktar, 20 milyon hanenin doğalgaz kullandığını ve son 22 yılda beş ilden tüm Türkiye’ye doğalgaz altyapısının yayıldığını belirtti. Karadeniz’deki yerli gaz üretiminin günlük 7 milyon metreküpe ulaştığını ve bu kaynağın 3 milyon haneye hizmet verdiğini açıkladı. Türkmenistan’dan doğalgaz tedarikinin Türkiye için 30 yıllık bir hedef olduğunu vurgulayan Bayraktar, 1 Mart itibarıyla ilk doğalgaz akışının başlayacağını duyurdu. Bu yıl içinde 1,3 milyar metreküp gazın Türkiye’ye ulaşacağını, bunun da 1,5 milyon haneye yetecek bir kapasite sunduğunu belirtti.
Kaynak: Fintables