Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Reşat Moralı Toplantı Salonu’nda düzenlenen “Engelli ve Eski Hükümlü Hibe Desteği Çağrısı” Toplantısı’nda önemli açıklamalarda bulundu.
Bakan Işıkhan, insan kazanmanın bir devlet geleneği olduğunu aktararak,Bu sebeple nüfusumuzun hangi kesimine hitap ederse etsin, yürüttüğümüz politikaların temel felsefesini bu anlayış oluşturmaktadır. İnsanı topluma kazandıran en önemli sosyal araç ise hiç kuşkusuz çalışma hayatıdır. Bu minvalde, yediden yetmişe tüm vatandaşlarımızın çalışma hayatında kendine uygun, iyi ve nitelikli işlere erişimini artırmak temel hedeflerimiz arasında yer alıyor” ifadelerini kullandı.
Değişen dünyada toplumun tüm kesimlerinin ekonomik ve sosyal hayata katılması gerektiğini aktaran Işıkhan şu sözleri sarf etti:
“Bu dönüşüm sürecinde, toplumun tüm kesimlerinin ekonomik ve sosyal hayata tam katılımını sağlamak sürdürülebilir kalkınma hedeflerimize ulaşmak için kritik önem taşımaktadır. Bilhassa çalışma hayatında özel politika gerektiren grupların istihdama etkin bir şekilde katılımı, hem sosyal adaletin tesisi hem de ekonomik verimliliğin artırılması açısından oldukça mühimdir. Engelli bireyler, bu gruplar içinde önemli bir yer tutmaktadır. Engelli kardeşlerimizin, doğru fırsatlar ve destekler sağlandığında iş dünyasında büyük farklar oluşturacak potansiyele sahip olduğunu çok iyi biliyoruz. Bu potansiyeli ortaya çıkarmak için ise devlet, sivil toplum ve özel sektör olarak hepimize büyük görevler düşmekte. Engelli bireylerin işgücü piyasasına katılımını engelleyen fiziki, sosyal ve ekonomik bariyerleri kaldırmak hepimizin ortak sorumluluğudur. Burada toplanmamız vesilesiyle de içinde bulunduğumuz Ekim ayının, Serebral Palsi Farkındalık Ayı olarak tüm dünyada önemli bir konuyu gündeme taşıdığını da belirtmek isterim”
Bakan Işıkhan İŞKUR aracılığı ile enegelli bireylerin iş hayatına kazandırıldığını söyledi ve, “2002 yılından bu yana yaklaşık 500 bine yakın engelli vatandaşımızın işe yerleştirilmesine aracılık ettik. Sadece 2023 yılında 35 binden fazla engelli vatandaşımızın iş bulmasına vesile olduk. Bu sayı, 2024 yılı itibarıyla 27 bine ulaşmış durumdadır. Ayrıca iş ve meslek danışmanlığı hizmetimizle de engelli vatandaşlarımızı kendilerine en uygun çalışma alanlarına yönlendirerek istihdamlarına katkıda bulunuyoruz. Bu kapsamda ‘Her Engellinin Bir İş Koçu Olacak’ diyerek, ‘Engelli İş Koçluğu’ uygulamasını başlattık. 2018 yılında öncelikle 8 pilot ilde hayata geçirilen uygulamamız, şu an 81 ilde ve 120 birimde aktif bir şekilde faaliyetlerini sürdürmekte” ifadelerini kullandı.
Işıkhan, İŞKUR’un en verimli istihdam politikalarından birisi olan Aktif İşgücü Programları’nın, engelliler için de hayati bir öneme sahip olduğuna vurgu yaparak, şunları kaydetti:
“İşbaşı Eğitim Programları ve Mesleki Eğitim Kurslarına 2014 yılından bugüne kadar 65 binden fazla engelli vatandaşımızın katılım sağladığını görüyoruz. Hiç kuşkusuz, çalışma hayatı aktörlerine yönelik motive edici teşviklerin artırılması ve istihdam ortamının iyileştirilmesi, en az doğrudan istihdam oluşturan projeler kadar önemli bir husustur. Özel sektör işverenlerinin, çalıştırdıkları her bir engelli için asgari ücret düzeyindeki sosyal güvenlik primi işveren paylarının tamamı Hazine tarafından karşılanmakta. Engelli kontenjan açığı bulunan işverenlerle sürekli iletişim halindeyiz ve bu açıkların kapatılması özel bir gayret gösteriyoruz.”
Yakın zamana kadar engelli çalıştırma yükümlülüğü kontrolünün Aylık İşgücü Çizelgeleri aracılığıyla yapıldığını anımsatan Bakan Işıkhan, “ ‘Çalışan Bildirim Sistemi’ kapsamında geliştirdiğimiz bir yazılımla, bu belgenin İl Müdürlüklerimize verilmesi zorunluluğunu ortadan kaldırarak işleri daha da kolaylaştırmış olduk. Bu sayede işverenlerimizin engelli çalıştırma yükümlülüğünü otomatik olarak tespit ediyor ve işverenlerimizle iletişime geçilerek engelli açığının kapatılmasını sağlıyoruz. Halihazırda, kontenjan fazlası dahil olmak üzere engelli doluluk oranlarımızın yüzde 90’lara ulaşmasından duyduğumuz memnuniyeti de ifade etmek isterim. Ayrıca kamu ve özel sektör iş yerlerimizde engelli kontenjanın üzerinde çalışan sayımız 12 bini aşmış durumda” diye konuştu.
Işıkhan, söz konusu rakamların uygulanan politikaların pratik anlamda olumlu sonuçlarını göstermesi bakımından çok önemli olduğunun altını çizerek, “Bakanlık olarak engelli çalıştırmak isteyen işverenlerimizin sonuna kadar yanında yer alacağımızdan kimsenin şüphesi olmasın. Öte yandan, İş Kanunumuzda da yer alan engelli çalıştırma yükümlülüğünü yerine getirmeyen işletmelere uygulanan idari para cezalarının, engelli ve eski hükümlü vatandaşlarımızın istihdamına yönelik çeşitli projelerin finansmanında kullanıldığını da özellikle belirtmek isterim” bilgisini paylaştı.
Engelli ve Eski Hükümlülere yönelik Hibe Desteği Proje başvurularını 18 Eylül itibariyle başlattıklarını söyleyen Bakan Işıkhan, şunları aktardı:
“Engellilere yönelik faaliyetler yürüten; bütün sivil toplum kuruluşlarımız, işletmelerimiz, üniversitelerimiz, belediyeler ve kamu kurumlarımız ilgili projelerini 6 Aralık 2024 tarihine kadar İl Müdürlüklerimize teslim edebilecekler. Ayrıca kendi işini kurmak isteyen eski hükümlülere yönelik projeler de 6 Aralık tarihine kadar Adalet Bakanlığı’nın ilgili birimleri aracılığı ile İl Müdürlüklerimize iletilebilecek. Kendi işinin sahibi olmak her bireyin temenni edeceği bir istihdam şekli ancak girişimcilik özellikle engelli vatandaşlarımız gibi özel politika gerektiren gruplarımız için çok daha verimli bir çalışma yöntemi. Bu sebeple, 2014 yılından bu yana uygulanan bu projeler sayesinde, engelli ve eski hükümlü vatandaşlarımızın kendi işlerini kurmalarına yönelik ciddi adımlar atıyoruz. Engelli vatandaşlarımız tarafından hayata geçirilen projelere toplam 183 milyon TL kaynak tahsis edildi. Yine engelli vatandaşlarımızın mesleki eğitim ve rehabilitasyon projeleri kapsamında, 67 milyon TL’nin üzerinde kaynak tahsis edildi.”
Işıkhan, ayrıca engellilerin işe ve işyerine uyumunu sağlamak için hazırlanan projelere 3,6 milyon TL; destek teknolojileri projelerine ise 13 milyon TL’nin üzerinde kaynak sağlandığını bildirerek, “Bu projeler, engelli bireylerin işyerlerindeki verimliliğini ve uyumunu artırmada kritik rol oynamakta. Korumalı işyeri projeleri kapsamında, 8,6 milyon TL kaynak tahsis edildi. Bu işyerleri, özellikle zihinsel ve ruhsal engelli bireylerin istihdamına önemli katkılar sunmakta” dedi.
Eski hükümlü vatandaşlar tarafından hazırlanan projelere ise toplam 110 milyon TL kaynak sağlandığını ifade eden Bakan Işıkhan, “2014 yılından bugüne kadar toplamda, engelli ve eski hükümlü vatandaşlarımızın istihdamına yönelik projelere 385 milyon TL’nin üzerinde kaynak aktarılmıştır. Özellikle hibe destek tutarlarını yıllar içerisinde artırarak, daha fazla vatandaşımızın kendi işinin sahibi olması sağlıyoruz. 2014 yılında 36 bin TL olan hibe desteğini, 2024 yılında 400 bin TL'ye yükselttik. Engelli girişimcilik projelerinin yüzde 55’inden fazlasının tarım sektöründe yoğunlaştığını söyleyebiliriz. Aynı şekilde, eski hükümlü projelerinin de yaklaşık yüzde 68’i tarım sektörüne yöneliktir. Bu rakamlar bize, bir tarım cenneti olan ülkemizde, tarım ve hayvancılık sektörünün istihdam açısından ne kadar büyük bir potansiyel taşıdığını da göstermekte. Özellikle bu projeler, istihdamın artırılması ve kırsal kalkınmanın desteklenmesi açısından da önemli bir işlevi yerine getirmekte” değerlendirmelerinde bulundu.
Işıkhan, engelli hibe çağrılarına her yıl farklı bir temayla çıkmayı hedeflediklerini belirterek,
“Bu kapsamda, bu yıl hedef temamız otizmli bireylerimiz. Otizmli bireylerimizi işyerlerinde istihdam edecek işverenlerin projelerini destekleyeceğiz. Temel amaçlarımızdan birisi de, her yıl değişecek olan bu temalarımızla toplumsal duyarlılığımızı işgücümüze yansıtmak ve sosyal adalete katkı sağlamak. Bu hususta atılması gereken çok adımın olduğunun farkındayız.
İnşallah bu konuda da elimizdeki tüm imkanları kullanacağız. Özellikle denetim mekanizmalarının güçlendirilmesi, proje sahiplerine daha etkin rehberlik hizmetlerinin sunulması ve sürdürülebilirliğin sağlanması konusunda çalışmalarımız tüm hızıyla devam ediyor. Bu vesileyle kurumsal anlamda ulaştığımız başarılı sonuçlar ya da ulaşmayı hedeflediğimiz noktalar, ülkemizdeki engelli bireylere yönelik bütüncül kamu politikalarının bir başarısıdır” diye konuştu.
Türkiye’nin nereden nereye geldiğini, çalışma hayatından sosyal politikalara kadar her alandaki gelişim seyrinin en yakın şahitlerinin engelli vatandaşlar olduğuna vurgu yapan Bakan Işıkhan, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Engellilerimizin evinden dahi çıkamadığı günlerden, çalışma hayatı başta olmak üzere sanattan spora, bilim ve teknolojiden girişimciliğe toplumsal hayatın hemen her alanında eşit ve adil fırsatlarla varlık gösterebildiği bugünlere ulaştık. Daha da önemlisi bunu hep birlikte inşa ettik. Dolayısıyla yeni projelerimizde de birlikten doğacak bu güce ihtiyacımız var. Engelli ve eski hükümlü vatandaşlarımızın topluma kazandırılması ve istihdam edilmesi başta olmak üzere tüm çalışma hayatı politikalarında ilgili tüm tarafların etkin katılımı ve desteği hayati bir öneme sahip. Bunu kurumsal bir talep olarak değil, mensubu olduğumuz alanın doğasının bir gereği olarak görmeliyiz. Çalışma hayatı demek iş birliği demek, koordinasyon demek, güç birliği demek...”
Işıkhan, konuşmasının sonunda engellilere yönelik çalışma yapan bütün sivil toplum kuruluşlarından, işyerlerinden, üniversitelerden, belediyelerden ve kamu kurumlarından hibe çağrısına sunacağı projeleri beklediklerine vurgu yaptı.