6 Ocak 2025 önemli ekonomi başlıkları: Trump'ın görevi devralması, Çin'deki gelişmeler

2025 yılın ilk pazartesi günü finans dünyasında yaşanan gelişmeleri Fintables aktarmaya devam ediyor. İşte Türkiye'de ve Dünya'da yaşanan tüm gelişmeler...

ÖNE ÇIKAN BAŞLIKLAR...

☑ YP kredilerin toplam stok içerisindeki payı TCMB’yi harekete geçirdi. 2024 yıl sonu itibarıyla ticari kredilerin %51,6’sı TL cinsi, %48,4’ü yabancı para cinsi kredilerden oluştu. 2023 sonunda TL ticari kredilerin payı %57,9, yabancı para kredilerin payı ise %42,1 seviyesindeydi.
☑ Trump 2.0’a sadece iki hafta kaldı. The Economist, yeni Trump dönemi öncesi analistlerle görüşme yapıp, bu döneme dair fikirlerini sordu. Analistler ortak görüşü doların güçlenmesi yönünde.
☑ Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mustafa Gültepe, 2024 dış ticaret verilerinin açıklamasının ardından, “İnşallah Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın (TCMB) 2025'te yapacağı her toplantıda faiz indirimi gelir." ifadelerini kullandı.
☑ Çin Merkez Bankası’nın (PBOC) hamleleri devam ediyor. PBOC, yuanın değer kaybını önlemek amacıyla kritik bir hamle yaparak günlük referans kurunu dolar başına 7,2 seviyesinin üzerinde belirledi.

KREDİLER

27 Aralık haftasında, 13 haftalık yıllıklandırılmış ve kur etkisinden arındırılmış ticari kredi büyümesi %24,2 olarak kaydedilirken, tüketici kredilerindeki büyüme hızını artırarak %46,3 seviyesine çıktı. Tüketici kredilerindeki büyüme oranının iki aydır kesintisiz arttığını gözlemliyoruz. TL borçlanmada maliyet arttıkça döviz kredilerde artış var. Bununla ilgili de TCMB’den cuma gecesi bir karar geldi. 27 Aralık 2024 haftasında yabancı para krediler, 167 milyar 692 milyon dolara ulaşarak Haziran 2021’den bu yana en yüksek seviyeye çıktı. BDDK’nın 30 Aralık tarihli günlük verilerine göre, bu rakam 168 milyar doları aşarak son 3 yılın en yüksek yabancı para kredi stokuna işaret etti. 2024 yıl sonu itibarıyla ticari kredilerin %51,6’sı TL cinsi, %48,4’ü yabancı para cinsi kredilerden oluştu. 2023 sonunda TL ticari kredilerin payı %57,9, yabancı para kredilerin payı ise %42,1 seviyesindeydi.

Cuma gecesi gelen yeni tedbirle TCMB, kredi büyümesine bağlı olarak uygulanan zorunlu karşılık oranlarında değişikliğe gitti. Yapılan düzenlemeyle, yabancı para ticari kredilerde aylık büyüme sınırı %1,5’ten %1’e düşürüldü. TL ticari kredilerde ise daha önce %2 olan büyüme sınırı, KOBİ kredileri için %2,5’e çıkarıldı. Diğer ticari krediler için bu sınır %1,5 olarak belirlendi. TCMB ayrıca, KOBİ’lere sağlanan Türk lirası kredilerde, KOSGEB desteğiyle veya uluslararası kalkınma finansmanı kuruluşlarından sağlanan kaynaklarla kullandırılan kredilerin, kredi büyüme sınırından muaf tutulmasına karar verdi. Merkez Bankası TL kredilerde de Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmelerin daha zorlandığını görerek, onları rahatlatan bir karar almış oldu.

TRUMP İKİNCİ KEZ BAŞKANLIK KOLTUĞUNA OTURUYOR

İkinci Trump dönemine sayılı gün kaldı. Donald Trump’ın 20 Ocak'ta ikinci dönemine başladığında, yatırımcıların merakla beklediği politikaların etkileri görülmeye başlanacak. The Economist’in analistlerle yaptığı görüşmelerden çıkan ortak fikirlere göre, yatırımcılar Trump’ın bazı gümrük tarifelerini artırmasını bekliyor. Ayrıca yatırımcılar, Trump’ın ek borçlanma politikalarının ABD Hazine tahvillerinde dalgalanmalara yol açabileceğinden ve bunun diğer varlık fiyatlarını da istikrarsızlaştırabileceğinden endişe ediyor. Döviz piyasalar için de beklentiler doların güçlenmesi yönünde. Yatırımcılar, Trump politikalarının ABD mallarını daha pahalı hale getireceğini ve ihracatçı ülkelerin para birimlerine olan talebi düşüreceğini düşünüyor. Ayrıca doların küresel belirsizlik dönemlerinde güvenli liman olarak görüldüğünü de unutmamak lazım.

Trump’ın yeniden seçilmesinden bu yana ABD hisse senetleri değer kazandı ve yatırımcılar Amerikan şirketlerinin küresel rakiplerinden daha iyi performans göstereceğine inanıyor. ABD borsası, hisse değerlerinin şirketlerin kazançlarına oranla tarihsel olarak yüksek seviyelerde olduğu dönemlerden birine ulaştı. Ancak yükseliş homojen değil. Tüketici ürünleri sektörü (Amazon, Tesla gibi), özellikle bireysel vergi indirimlerinin devam edeceği beklentisiyle yükseldi. Bilgi teknolojisi ve finans sektörleri, Trump’ın deregülasyon politikalarından fayda sağladı. Bunlara karşın petrol ve gaz şirketleri, düşük petrol fiyatları nedeniyle baskılandı. Emlak sektörü, yükselen borçlanma maliyetleri nedeniyle olumsuz ayrışıyor. Hammadde şirketleri de ithalat mallarına uygulanacak yüksek tarifeler nedeniyle zarar gördü.

ATIŞTIRMALIKLAR

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, Japon Nikkei Gazetesi'ne verdiği röportajda, Rus gazının Ukrayna üzerinden akışının durması ve Suriye’nin enerji altyapısının yeniden inşası konularında önemli değerlendirmelerde bulundu. Bayraktar, Türkiye'nin Avrupa’nın enerji arz güvenliğine daha fazla katkı sağlamaya hazır olduğunu belirtti. "Balkan Boru Hattı üzerinden Orta ve Doğu Avrupa’ya yıllık 10 milyar metreküpe kadar gaz ihraç edebiliriz" diyen Bayraktar, bunun gerçekleşmesi için Avrupa’nın siyasi irade göstermesi ve enterkonneksiyon yatırımlarını hızlandırması gerektiğini vurguladı.
Türkiye’nin ihracat lideri otomotiv sektörü, 2024 yılında %6,3 artışla 37 milyar 212 milyon dolar ihracat yaparak 19 yılda 18. kez ihracat şampiyonu oldu. Aralık ayında da otomotiv ihracatı, bir önceki yılın aynı dönemine göre %10 artışla 3 milyar 487 milyon dolara ulaştı ve bu rakam, aylık bazda bugüne kadar kaydedilen en yüksek ikinci ihracat seviyesi olarak kayıtlara geçti. 2024 yılında Türkiye’nin toplam ihracatının %17,3’lük kısmını otomotiv sektörü oluşturdu. Tedarik endüstrisi ihracatında en büyük pazar Almanya olurken, Almanya’ya yönelik ihracat %1 düştü.

Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mustafa Gültepe, 2024 yılı dış ticaret verilerinin açıklanmasının ardından yaptığı değerlendirmede, 2025 yılında gevşeme politikalarının devreye alınması ve Merkez Bankası'nın faiz indirimi yapması gerektiğini söyledi. Gültepe, gazetecilere yaptığı açıklamada, "İnşallah Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın (TCMB) 2025'te yapacağı her toplantıda faiz indirimi gelir" ifadelerini kullandı.

UÇAK TRAFİĞİ VE YOLCU SAYISINDA ARTIŞ GÖRÜLDÜ

Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu, 2024 yılında Türkiye'deki havalimanlarında 230 milyon 224 bin 611 yolcunun ağırlandığını açıkladı. Devlet Hava Meydanları İşletmesi (DHMİ) verilerine göre, uçak trafiği ve yolcu sayısı 2023 yılına kıyasla önemli bir artış gösterdi. 2024'te toplam uçak trafiği %5,5, yolcu trafiği ise %7,5 arttı. Özellikle İstanbul Havalimanı ve Sabiha Gökçen Havalimanı performansları dikkat çekti.

Çin Merkez Bankası (PBOC), yuanın değer kaybını önlemek amacıyla kritik bir hamle yaparak günlük referans kurunu dolar başına 7,2 seviyesinin üzerinde belirledi. Bu adım, yuanın onshore piyasada 7,3 seviyesini aşmasının ardından, Pekin yönetiminin para birimindeki keskin bir değer kaybına izin vereceği yönündeki endişeleri hafifletti. PBOC'nin referans kuru belirleme hamlesi, yuanın istikrar kazanmasına yardımcı oldu. Analistler, bu adımın, Donald Trump’ın ABD Başkanı olarak göreve başlaması öncesinde yaşanan agresif yuan açığa satışlarına benzer bir durumun önüne geçebileceğini belirtiyor.

ÇİN EKONOMİSİNDE GELİŞME

Çin Merkez Bankası (PBOC), ekonomik büyümeyi teşvik etmek ve sermaye piyasalarını korumak amacıyla kurumsal düzenlemeleri araştırma ve yeni adımlar atma sözü verdi. Bankanın web sitesinde cumartesi günü yayımlanan ve yıllık çalışma toplantısının özetlendiği bildiride, faiz oranlarını ve bankalar için zorunlu karşılık oranını “uygun bir zamanda” düşürme taahhüdü yinelendi. Eylül ayından bu yana üst düzey yetkililerin açıkladığı kapsamlı teşvik paketlerinin ardından Çin ekonomisi toparlanma belirtileri göstermeye başlasa da, ABD ile potansiyel ikinci bir ticaret savaşı riski nedeniyle büyüme görünümü hala belirsizliğini koruyor.
Kaynak: Fintables