27 Ocak önemli ekonomi başlıkları: Çin'den yapay zeka adımı, Trump'tan Kolombiya'ya yaptırım, gözler Fed'in alacağı kararda...

Haftanın ilk gününde ekonomi gündemi oldukça yoğun. Bu hafta gözler Fed'in açıklayacağı faiz kararında olacak. BYD, Türkiye'de 50 bin adet araç satmayı hedefliyor. Donald Trump, Kolombiya için sert yaptırım kararları aldı. İşte yaşanan tüm gelişmeler...

ÖNE ÇIKAN BAŞLIKLAR...

☑ Çinli girişim DeepSeek’in yapay zeka asistanı, Apple’ın iPhone indirme listelerinde hızla zirveye yükselerek, ABD’nin yapay zekadaki liderliği konusundaki şüpheleri artırdı. ABD borsa endeksi vadeli işlemlerinde geri çekilme var.
☑ ABD Merkez Bankası’nın (Fed)bu hafta açıklayacağı faiz kararı piyasaların odağında. Fed’in bu ay faiz oranlarını sabit tutacağına kesin gözüyle bakılıyor.
☑ BYD, 2025 yılında Türkiye’de 50 bin araç satmayı hedefliyor. BYD Türkiye Genel Müdürü İsmail Ergun, Mart ayında tanıtılması beklenen 7 koltuklu ve 4 çeker Tang modeli, ürün gamının en üst SUV modeli olacağını açıkladı.
☑ ABD Başkanı Trump, Kolombiya’nın ABD’den gelen göçmenleri taşıyan uçakların ülkeye inişine izin vermemesi üzerine Kolombiya’ya yönelik sert yaptırım ve tarife kararları aldı

AJANDA

1 Türkiye İstatistik Kurumu, ocak ayına ilişkin hizmet, perakende ticaret ve inşaat güven endekslerini açıklayacak.
2 Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, ocak ayına ilişkin iktisadi yönelim istatistikleri ve reel kesim güven endeksi ile imalat sanayi kapasite kullanım oranını duyuracak.
3 ABD’de yeni konut satışları verisi var.

ÇİN'DEN DEEPSEEK DALGASI

Çinli girişim DeepSeek’in yapay zeka asistanı, Apple’ın iPhone indirme listelerinde hızla zirveye yükselerek, ABD’nin yapay zekadaki liderliği konusundaki şüpheleri artırdı. Uygulamanın temel yapay zeka modeli, OpenAI ve Meta Platforms’un en yeni modelleriyle rekabet edebilecek düzeyde görülüyor. DeepSeek’in, geliştirme ve eğitim maliyetlerinin çok daha düşük olduğunu iddia etmesi, Asya’daki tedarik zincirinde dalgalanmalara yol açtı. DeepSeek ile bağlantılı Çinli teknoloji firmaları, pazartesi günü yükseliş gösterirken, Nvidia’nın yapay zeka hızlandırıcılarına olan talebi tehdit etme potansiyeli, Advantest gibi çip üretim araçları üreten şirketlerin hisselerinin düşmesine neden oldu. Aynı zamanda, ABD borsa endeksi vadeli işlemleri, DeepSeek’in yapay zeka modellerinin ABD’nin teknolojik liderliğini tehdit edebileceği endişesiyle geriledi.
DeepSeek’in açık kaynaklı yapay zeka modeli, şirketlerin yapay zeka yarışında öne geçmek için harcadığı milyarlarca dolarlık yatırımları yeniden gözden geçirmeye yönlendiriyor. IG Asia’dan Jun Rong Yeap, “DeepSeek’in uzun vadede uygun ve ucuz bir alternatif olup olmayacağı belirsizliğini koruyor, ancak ilk endişeler ABD’li teknoloji devlerinin fiyatlandırma gücünün tehdit altında olup olmadığı ve büyük yapay zeka harcamalarının yeniden değerlendirilmesi gerektiği üzerine yoğunlaşıyor.” dedi. DeepSeek’in başarısı, en gelişmiş yapay zekanın artan bilgisayar gücü ve enerji gerektireceği varsayımına karşı bir örnek sunuyor.

GÖZLER MERKEZ BANKALARININ ALACAĞI KARARDA

ABD Merkez Bankası’nın (Fed) bu hafta hafta açıklayacağı faiz kararı piyasaların odağında. Para piyasalarında, Fed’in bu ay faiz oranlarını sabit tutacağına kesin gözüyle bakılıyor. Ancak haziran ayında politika faizinde 25 baz puanlık bir indirime gitme olasılığı yüzde 96 olarak değerlendiriliyor. Fed’in faiz kararı sonrası Başkan Jerome Powell’ın açıklamaları dikkatle izlenecek. Powell’ın açıklamalarında, Fed’in enflasyon ve büyüme projeksiyonlarına ilişkin vereceği ipuçları önemli olacak.
Avrupa tarafında ise dikkatler Avrupa Merkez Bankası’nın (ECB) perşembe günü açıklayacağı faiz kararına çevrildi. AMB Başkanı Christine Lagarde’ın basın toplantısında vereceği mesajlar, bankanın enflasyon ve büyüme hedefleri doğrultusunda atacağı adımlar açısından önemli olacak. Ayrıca, Euro Bölgesi büyüme ve işsizlik oranı gibi veriler de yakından takip edilecek. Asya tarafında ise Çin’in sanayi ve hizmet sektörüne yönelik PMI verileri dikkat çekiyor. Cuma günü açıklanacak Caixin imalat sektörü PMI verisi, Çin ekonomisindeki toparlanma hızını ölçmek açısından kritik bir gösterge olacak.

BYD TÜRKİYE'DEKİ VARLIĞINI GÜÇLENDİRİYOR

Dünyanın önde gelen elektrikli araç üreticilerinden Çin merkezli BYD, Türkiye pazarındaki varlığını güçlendirmeye devam ediyor. BYD, 2025 yılı için iddialı bir hedef belirledi: Türkiye’de 50 bin araç satışı. BYD Türkiye Genel Müdürü İsmail Ergun, markanın Türkiye stratejileri ve hedefleri hakkında önemli açıklamalarda bulundu. Otomobil Distribütörleri ve Mobilite Derneği (ODMD) verilerine göre, BYD Türkiye’de 2024 yılında toplam 8.331 araç satışı gerçekleştirdi. Bu satışların 6.194’ü sadece aralık ayında yapıldı. 2025 hedefi ise 50 bin adet olarak belirlendi. Hedefin gerçekleşirse BYD, BMW, Mercedes Benz, Audi, Dacia ve Honda gibi markaları geride bırakacak.
İsmail Ergun, BYD’nin Türkiye’de sağlanan teşviklere dikkat çekerek, “BYD, tüm gümrük vergilerinden, ek vergilerden ve distribütörlere ait 20 servis açma zorunluluğundan muaf tutuluyor.” dedi. Ürün gamını genişletme planlarını sürdüren BYD, 2025 yılında yeni modellerle Türkiye pazarını zenginleştirecek.
Mart ayında tanıtılması beklenen 7 koltuklu ve 4 çeker Tang modeli, ürün gamının en üst SUV modeli olacak. Ayrıca, Sealion 7 modelinin yılın üçüncü çeyreğinde piyasaya sürülmesi planlanıyor. Ancak Atto 2 modelinin Türkiye’ye gelmesi 2025 yılı sonrasına kalabilir.

KONUT SAHİPLİĞİ

Müstakil Sanayici ve İş Adamları Derneği (MÜSİAD) tarafından yayımlanan son rapor, Türkiye’de konuta erişim sorunlarını ve çözüm yollarını ele alarak dikkat çeken veriler sundu. MÜSİAD İnşaat ve Yapı Malzemeleri Sektör Kurulu tarafından hazırlanan raporda, Türkiye’nin konut sahipliği oranının Çin, Rusya ve Avrupa ülkelerinin gerisinde kaldığına dikkat çekildi. Rapora göre, Türkiye’de ev sahipliği oranı yüzde 56,2 ile Avrupa’nın yüzde 69,1 olan ortalamasının oldukça altında. Türkiye, Çin ve Rusya gibi ülkelerin de gerisinde bulunuyor. Avrupa’nın en kalabalık ikinci ülkesi olan Türkiye’de, yıllık ortalama 1,3 milyon konut satışı gerçekleşse de konuta erişimde ciddi sıkıntılar yaşanıyor.
MÜSİAD İnşaat ve Yapı Malzemeleri Sektör Kurulu Başkanı Cemil Yüksekdağ, Türkiye’de yıllık yeni konut ihtiyacının 800 bin ile 1 milyon arasında olduğunu, ancak artan maliyetler ve azalan arsa stokları nedeniyle bu ihtiyacın karşılanamadığını belirtti. Son yıllarda inşaat ruhsat sayılarının 400-500 bin seviyelerine kadar gerilediğine dikkat çeken Yüksekdağ, bu durumun konut üretiminde azalmaya neden olduğunu vurguladı. Raporda, özellikle İstanbul gibi büyük metropollerde artan konut fiyatları ve kira erişim zorluklarının önüne geçilmesi için tersine göçün devlet politikası haline getirilmesi gerektiği ifade edildi. Anadolu’nun cazibe merkezi haline getirilmesiyle birlikte İstanbul üzerindeki baskının hafifletilmesi ve deprem riski altında olan yapıların yenilenmesi önerildi.

ATIŞTIRMALIKLAR

Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Moody’s, Türkiye’ye ilişkin periyodik gözden geçirme sürecini tamamladığını açıkladı. Ancak Türkiye’nin kredi notunda herhangi bir değişiklik yapmadı. Moody’s tarafından yapılan açıklamada, “Bu yayın bir kredi notu eylemi duyurmamaktadır ve yakın gelecekte bir kredi notu eyleminin muhtemel olup olmadığının göstergesi değildir.” ifadelerine yer verildi. Açıklamada, Türkiye’nin kredi notlarının, büyük ve çeşitlendirilmiş ekonomisi, ılımlı kamu borç yükü ve son dönemdeki iyileşen para ve makroekonomik politika etkinliğiyle desteklendiği belirtildi. Ortodoks politikalara dönüşün kredi açısından olumlu olduğu vurgulanırken, makroekonomik dengesizliklerin sürdürülebilir biçimde azalmasının zaman alacağı ifade edildi.

SÜREÇ ERTELENDİ

Dünya Varlık Yönetim, planlanan halka arzını olumsuz piyasa koşulları nedeniyle ileri bir tarihe ertelediğini duyurdu. Şirket tarafından Kamuya Aydınlatma Platformu’na (KAP) yapılan açıklamada, yatırımcıların olumsuz etkilenmemesi ve halka arzdan beklenen faydanın sağlanamayacağı öngörüsüyle sürecin yeniden değerlendirilerek ertelendiği belirtildi. Şirketin açıklamasında, “Şirketimiz paylarının planlanan halka arzına ilişkin 22 – 24 Ocak 2025 olarak belirlenen talep toplama döneminde gerçekleşen olumsuz piyasa koşulları nedeniyle halka arz sürecimiz yeniden gözden geçirilmiştir. Yaptığımız değerlendirme sonrasında, halka arzdan beklenen faydanın elde edilemeyeceğinin öngörülmesi ve yatırımcıların halka arz sonrasında olumsuz etkilenmemesi amacıyla, halka arzın ileri bir tarihe ertelenmesine karar verilmiştir.” ifadeleri kullanıldı.

PUTİN'DEN AÇIKLAMALAR

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Rossiya-24 devlet kanalına verdiği röportajda, ABD yönetimiyle ilişkiler ve gündemdeki konular hakkında önemli açıklamalarda bulundu. ABD ile diyaloğa her zaman açık olduklarını ifade eden Putin, “Eski yönetim temasları reddetti ve bu bizim suçumuz değil. Mevcut ABD Başkanı ile her zaman iş odaklı ve pragmatik güvene dayalı ilişkilerimiz olduğunu söyleyebilirim.” dedi. Putin, eski Başkan Donald Trump hakkında dikkat çekici bir yorumda bulunarak, “Eğer 2020’de Trump’ın elinden zafer çalınmasaydı, Ukrayna’da 2022’de başlayan kriz olmayabilirdi ve bu konuda onunla hemfikirim.” ifadelerini kullandı.

TRUMP'TAN SERT MÜDAHALE

ABD Başkanı Trump, Kolombiya’nın ABD’den gelen göçmenleri taşıyan uçakların ülkeye inişine izin vermemesi üzerine Kolombiya’ya yönelik sert yaptırım ve tarife kararları aldı. Trump, sosyal medya platformu Truth Social üzerinden yaptığı açıklamada, Kolombiya Cumhurbaşkanı Gustavo Petro’nun kararını “ulusal ve kamu güvenliğini tehlikeye atan bir hamle” olarak nitelendirdi. Trump, Kolombiya’dan ABD’ye ithal edilen tüm ürünlere derhal %25 gümrük vergisi uygulanmasını ve bir hafta içinde bu oranı %50’ye yükselteceğini belirtti. Ayrıca, Kolombiya hükümet yetkililerine, destekçilerine ve ailelerine yönelik seyahat yasağı ve vize iptali talimatı verdi. Trump, Kolombiya ürünlerine yönelik sınır ve gümrük denetimlerinin artırılacağını, ulusal güvenlik gerekçesiyle hazine, bankacılık ve finansal yaptırımlar uygulanacağını vurguladı.
Kaynak: Fintables